خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - محمدرضا الکائی: اخیراً مسئله عضویت دو کشور اروپای شمالی یعنی فنلاند و سوئد در ائتلاف نظامی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به «ناتو» خبرساز شده و حساسیت‌ها و تنش‌های سیاسی بسیاری را برانگیخته است.
روسیه بارها گسترش هر چه بیشتر و بی وقفه این ائتلاف نظامی به سمت مرزهایش را از خطوط قرمز خود معرفی کرده و همین مسئله از دلایل عمده شروع عملیات نظامی این کشور در اوکراین عنوان شده است؛ جایی که به گفته مقامات کرملین، دولت کی یف با کنار گذاشتن وضعیت بی طرفی خود و پافشاری بر عضویت در اتحادیه اروپا (که مسئله عضویت در ناتو جزو مقدمات آن است)، زمینه را برای سوءاستفاده غربی‌ها فراهم نمود و باعث ایجاد جنگ اوکراین شد.
کشوری مانند مکزیک محال است بتواند قصد عضویت در سازمان پیمان امنیت جمعی را داشته باشد چرا که آمریکا به عنوان رأس هرم قدرت در ناتو به شدت با این مسئله مخالفت خواهد نمود پیمان نظامی ناتو از سالی که تشکیل شد (۱۹۴۹ میلادی)، همچنان به گسترش خود و یارگیری هر چه بیشتر در اروپا، به ویژه اروپای شرقی ادامه داده است. این مسئله به طور ویژه خود را در قبال کشورهایی که پیشتر از اقمار اتحاد جماهیر شوروی سابق بودند، نشان می‌دهد.
در طرف دیگر این ماجرا نیز سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) قرار دارد که به نوعی می‌توان گفت خلف «پیمان ورشو» است که در پاسخ به ناتو توسط شوروی سابق ایجاد و پس از فروپاشی شوروی نیز، منحل شد.
باید این مسئله را یادآوری کرد که اصل و اساس پیدایش ائتلاف ناتو، تقابل با قدرت نظامی شوروی بود. اما این ائتلاف پس از فروپاشی شوروی نیز به حیات خود ادامه داد و سعی در گسترش هر چه بیشتر خود به سمت مرزهای روسیه نمود.
عضویت کشورهای جمهوری چک، مجارستان و لهستان در سال ۱۹۹۹ در این پیمان، بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، رومانی، اسلواکی و اسلوونی در سال ۲۰۰۴، آلبانی و کرواسی در سال ۲۰۰۹، مونته نگرو در سال ۲۰۱۷ و مقدونیه شمالی در سال ۲۰۲۰ نشانگر اشتهای بی پایان این سازمان نظامی در جذب کشورهای بیشتر دارد.
اکنون نیز با مطرح شدن درخواست عضویت فنلاند و سوئد موج جدیدی از تنش‌ها به وجود آمده است. «استانیسلاو زاس» دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی در این باره طی سخنانی هشدار داد که پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو افزایش تنش‌ها را در منطقه به همراه خواهد داشت.
همه این موارد در حالی است که به اذعان کارشناسان سیاسی و نظامی، هر گونه عضویت کشورهای مجاور و نزدیک کشورهای عضو ناتو در دیگر ائتلاف‌های نظامی، برای ناتو غیر قابل قبول است. برای مثال کشور مکزیک محال است بتواند قصد عضویت در سازمان پیمان امنیت جمعی را داشته باشد چرا که آمریکا به عنوان رأس هرم قدرت در ناتو به شدت با این مسئله مخالفت خواهد کرد.
تاریخ خود گویای این قبیل استانداردهای دوگانه واشنگتن و غربی‌ها بوده است. بحران سال ۱۹۶۲ میلادی بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بر سر کوبا، خود نمونه‌ای بارز از این مسئله است، جایی که واشنگتن با استقرار تسلیحات شوروی در کوبا که البته علت اصلی آن استقرار موشک‌های آمریکا در ترکیه بود، به شدت مخالفت کرد و تنش‌ها بین دو طرف در این زمینه به حدی بالا گرفت که جهان به مرز برخورد هسته‌ای رسید.
اکنون و با توجه به مسئله گسترش ناتو، به نظر می‌رسد که سازمان پیمان امنیت جمعی درصدد بازبینی برخی مسائل و اعمال سیاست‌هایی جدید برآمده است.
وزیر خارجه روسیه با اشاره به تلاش‌ها برای افزایش نفوذ غرب در آسیای مرکزی اعلام کرد که کشورهای غربی در تلاشند تا به روابط متحدان در ائتلاف‌هایی مانند سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) آسیب زنند چند روز پیش در همین رابطه، «ولادیمر پوتین» رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که سازمان پیمان امنیت جمعی نقشی بسیار مهم در ایجاد ثبات در فضای پس از فروپاشی شوروی ایفا می‌کند و وی امیدوار است که امکانات و نفوذ آن افزایش یابد.
پوتین در نشست این سازمان در این باره گفت: امیدوارم که این سازمان که طی سال‌های گذشته به یک ساختار بین المللی تمام عیار مبدل شده است، به گسترش خود ادامه دهد. همچنین منظورم روزهای سخت و دشوار نیز است.
اظهارات رئیس جمهور روسیه در این زمینه و با توجه به نادیده گرفته شدن خطوط قرمز مسکو توسط ناتو و غرب، به طور تلویحی خبر از تحولاتی در درون این سازمان و گسترش آن می‌دهد، احتمالاً به این معنی که باید منتظر حضور کشور یا کشورهایی جدید به عنوان عضو یا اعضای این سازمان باشیم.
این گمانه زنی وجود دارد که سازمان مذکور با اتخاذ اقدامات متقابل و گسترش حضور خود در دیگر مناطق جهان، سعی خواهد کرد تا از دامنه نفوذ و گسترش ناتو در اروپا و جهان کم کند.
در همین رابطه، سازمان پیمان امنیت جمعی اعلام کرد که وزرای دفاع کشورهای عضو این سازمان در مورد چالش‌ها و تهدیدات امنیت نظامی در مناطق مرتبط با امنیت جمعی این کشورها، نشستی را در ۲۴ ماه مه (۳ خرداد) برگزار خواهد کرد.
پیشتر «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه نیز با اشاره به تلاش‌های غرب برای افزایش نفوذ خود در آسیای مرکزی اعلام کرد که کشورهای غربی در تلاشند تا به روابط متحدان در ائتلاف‌هایی مانند کشورهای مشترک المنافع، سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO)، سازمان همکاری‌های شانگهای (SCO) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) آسیب زنند.
وی همچنین افزوده بود که بر خلاف برخی از کشورهای غربی، مسکو منطقه آسیای مرکزی را به عنوان عرصه‌ای برای رویارویی ژئوپلیتیکی، مطابق با مفهوم استعماری «بازی بزرگ» نمی بیند.
روسیه، بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان، به عنوان اعضای اصلی سازمان پیمان امنیت جمعی هستند و به نظر می‌رسد مسکو تلاش خواهد کرد تا نه تنها آسیای مرکزی را از جولان غرب دور نگه دارد، بلکه بر دامنه نفوذ و گسترش این سازمان نیز بیفزاید.
البته این گسترش و نفوذ سازمان پیمان امنیت جمعی می‌تواند علاوه بر اینکه به معنای پذیرش اعضای جدید باشد، به این معنی نیز باشد که اعضای فعلی این سازمان دامنه همکاری‌های نظامی و ژئوپلیتیکی خود را با کشورهایی که در زمینه‌های نظامی حرفی برای زدن دارند و از قدرت‌های منطقه‌ای محسوب می‌شوند، افزایش دهند.