خبرگزاری مهر - گروه استانها: در آستانه بیست و یکمین سفر رئیس‌جمهور و اعضای کابینه به استان آذربایجان غربی خبرگزاری مهر در سلسله گزارش‌هایی ضمن طرح برخی مسائل این استان، بستر طرح مطالبات و خواسته‌های مردم را فراهم می‌کند.
در این راستا بر اساس نظام مسائل تدوین‌شده با توجه به ظرفیت و نیازهای استان در این خبرگزاری، مهمترین مطالبات استان در حوزه‌های مختلف کشاورزی، معادن و صنعت، ظرفیت مرزی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و … مورداشاره قرار خواهد گرفت تا زمینه‌ای برای توجه به این مطالبات در مصوبات سفر دولت فراهم شود.
آذربایجان‌غربی با ۳ کشور خارجی آذربایجان، ترکیه و عراق مرز مشترک آبی و خاکی دارد و از طرفی در هم‌جواری کشور چهارم یعنی ارمنستان بافاصله اندک ۱۵ کیلومتری قرارگرفته است و از این منظر منحصربه‌فردترین استان ایران است.
قرار گرفتن در رتبه‌های اول تولید سیب، انگور، چغندرقند، عسل، رتبه‌های برتر در زمینه گوشت مرغ، تولید شکر، کشمش و… این استان را به عنوان یکی از قطب مسلم بخش کشاورزی در کشور قرار داده است، وجود دو معدن طلای بزرگ در سطح خاورمیانه، قطب سنگ‌های تزئینی، وجود سه واحد بزرگ پتروشیمی، هم مرزی با سه کشور خارجی و دروازه ورود ایران به بازارهای جهانی از دیگر ظرفیت‌های کم نظیر این منطقه از کشور به شمار می‌رود.
متأسفانه با وجود ظرفیت‌های منحصر به فرد این منطقه آذربایجان غربی هم اکنون با چالش و مشکلات عدیده ای از جمله محرومیت، نبود زیرساخت‌های لازم در بخش‌های مختلف توسعه‌ای، قاچاق، بیکاری، کشاورزی سنتی، خام فروشی معادن و سهم ناچیز در صادرات سالهاست دست و پنجه نرم می‌کند چالش‌هایی که موجب شده امسال استان در شاخص فلاکت رتبه اول را به خود اختصاص دهد.
مهمترین چالشی که در صدر همه مسائل آذربایجان غربی قرار دار تورم، وضعیت بد اقتصادی در آذربایجان غربی «قرار گرفتن در رتبه اول شاخص فلاکت» است موضوعی که با نگاهی به ظرفیت و پتانسیل‌های بالا و منحصر به فرد استان بیانگر عقب ماندگی تاریخی این استان است.
مسئله محرومیت‌های عمیق در مناطق مختلف استان از دیگر اولویت‌های چالش‌های پیش روی آذربایجان غربی است، نبود زیرساخت‌های لازم در بخش آموزش آب به خصوص در بخش روستایی، راه به ویژه راه‌های مواصلاتی و منتهی به مرزها، گاز و … در برخی مناطق و روستاهای استان، پایین بودن سرانه‌ها در شهرستان‌های مختلف در بخش‌های مختلف آموزشی، درمانی، فضای سبز، ورزشی و غیره، از دیگر مشکلات استان است.
سنتی بودن بخش کشاورزی و سهم ناچیز اقتصاد استان با وجود اشتغال بیش از ۳۸ درصدی استان در این بخش و وابستگی معیشت استان به حوزه از مشکلاتی که نیازمند چاره اندیشی اساسی در این بخش است.
آذربایجان غربی با تولید سالانه بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن قطب اول تولید سیب کشور به شمار می‌رود اما متأسفانه بخش اعظمی از این سیب‌ها در کنار جاده‌ها انباشت شده و به دلیل ضعف اساسی در زیرساخت‌های این بخش از جمله نبود صنایع بسته بندی مناسب، نبود پایانه صادراتی کشاورزی در مرزها و ضعف در بازاریابی در کنار صادرات ناچیز آن به خارج کشور از دیگر مشکلات این حوزه به شمار می‌رود.
آذربایجان غربی با بیش از ۵۳ نوع معدن بیش از ۵ درصد معادن کشور را به خود اختصاص داده اما عقب ماندگی در این بخش و نقش ناچیز در توسعه و اقتصاد استان بیانگر این استان اقدامات و جلسات متعدد برای فعال سازی این بخش در حد شعار بوده و اقدام چندان عملی صورت نگرفته است.
خام فروشی، عدم استقبال سرمایه گذاران بزرگ، فرسوده بودن ماشین آلات و تجهیزات معدنی در حالی به عنوان مهمترین موانع توسعه معادن استان به شمار می‌رود این بخش فقط یک درصد در اشتغال استان سهم دارد.
محرومیت شدید تکاب با داشتن دو معدن طلای بزرگ خاورمیانه و عدم پرداخت سهم ۱۵ درصد حقوق دولتی و قانون حقوق اجتماعی معادن نیز سال‌ها موجب شده اهالی این منطقه با بیکاری، محرومیت و فقر دست و پنجه نرم کنند.
بحران خشک شدن دریاچه ارومیه و تأثیرات مخرب آن بر بخش کشاورزی، زیست محیط و معیشت مردم منطقه، تنش آبی با وجود قرار گرفتن در لیست دومین استان پرآب کشور، شوری آب روستاهای حوزه دریاچه ارومیه، کمبود آب شرب در برخی روستاهای ارومیه، خوی و سایر شهرها و روستاها از مهمترین مسائلی است که در این سفر باید چاره اندیشی اساسی صورت گیرد.
به دلیل هم مرزی با سه کشور خارجی، ۷ بازارچه مرزی شامل بازارچه مرزی ساری سو واقع در شهرستان ماکو، بازارچه مرزی سرو واقع در شهرستان ارومیه، بازارچه مرزی صنم بلاغی واقع در شهرستان پلدشت، بازارچه مرزی تمرچین واقع در شهرستان پیرانشهر، بازارچه مرزی رازی واقع در شهرستان خوی، بازارچه مرزی کیله واقع در شهرستان سردشت و بازارچه مرزی کوزه رش واقع در شهرستان سلماس، ۹ گمرکات شامل بازرگان، ارومیه، خوی، سرو، مهاباد، پیرانشهر، سردشت، رازی و پلدشت، حلقه اتصال آسیا به اروپا در مسیر جاده ابریشم، خروجی راه‌آهن ایران به ترکیه، قرار گرفتن در خروجی مسیر لوله گاز ایران به اروپا و امکان ترانزیت نفت و گاز، آذربایجان‌غربی در نگاه کارشناسان اقتصاد و توسعه، کریدور شرق به غرب شناخته می‌شوند و به سبب دارا بودن زمینه‌های فراوان تجارت و بازرگانی مزیت‌های بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری دارد اما سالهاست از این ظرفیت غفلت شده است.
در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی هم «آسیب‌های اجتماعی» اعم از اعتیاد، طلاق، نزاع، خودکشی، حاشیه‌نشینی و … ازجمله مسائل مهم استان است که باید برای آن چاره‌اندیشی جدی صورت گیرد.
چالش بزرگ «مهاجرت از روستاها» به سایر استانها و نیز شهرهای برخوردار کشور، خالی شدن روستاها و نبود زیرساخت‌های توسعه از دیگر مسائل استان است که باید زمینه‌های کاهش آن فراهم شود.
منطقه آزاد تجاری - صنعتی ماکو، یکی از معدود مناطق آزاد کشور در جوار مرز ترکیه در شمال استان، از دیگر زمینه‌های بالقوه اقتصادی استان است که با تسهیلات، مشوق‌ها و امکانات فراوان شامل فرودگاه بین‌المللی، معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات گمرکی و دیگر مزیت‌های اقتصادی با ظرفیت‌های قانونی مصوب، امکان سرمایه‌گذاری سودآور را در استان آذربایجان‌غربی فراهم کرده است.
منطقه ویژه اقتصادی سلماس نیز با توجه به نزدیکی به فرودگاه‌های خوی و ارومیه، قرار گرفتن در جوار مرزهای جلفا، بازرگان، رازی و سرو در کنار همسایگی دو شهرستان تبریز و ارومیه موجب شده است یکی از قطب‌های مهم اقتصادی این استان محسوب شود.
تصویب منطقه ویژه اقتصادی ارومیه و عدم استقبال سرمایه گذاران از این منطقه موجب شده بی توجهی به ظرفیت مرزی و مناطق ویژه اقتصادی به عنوان یکی از مهمترین مطالبات مردم استان در این سفر به شمار رود.
توریسم درمانی، گردشگری طبیعت، بوم گردی با توجه به ظرفیت مرزی استان با سه کشور خارجی و نیز وجود هزاران اثر ثبت شده ملی و دو اثر ثبت شده جهانی آذرباجان غربی ظرفیتی که هر یکجا در این منطقه جمع شده اما هنوز به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم این حوزه نیز تاکنون سهم قابل توجهی رونق اقتصادی و توسعه استان نداشته است.
قرار گرفتن در رتبه ۲۹ کشوری، تراکم بالای کلاسی، ۱۳۴ کلاس درس کانکسی، ۲۹۲ کلاس چوبی و نیاز به مقاوم سازی ۶۰۰۰ کلاس درس نشان دهنده شکاف عمیق در بخش آموزش آذربایجان غربی است.
به اعتقاد کارشناسان آموزشی دسترسی محدود به امکانات آموزشی در سنین مدرسه، مشکلات اقتصادی، پراکندگی بی سوادان و نیز مسائل و موانع فرهنگی در کنار فقر اقتصادی و اجتماعی در کنار عقب ماندگی تاریخی استان مهمترین دلایل قرار گرفتن استان در رتبه‌های آخر شاخص‌های آموزشی به شمار می‌رود.
اگر از مرزی بودن استان، درگیری هشت ساله در جنگ تحمیلی و بعد از آن درگیری با اشرار و کوهستانی بودن مناطق که از دلایل اصلی عقب ماندگی آموزشی در استان به شمار می‌رود بگذریم غفلت چندین ساله و بی توجهی مسئولان به این بخش نیز موجب شده این استان با وجود ظرفیت‌های بالا از مشکلات زیادی در این حوزه رنج ببرد.
خبرگزاری مهر در گزارش‌های مختلفی مبتنی بر نظام مسائل استان برخی مصادیق پیشنهادی برای طرح در سفر دولت را مطرح خواهد کرد، برای پیگیری گزارش‌های مهر لینک «مطالبات مردم لرستان از دولت» را دنبال کنید. این لینک در کنار صفحه استانی خبرگزاری مهر قرار داده خواهد شد و مخاطبان این رسانه می‌توانند نکات مدنظر خود را در بخش نظرات در میان بگذارند.
همچنین آخرین اخبار و رویدادهای مرتبط با بیست و یکمین سفر استانی دولت به آذربایجان غربی را می‌توانید اینجا بخوانید.