خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - حسن شکوهی نسب: پس از هفته‌ها نبرد بین نیروهای روسی و اوکراین بر سر بندر مهم ماریوپل، روز دوشنبه ۲۶ اردیبهشت کارخانه فولاد آزوفستال آخرین سنگر مقاومت نیز توسط روسیه فتح شد. یک روز بعد، ارتش اوکراین رسماً اعلام کرد که مأموریت تخلیه کامل کارخانه فولاد به پایان رسیده و با بیرون رفتن کامل نیروهای اوکراینی از این شهرک صنعتی، کنترل ماریوپل پس از مدت‌ها محاصره به دست نیروهای روسیه افتاد.
در جریان محاصره کارخانه فولاد آزوفستال اتفاقاتی رخ داد که از نقش غرب در این جنگ پرده برداشت که از آن جمله می‌توان به دستگیر شدن شماری از مستشاران غربی از سوی نیروهای روسی اشاره کرد. در بین آنها «تریور کادیو» ژنرال ارشد کانادایی نیز دیده می‌شد که هنگام فرار در تونل‌های فاضلاب این مجتمع فولاد گیر افتاده‌بود.
مأموریت ناکام کادیو در اوکراین
حال این پرسش به ذهن می‌رسد چطور ژنرالی با ۳۰ سال سابقه که گزینه اصلی فرماندهی ارتش کانادا در ماه سپتامبر ۲۰۲۱ بود، اینک از دخمه‌های کارخانه فولاد آزوفستال سربرآورده‌است؟
در ظاهر دولت کانادا وی را شهروندی عادی جلوه می‌دهد که به دلیل افشای پرونده تجاوز به یک نیروی زن زیردستش، خدمت وی به حالت تعلیق درآمده‌است. تعلیق از خدمت، کناره‌گیری، بازنشستگی، حضور داوطلبانه در جنگ اوکراین از جمله برچسب‌هایی است که دولت این کشور برای سرپوش گذاشتن بر حضور اتباع خود در این کشور طرح می‌کند.
به رغم پرداختن رسانه‌های مختلف جهان به این موضوع اما «دانیل لو بوتیلیر» سخنگوی وزارت دفاع کانادا به درخواست‌ها برای اعلام محل حضور کادیو خودداری کرد و گفت که این ژنرال بازنشسته دیگر فعال نظامی نبوده و مناسب نیست که وزارت دفاع درباره برنامه شخصی فردی به اظهار نظر بپردازد و نیروهای مسلح کانادایی هیچ‌گونه حمایت مالی به کادیو پس از زمان استعفا انجام نداده‌اند.
در اینجا دو نکته مهم به ذهن می‌رسد که از همکاری و هماهنگی کادیو با ارتش کانادا پرده برمی‌دارد؛ نخست اجتناب جدی وزارت دفاع کانادا از اطلاع‌رسانی درباره محل و مأموریت کادیو و دوم آگاه بودن آنها از حضور کادیو در اوکراین. در همین پیوند، «اوتاوا سیتیزن» به نقل از منابع نظامی خبر داد که مقام‌های ارشد نظامی کانادا از تصمیم کادیو برای سفر به اوکراین مطلع بوده‌اند.
فرضیه مأموریت رسمی کادیو و هماهنگی وی با ارتش کانادا زمانی قوت می‌گیرد که مشخص می‌شود که گزارش وزارت دفاع کانادا در خصوص کناره‌گیری کادیو از خدمت ۱۶ روز بعد انتشاریافته‌است. این در حالی است که منابع نظامی خبر دادند که کادیو اندک زمانی پس از کناره‌گیری از ارتش کانادا، به اوکراین رفته تا به عنوان داوطلب در میان نیروهای دولتی اوکراین به جنگ در مقابل ارتش روسیه بپردازد.
وزارت دفاع کانادا اعلام کرد که کادیو روز پنجم آوریل به صورت داوطلبانه و پس از ۳۰ سال، از ارتش کناره‌گیری کرده اما این موضوع در تاریخ ۵ آوریل گزارش نشده بلکه فقط در ۲۱ آوریل گزارش شده‌است.
از نگاه ناظران، کانادا قصد دارد ماجرا را اینگونه جلوه دهد که شرکت ژنرال در جنگ اوکراین موضوعی شخصی و خصوصی است و ارتباطی با دولت کانادا و ناتو ندارد چرا که دستگیری یک ژنرال فعال ناتو به منزله آن است که این ائتلاف نظامی غربی مستقیماً در نبرد مشارکت دارد.
با نگاهی به سوابق و پیشینه کادیو در ارتش، برخی سناریوی مأموریت نظامی وی در اوکراین را پررنگ می‌دانند. او افزون برآنکه در بوسنی، افغانستان و نقاط مختلف خاورمیانه به اهداف ناتو خدمت کرده، سال‌ها مسئول یکی از آزمایشگاه‌های بیولوژیک در اوکراین بوده‌است.
بی‌دلیل نبود که در جریان محاصره آزوفستال، غرب بر کریدورهای بشردوستانه برای خروج غیرنظامیان اصرار داشت و در میان برخی مستشاران و متخصصان خارجی نیز از این دخمه‌ها خارج شدند. بنابر برخی گزارش‌ها تکاپوی ناتو برای رفع این محاصره تا جایی ادامه یافت که این ائتلاف ۵ الی ۶ هلیکوپتر و یک کشتی را که تلاش می‌کرد ژنرال کادیو را از آزوفستال خارج کند، از دست داد.
تقابل آشکار کانادا با روسیه در اوکراین
مقامات اتاوا از اوایل اسفندماه پارسال که جنگ اوکراین کلید خورد تا به امروز همواره در مواضع «اعلانی» و «اعمالی» به محکومیت کرملین و فشار بر مسکو تمرکز کرده‌اند که بسته‌های تحریمی، ارسال تسلیحات سنگین نظامی به اوکراین و آموزش توپخانه به نیروهای این کشور را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد.
مدارکی انتشاریافته که نشان می‌دهد نه تنها طی مدتی که بحران اوکراین آغاز شده بلکه از چند سال پیش کانادا به آموزش اعضای افراطی ارتش اوکراین اقدام کرده‌است.
دانشگاه «جرج واشنگتن» سال گذشته گزارشی منتشر کرد که در آن به آموزش اعضای افراطی نظامیان اوکراینی از سوی کانادا در عملیات «یونی فِر» اشاره شده‌بود. نظامیان یادشده عضو گروه «سنتوریا» هستند که با جنبش راست افراطی «آزوف» ارتباط نزدیک دارند.
جنبش آزوف در سال ۲۰۱۴ و در واکنش به الحاق کِریمه به روسیه ایجاد شد. این جنبش به‌طور عمده شامل شبه‌نظامیان افراطی است و آشکارا به ایدئولوژی‌های افراطی اعتقاد دارد به طوری که مسکو به تازگی در جریان جنگ، گردان آزوف را گروهی «نازی» و «فاشیست» توصیف کرده‌است.
همچنین «اتاوا سیتیزن» نوامبر پارسال کشف و افشا کرد که نظامیان کانادایی در سال ۲۰۱۸ با رهبران گردان آزوف دیدار کرده‌اند اما دیدگاه‌های نئونازی این گروه را محکوم نکرده‌اند.
دولت کانادا برای آموزش نظامیان در قالب مأموریت یونی‌فِر بیش از ۸۹۰ میلیون دلار هزینه کرده و بارها تاکید داشته سربازان گردان آزوف را آموزش نداده و نخواهد داد. با این حال، بررسی اخیر «رادیو کانادا» از اسناد مأموریت نظامی این کشور در اوکراین نشان می‌دهد برخی از اعضای گردان آزوف در دوره‌های آموزشی نیروهای مسلح کانادا شرکت کرده‌اند. این دوره‌ها در مرکز آموزش «زولوچیف» در غرب اوکراین برگزار شده‌است.
تبعات حضور ده‌ها هزار نیروی خارجی در جنگ اوکراین
کادیو تنها یک مورد از مقامات ارشد خارجی است که در جنگ اوکراین حضور یافته و شمار این نیروها به چند ده هزار نفر می‌رسد؛ موضوعی که سران کی‌یف و نیز مسکو هر از گاهی آن را رسانه‌ای می‌کنند.
حدود یک هفته از آغاز جنگ گذشته بود که «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهوری اوکراین در سخنرانی خود خطاب به مردم این کشور اعلام کرد برای کمک به اوکراین ۱۶ هزار جنگجوی داوطلب خارجی خواهند آمد و اولین کاروان در شرف رسیدن به این کشور است.
حدود دو هفته بعد از جنگ، روزنامه آلمانی «بیلد» گزارش کرد که نزدیک به هزار نیروی خارجی از آلمان به اوکراین سفر کرده‌اند تا به لژیون بین المللی برای مبارزه با روسیه بپیوندند. همچنین مقامات اوکراینی به این روزنامه آلمانی گفتند که تا کنون بیش از ۲۲ هزار داوطلب از سراسر جهان به لژیون بین المللی دفاع از سرزمین اوکراین پیوسته‌اند.
البته زلنسکی تلاش کرد که بستر را برای حضور نیروهای خارجی در اوکراین هموار کند و ۲۷ فوریه با انتشار بیانیه‌ای در وب‌سایت ریاست جمهوری، اعلام کرد کشورش در حال ایجاد یک یگان بین‌المللی از نیروهای خارجی داوطلب برای کمک در جنگ علیه روسیه است.
زلنسکی در مرحله بعد با امضای فرمانی به اجرایی شدن فوری یک «نظام موقت لغو روادید» برای خارجی‌هایی که خواستار کمک به دفاع این کشور باشند، مجوز داد.
افزون بر آن، طبق مقررات مربوط به خدمت سربازی در نیروهای مسلح اوکراین که در سال ۲۰۱۶ تصویب شده‌است، اتباع خارجی حق دارند به صورت داوطلبانه برای خدمت نظامی به نیروهای دفاع از سرزمین اوکراین در ارتش بپیوندند.
نیروهایی که برای جنگ با روسیه وارد اوکراین شده‌اند، عمدتاً تابعیت آمریکا، کانادا، مکزیک، هند، سوئد و بریتانیا را دارند و رسانه‌های غربی با ایجاد جو روانی در این فرایند یعنی تشویق اتباع دیگر کشورها برای پیوستن به لژیون بین‌المللی دفاع از اوکراین نقش مهمی ایفا کرده‌اند. ضمن اینکه این نیروها حقوق بالایی نیز دریافت می‌کنند.
پایگاه «میدل ایست آی» در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشته‌است که پیمانکاران نظامی خصوصی نیز با تجربه جنگی قابل توجه در میان این افراد وجود دارند و علاوه بر این افرادی نیز در میان داوطلبان وجود دارند که از سوی شرکت‌های خصوصی برای جنگ در اوکراین به کار گرفته می‌شوند.
با نگاهی به آگهی‌های استخدام در یک وب‌سایت که فهرستی از مشاغل دفاعی و امنیتی خصوصی را با هدف انجام عملیات تخلیه افراد و خانواده‌ها در سراسر حومه و شهرهای بزرگ اوکراین منتشر کرده‌بود، آنها دستمزدهای بالا یعنی روزانه حدود هزار تا دو هزار دلار دریافت می‌کنند. دو پیمانکار نظامی خصوصی نیز به «میدل ایست آی»، گفته‌اند که آگهی‌های مشابهی نیز وجود دارند که دستمزدهای دو تا سه هزار یورو در روز را پیشنهاد داده‌اند.
روسیه نیز در مقابل اقدامات غرب در حمایت سیاسی، تسلیحاتی و حتی حضور نظامی فیزیکی در اوکراین به اعزام نیروهای داوطلب برای شرکت در این جنگ روی آورد و پوتین چندی پیش بستر را برای تسهیل حضور ۱۶ هزار داوطلب هموار کرد؛ موضوعی که از نشان می‌دهد به تدریج بحران اوکراین از حالت نزاع بین مسکو و کی‌یف خارج شده و جنبه بین‌المللی پیدا خواهد کرد.
بنابراین حتی به فرض تسری نیافتن بحران اوکراین به کشورهای همجوار و متحدان غربی کی‌یف، دست‌کم می‌توان انتظار فرسایشی شدن بحران مذکور را داشت.
خبرگزاری مهر را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید