به گزارش خبرگزاری مهر، غلامرضا حیدری، با عنوان این موضوع که سالانه در جهان حدود ۸ میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات می‌میرند و در آینده این تعداد افزایش خواهد یافت، افزود: در اغلب کشورها، جوانان مصرف‌کننده در حال حاضر، همان افراد سالمند و یا میانسال سالیان بعدی هستند که حدود ۱۰ میلیون مرگ سالانه در اثر مصرف سیگار خواهند داشت.
وی با بیان اینکه تقریباً ۵۰۰ میلیون نفر از افرادی که در حال حاضر زنده هستند در انتظار مرگ ناشی از استعمال دخانیات خواهند بود، تاکید کرد: ۲۵۰ میلیون از این مرگ‌ها در میانسالی خواهد بود.
حیدری افزود: سیگار بزرگ‌ترین علت مرگ در بالغین در کشورهای پیشرفته است به طوری که موجب یک سوم علل مرگ مردان در میانسالی است.
وی با اشاره به اینکه استعمال سیگار می‌تواند از راه‌های مختلف موجب مرگ شود، توضیح داد: در کشورهای پیشرفته حدود ۲۴ درصد مرگ‌های مردان و حدود ۷ درصد مرگ و میر در زنان بر اثر سیگار برآورده شده و این میزان در حال افزایش است.
حیدری ادامه داد: برای مردان این درصدها به بیش از ۴۰ درصد در بعضی از کشورهای اروپای مرکزی و شرقی می‌رسد.
رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه میزان متوسط کاهش مورد انتظار عمر سیگاری‌ها هشت سال است، افزود: دود سیگار شامل هزاران ماده شیمیایی است که اکثریت آنها سم نامیده می‌شوند و تعدادی از آنها باعث صدمه به عروق می‌شوند، بنابراین این فرآورده می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن مشکلاتی را به وجود آورد.
کاهش قدرت تولید مثل؛ نتیجه تماس مزمن با دود سیگار
حیدری با تاکید بر اینکه تنفس دود ناشی از سوختن سیگار افراد سیگاری باعث ایجاد سیگاری‌های تحمیلی می‌شود و خطرات جدی را در بر خواهد داشت، خاطرنشان کرد: کودکان و افرادی که به طور مزمن در تماس با این دود سیگار هستند، با کاهش قدرت تولید مثل رو به رو خواهند شد.
وی با اشاره به اجرای سیاست‌های کنترل دخانیات در کشور توضیح داد: متخصصان به دنبال سال‌ها تجربه در این امر اتفاق نظر دارند که برای کنترل مؤثر دخانیات سیاستی جامع نیاز است که توسط قوانین ملی قدرتمند، سخت‌گیرانه و به خوبی پایش و پشتیبانی شود.
راهکارهایی برای کاهش مصرف دخانیات
ممنوعیت تبلیغات دخانیات، بالا بردن قیمت از طریق مالیات، اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی، هشدارهای جدی و تأثیرگذاری بهداشتی، عدم استعمال سیگار در اماکن عمومی به عنوان یک رفتار طبیعی و عادی، ممنوعیت فروش محصولات دخانی به کودکان، کاهش سمیت (توکسیستی) دود حاصل از دخانیات، حمایت از ترک سیگار، توجه به اصلاح قوانین و ارزیابی و پایش منظم کودکان و جوانان از جمله راهکارهای کاهش مصرف دخانیات است که عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ضرورت اجرای آنها را مورد تاکید قرار داد.
حیدری با بیان اینکه کودکان به دلیل اینکه در معرض دود سیگاری‌ها هستند، سیگاری‌های تحمیلی هستند، خاطرنشان کرد: تبلیغات سیگار هم می‌تواند کودکان را در آینده تشویق به سیگار کشیدن کند و این در شرایطی است که اغلب سیگاری‌ها از کودکی سیگار کشیدن را تجربه و شروع کرده‌اند.
وی با بیان اینکه روند اعتیاد به سیگار به این صورت است که این افراد ابتدا گاهی سیگار را تجربه می‌کنند، سپس به صورت عادی شده و بعد سیگار کشیدن به صورت یک عادت روزانه درخواهد آمد، اضافه کرد: صنعت دخانیات بر این پایه استوار شده که سیگاری‌ها مصرف سیگار را انتخاب کرده‌اند و آزادی برای انتخاب، شعاری است که صنعت دخانیات آن را به طور فاحشی برای اهداف نادرست خود مورد سو استفاده قرار می‌دهد.
حیدری گفت: در هر حال این موضوع واضح است که کودکان درباره مصرف سیگار نمی‌توانند انتخابی آزاد، بالغانه و از روی آگاهی داشته باشند، مدارکی که در رابطه با صنعت داخلی دخانیات در دادگاه‌های قضائی آمریکا ارائه شد به طور آشکاری بیان می‌کند که چگونه و با چه شدتی شرکت‌های دخانیات برای ترغیب کودکان به مصرف سیگار فعالیت می‌کنند.
وی تاکید کرد: به رغم اعترافات تعدادی از مدیران آمریکایی، امروزه همان شرکت‌ها در سرتاسر اروپا از همین حیله‌ها و ترفندها به طور گسترده‌ای برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کنند و این آگهی‌های تبلیغاتی دخانیات به طور خاص بچه‌ها را هدف قرار می‌دهند، هرچند که این مسئله به شدت توسط شرکت‌های دخانیات انکار می‌شود اما مدارک اثبات آن موجود است.
شرکت‌های دخانیات کودکان را هدف می‌گیرند
به گفته حیدری، هدف قرار دادن کودکان برای مصرف محصولات دخانی به صورت بسیار ظریفی اجرا می‌شود و در حقیقت نتیجه تحقیقات دقیق است، برای مثال حمایت و پشتیبانی شرکت‌های دخانیات از فعایت‌ها و وقایع ورزشی که از تلویزیون پخش می‌شود و تعداد زیادی از بچه‌ها آنها را تماشا می‌کنند.
وی افزود: نتیجه این اعمال آن است که بچه‌ها نگرش مثبت‌تری نسبت به مصرف دخانیات پیدا می‌کنند و تشویق می‌شوند تا مصرف آن را آزمایش کنند، همچنین عوامل دیگری که بر روی سیگار کشیدن بچه‌ها اثر می‌گذارد شامل الگوبرداری از والدین، معلمان و هم‌سن‌وسالان است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه کودکان آگاهی از بیماری‌هایی که مصرف سیگار می‌تواند باعث بروز آنها شود، ندارند توضیح داد: آنها فکر می‌کنند که مبتلا شدن به بیماری‌های شدید و خطرناک مخصوص سنین بالا است.
حیدری با تاکید بر اینکه هیچ رویکردی در ارتباط با سیاست کنترل دخانیات به تنهایی نمی‌تواند این معضل را حل کند توصیه کرد: باید فرهنگ سازی برای پرهیز از مصرف سیگار از همان سنین کودکی و زمان ورود به مدرسه آغاز شود.
وی با بیان اینکه واقعیتی که در این میان وجود دارد این است که ما بیشتر، بزرگسالان را تشویق به ترک سیگار می‌کنیم تا اینکه از مصرف سیگار توسط کودکان پیشگیری کنیم، گفت: البته این به این معنی نیست که باید از کوشش برای انجام برنامه‌های آموزشی در مورد جوانان دست برداریم، بلکه به این مفهوم است که تمرکز صرف بر این موضوع و نادیده گرفتن فعالیت‌های دیگر در این زمینه منطقی به نظر نمی‌رسد.
بلوغ؛ بحرانی‌ترین زمان برای شروع سیگار
حیدری تاکید کرد: بحرانی‌ترین زمان برای شروع سیگار دوران بلوغ است، در این سنین کودکان مدارس ابتدایی خود را تمام کرده‌اند و به سطوح بالاتر تحصیلی که جدید نیز است وارد می‌شوند، این افراد نسبت به دانش‌آموزان با سنین بالاتر در این مقطع تحصیلی در پایین‌ترین رده خود قرار دارند. وی افزود: فشارهای اجتماعی در این زمان بالا است و بچه‌ها برای پیدا کردن هویت و تثبیت موقعیت خود در میان گروه هم‌سن و سال دچار کشمکش و تقلا می‌شوند.
وی ادامه داد: هر چیزی که ممکن است به نوجوانان القا کند که بالغ به نظر بیایند این افراد را وسوسه می‌کند که آن را تجربه کنند.
حیدری در ادامه به فعالیت‌های مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با هدف کنترل و کاهش مصرف دخانیات اشاره کرد و افزود: در این مرکز تلاش می‌شود تا جامعه‌ای عاری از دخانیات داشته باشیم.
وی گفت: بررسی موانع اجرای قانون جامع کنترل دخانیات، بررسی روش‌های هزینه اثر بخش در درمان ترک سیگار، بررسی راهکارهای پیشگیری از شروع مصرف دخانیات به ویژه قلیان، بررسی اثرات بیماری‌زایی استعمال دخانیات، اپیدمیولوژی مواد دخانی، بررسی اثرات اجتماعی اقتصادی و سیاسی مواد دخانی، بررسی علل گرایش به مواد دخانی از جمله فعالیت‌های پژوهشی است که در مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه انجام می‌شود.
حیدری با بیان اینکه اقدامات آموزشی برای کنترل مصرف دخانیات نیز در دانشگاه در دستور کار است ادامه داد: تهیه پمفلت های آموزشی با مضامین دخانیات و بیماری‌های مرتبط، چاپ ماهنامه علمی کنترل دخانیات (اولین ماهنامه علمی کنترل دخانیات کشور در این مرکز چاپ شد)، اجرای سمینار یک روزه روش ترک سیگار ویژه پزشکان عمومی (بازآموزی)، اجرای کلاس‌های آموزش کنترل دخانیات ویژه دانشجویان پزشکی، تألیف، گردآوری و ترجمه کتاب در زمینه کنترل دخانیات، تهیه و تنظیم برنامه دوره MPH کنترل دخانیات، اجرای برنامه رادیویی و برنامه تلویزیونی، راهنمایی و مشاوره پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری، اجرای درس کنترل دخانیات در بازآموزی مدون پزشکان عمومی و متخصصین داخلی از جمله این موارد است.
وی به فعالیت‌های درمانی کلینیک‌های ترک دخانیات اشاره کرد و توضیح داد: مشاوره تلفن گویای ترک سیگار با خط تلفنی گویای ترک سیگار برای اولین بار در کشور با شماره ۲۷۱۲۲۰۵۰ و به صورت شبانه روزی خدمات ارائه می‌دهد.
ساده سازی بسته بندی محصولات دخانی یکی از راه‌های کاهش مصرف سیگار
بسته بندی ساده محصولات دخانی یکی دیگر از توصیه‌های دکتر حیدری برای کاهش مصرف محصولات دخانی بود. وی افزود: باید محصولات دخانی در بسته بندی ساده به عنوان یک بسته بندی کلی، خنثی، استاندارد یا یکسان باشد به شکلی که فقط نام تجاری در این محصولات باشد و علاوه بر هشدارهای بهداشتی و سایر اطلاعات قانونی از قبیل محتویات سمی و تمبرهای پرداختی مالیات، شکل ظاهری همه بسته‌ها از جمله رنگ بسته بندی نیز استاندارد شود.
وی تاکید کرد: حذف مارک تجاری و یا هر طرح و نمادی از بسته بندی سیگار با هدف جلوگیری از استعمال دخانیات انجام می‌شود، این موضوع باعث کم شدن تبلیغات محصولات دخانی که از سوی شرکت‌های دخانیات صورت می‌گیرد.
به گفته حیدری، استرالیا اولین کشور در جهان بود که بسته بندی ساده را معرفی کرد و تمام پاکت‌ها از اول دسامبر ۲۰۱۲ در بسته بندی‌های بدون آرم و قهوه‌ای تیره فروخته شد.
وی با اشاره به اینکه مخالفت‌های زیادی از سوی شرکت‌های دخانیات درباره قوانین بسته بندی ساده وجود دارد ادامه داد: حتی بسیاری از شرکت‌ها از دولت استرالیا شکایت کرده و از آنجایی که دولت استرالیا این پرونده‌های قضائی را برنده شد، چندین کشور دیگر نیز قوانین بسته بندی ساده را تصویب کرده اند.
حیدری ادامه داد: بسته بندی ساده در دستورالعمل معاهده جهانی کنترل دخانیات (WHO FCTC) گنجانده شده و در تاریخ ۳۱ مه ۲۰۱۶، در روز جهانی بدون دخانیات، سازمان بهداشت جهانی از دولت‌ها خواست تا برای بسته بندی ساده محصولات دخانیات آماده شوند.