گزارش خبرنگار مهر، سردار علی رزمجو عصر یکشنبه در نشست با اصحاب رسانه به‌مناسبت سالروز حماسه آزادسازی خرمشهر اظهار داشت: خرمشهر از دویست سال پیش (۱۲۲۷ ه. ق / ۱۸۱۲ م) تا قبل از پیروزی انقلاب سه بار اشغال شد و نخستین بار در سال ۱۲۵۴ ق. (۱۸۳۷ م.) درحالی‌که قوای محمد شاه هرات را به سبب خودداری حاکم آن از پرداخت مالیات، محاصره کرده بودند، علی‌رضا پاشا حاکم بغداد به تحریک انگلیسی‌ها خرمشهر را اشغال کرد تا محمد شاه به ناچار هرات را رها کند. با عقب‌نشینی نیروهای ایرانی از هرات، نیروهای بغداد نیز خرمشهر را تخلیه کردند.
فرمانده سپاه امام صادق (ع) استان بوشهر افزود: حدود ۲۰ سال بعد (۱۳۷۳ ق./ ۱۸۵۶ م.) نیز که نیروهای ایران برای تأکید بر اینکه هرات جزئی از قلمرو ایران است، وارد این منطقه شدند، انگلستان با گسیل قوای خود به جنوب ایران، خرمشهر را اشغال و تا اهواز پیشروی کرد که در پی آن، عهدنامه پاریس در مارس ۱۹۵۷ م. میان ایران و انگلستان منعقد شد که در آن بر خروج نیروهای ایران از هرات و نیروهای انگلیسی از خرمشهر توافق شده بود.
وی ادامه داد: این عهدنامه در واقع به ابقای بخشی از خاک ایران یعنی خرمشهر در برابر واگذاری بخش دیگر آن هرات حکم کرده بودو در جریان جنگ دوم جهانی قوای انگلستان با این بهانه که حضور شماری کارشناس آلمانی در ایران، تهدیدی علیه منافع آن‌ها و مغایر با سیاست بی‌طرفی ایران است، در بامداد شهریور ۱۳۲۰ م. با هجوم به خرمشهر، آن را اشغال کردندو به این ترتیب، انگلیسی‌ها علاوه بر حفظ امنیت مواضع خود در منطقه و خصوصاً میدان‌های نفتی ایران و عراق، ارتباط متفقین را از طریق خلیج‌فارس با جبهه روسیه برقرار کردند.
سردار رزمجو افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، خرمشهر برای بار چهارم (سال ۱۳۵۹ ش.) اشغال شد، اما این بار اشغال آن به سادگی صورت نپذیرفت زیرا در مقابل یورش دشمن مجهز به انواع سلاح‌های سنگین و نیمه سنگین رزمندگان با حداقل تجهیزات به دفاع برخاسته بودند که نه‌تنها برای دفع تجاوزگر از میهن خود، بلکه برای اعتلا و حفظ اعتبار و اقتدار اسلام و انقلاب اسلامی می‌جنگیدند و آنان چه در دوران مقاومت، چه در دوران آزادسازی خرمشهر چندان حماسه آفریدند که شاید با این مشخصات دفاع سرسختانه مردمی با سلاحی اندک در برابر هجوم هوایی و زمینی انبوهی از لشکریان مجهز به انواع جنگ‌افزارها همانند آن در پیشینه این مرزوبوم یافت نشود.
فرمانده سپاه امام صادق (ع) پیرامون، عملیات‌های آزادسازی خرمشهر خاطر نشان کرد: مدتی پس از اشغال خرمشهر، در تاریخ ۱۵/ ۱۰/ ۱۳۵۹ اولین عملیات با نام نصر برای آزادسازی خرمشهر انجام شد که مرحله اول آن موفقیت‌های بسیاری داشت، اما تمام کننده کار نبود و مرحله دوم عملیات در تاریخ ۲۰/۱۰/ ۱۳۵۹ با نام توکل در شمال آبادان انجام شد تا با عقب راندن نیروهای دشمن از شرق کارون و تعقیب آن‌ها در غرب این رودخانه تا نوار مرزی، هم آبادان از حصر درآید، هم خرمشهر آزاد شود.
وی گفت: در این عملیات نیز اگر چه نیروهای خودی در یکی از محورها موفق شدند، اما الحاق نشدن یگان‌ها با یکدیگر و نیز پیش‌بینی نکردن تدابیر پدافندی، سبب عقب‌نشینی نیروها شد و سرانجام پس از تغییر و تحول در فرماندهی کل قوا مسلح –که موجب تحول در مدیریت جنگ شد- سلسله طرح‌هایی برای آزادسازی مناطق اشغالی در دستور کار فرماندهان نظامی قرار گرفت که ۳ طرح آن برای شکست حصر آبادان، آزادسازی بستان، آزادسازی منطقه غرب شوش و دزفول در قالب ۳ عملیات ثامن‌الائمه (ع)، طریق‌القدس و فتح‌المبین با موفقیت اجرا شد.
وی تصریح کرد: منطقه عمومی غرب کارون –از جمله خرمشهر- آخرین منطقه مهمی بود که همچنان در اشغال عراق بود، بنابراین از یک سو فرماندهان نظامی برای اجرای عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند، از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات برای آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات فتح‌المبین حتمی می‌دانست، با در نظر گرفتن اهمیت خرمشهر و تأثیر آن در روحیه ارتش خود و خلل‌ناپذیر نشان دادن اراده فرماندهی نظامی و نیز جایگاه آن در دفاع از بصره، به ضرورت این منطقه معتقد بود.
وی گفت: عملیات در ساعت ۲۲ روز ۱۹/ ۱۲/ ۱۳۶۱ آغاز شد و هر چند تلفات و خسارات سنگین بر دشمن وارد آمد، لیکن هوشیاری و تمرکز نیروهای عراقی در خطوط پدافندی موجب شد رزمندگان اسلام نتوانند به اهداف تعیین شده در این مرحله از عملیات دست یابند.
سردار رزمجو در ادامه به تشریح مرحله چهارم عملیات آزادسازی خرمشهر پرداخت و گفت: پس از مرحله سوم عملیات بی‌درنگ فرصت لازم در اختیار یگان‌ها قرار گرفت تا به بازسازی و تجدید سازمان نیروهای خود بپردازند که در این میان، سه تیپ پیاده رزمندگان وارد منطقه شدند و مقرر شد که تعدادی از نیروهای رزمنده با حرکت در امتداد مرز به سمت جنوب، ضمن بستن جاده شلمچه، خود را در محور نهر خیّن به اروندرود برسانند و این نیرو در جناح میانی و در امتداد نهر عرایض به سمت اروندرود پیشروی کند و نیروهای دیگری در امتداد جاده اهواز خرمشهر و برای آزادسازی خرمشهر وارد عمل شود.
وی تصریح کرد: عملیات در این مرحله از ساعت ۳۰: ۲۲ روز ۱/ ۳/ ۱۳۶۱ آغاز شد و رزمندگان در امتداد مرز پیشروی کردند و موفق جاده شلمچه را مسدود کنند و بخشی از نیروهای رزمنده نیز توانستند ضمن تأمین پل نو خود را به اروندرود برسانند که به این ترتیب، محاصره فتح خرمشهر کامل شد، اما نیروهای دشمن همچنان در داخل شهر مقاومت می‌کردند.
وی گفت: دشمن برای خارج کردن نیروهایش از محاصره در محدوده پل نو و نهر عرایض، از سمت غرب (شلمچه) و شرق (خرمشهر) چندین بار پاتک کرد، لیکن با مقاومت یگان‌های رزمنده مستقر در منطقه مزبور، این پاتک‌ها به شکست انجامید و سپس نیروهای خود را از شمال شرقی خرمشهر به درون شهر آورد تا توان خود را برای حفظ اشغال خرمشهر تقویت کند که صبح روز ۳/ ۳/ ۱۳۶۱ حلقه محاصره خرمشهر تنگ‌تر شد و انبوه نیروهای دشمن که ۲ روز محاصره در هوایی گرم طاقتشان را به سر آورده بود، مقاومت را بی‌تأثیر دانستند و با خروج از مواضع خود در تمام شهر، در چندین ستون طولانی و کنار هم به سوی پلیس راه آمدند و درحالی‌که تکبیر می‌گفتند و شعار «ا لموت لصدام» و «دخیل الخمینی» سر می‌دادند، خود را تسلیم کردند.
وی گفت: به این ترتیب، خرمشهر که پس از ۳۴ روز مقاومت در برابر دشمن در تاریخ ۴/ ۸/ ۱۳۵۹ اشغال شده بود، بعد از ۵۷۵ روز و طی ۲۵ روز عملیات در ساعت ۱۱ صبح روز ۳/۳/ ۱۳۶۱ آزاد شد و همچنین در این عملیات –که به آزادسازی ۵۰۳۸ کیلومتر مربع از اراضی اشغال شده انجامید- هویزه، پادگان حمید و جاده اهواز-خرمشر نیز آزاد شد و در اختیار رزمندگان جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
سردار رزمجو در خصوص عملیات بیت المقدس گفت: عملیات بیت‌المقدس در ساعت ۵۵: ۰۰ بامداد ۱۰/ ۲/ ۱۳۶۱ با قرائت رمز مبارک یا علی ابن ابیطالب (ع) برای آزادسازی خرمشهر آغاز شد و نیروهای رزمنده که از ساعت‌ها قبل در انتظار فرمان حمله بودند در تمام محورهای عملیات که به دشمن حمله‌ور شدند و دریکی از محورهای عملیاتی، هوشیاری دشمن و وجود استحکامات متعدد، موجب شد نیروها تنها قسمتی از منطقه جنوب رودخانه کرخه کور را به عنوان سر پل تصرف کنند و در محوری دیگر، یگان‌ها پس از عبور از کارون خود را به جاده اهواز-خرمشهر رساندند و به ایجاد استحکامات و جلوگیری از نقل و انتقال و تحرک دشمن در این جاده پرداختند.
فرمانده سپاه امام صادق (ع) بوشهر سپس افزود: دشمن با درک محورهای عملیات و اهداف رزمندگان، پس از سازماندهی نیروهایش، پاتک کرد و اولین پاتک سنگین دشمن در محور جنوب رودخانه کرخه کور شروع شد که پس از ساعت‌ها درگیری، این پاتک خنثی شد و در محوری که رزمندگان در حاشیه جاده مستقر بودند، دشمن از عدم الحاق بین نیروهای رزمنده استفاده کرد و با رخنه در شکاف میان محورهای عملیاتی، فشار شدیدی بر نیروهای رزمنده وارد کرد.
سردار رزمجو خاطر نشان کرد: دشمن نیروهایش را در غرب جاده اهواز خرمشهر و در نزدیکی مرز و حوالی شلمچه سازمان دهی کرد و کوشید نیروهای رزمنده را از پشت جاده عقب براند واین جاده تنها موضعی بود که رزمندگان می‌توانستند با استقرار در پشت آن، با پاتک‌های دشمن مقابله کنند و پاتک دشمن برای تصرف جاده شروع شد، نبردی سخت درگرفت.
وی گفت: رزمندگان اسلام به نبرد با تانک‌ها پرداختند و در این درگیری اگر چه تانک‌های عراقی توانستند قسمتی از جاده را تصرف کنند و روی آن مستقر شوند، لیکن با مقاومت رزمندگان این استقرار دوام نیاورد و دشمن با شکست این پاتک ناچار به عقب گریخت.
وی گفت: در پایان روز اول عملیات، وضعیت کلی عملیات به این ترتیب بود که رزمندگان به مساحت ۸۰۰ کیلومتر مربع را تصرف کردند و همچنین تصرف اهداف مرحله اول در دستور کار شب دوم عملیات قرار گرفت که سرانجام پس از ۵ روز، خط سر پل از کیلومتر ۶۸ تا کیلومتر ۱۰۳ تثبیت شد.
وی گفت: مرحله دوم عملیات مقرر شد که رزمندگان از جاده اهواز-خرمشهر به سمت نوار مرزی پیشروی کنند و نیروهای رزمنده در همان ساعات اولیه به جاده مرزی رسیدند و با محورهای دیگر عملیات الحاق کردند و دشمن پاتک‌های شدید و سنگین خود را شروع کرد که با پاسخ تعقیب نیروهای رزمنده مواجه شدند و تعدادی از نیروهای بعثی به اسارت در آمدند و در نتیجه، جاده اهواز-خرمشهر (تا انتهای سر پل تصرف کرده بود) و نیز مناطقی همچون جفیر، پادگان حمید و هویزه آزاد شدند.
فرمانده سپاه امام صادق (ع) بوشهر در تبیین مرحله سوم عملیات بیت المقدس گفت: مرحله سوم عملیات یعنی در آستانه ورود به خرمشهر تصمیم گرفته شد با وجود خستگی مفرط رزمندگان که بر اثر چند مرحله پیشروی توأم با نبردهای شدید شبانه‌روزی با دشمن ایجاد شده بود در اجرای مرحله سوم عملیات تعجیل شود.
وی گفت: در این مرحله از عملیات مقرر شد رزمندگان در عمق ۶ کیلومتری نوار مرزی نیروهای دشمن نفوذ و ابزار و الات دشمن را منهدم کنند، و ضمن پاکسازی منطقه حد فاصل جاده خرمشهر-اهواز تا نهر عرایض از وجود دشمن، در منطقه شلمچه پیشروی صورت گرفت و رزمندگان مأموریت یافتند که در منطقه کوشک-طلائیه، دشمن را تا پشت مرز عقب براند.
سردار رزمجو در پایان نشست مطبوعاتی گفت: برای رساندن پیام انقلاب و دفاع مقدس و خرمشهر قهرمان ۲۸۴ برنامه پیرامون گرامیداشت سالروز آزادسازی خرمشهر در سطح استان برگزار می‌شود که یکی از برنامه‌ها سرکشی به خانواده شهدای عملیات بیت المقدس به تعداد ۸۴ شهید و بیان خاطره گویی بازماندگان عملیات بیت المقدس در تاریخ دوم خرداد در ساعت ۲۱ شب در مزار شهدای گمنام خواهد بود.