خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ فشار بر ناوگان حمل و نقل عمومی تهران در سال‌های اخیر افزایش یافته است. «فرسودگی تدریجی وسایل حمل و نقل» و «افزایش فشار اقتصادی بر دوش شهروندان»، سیگنال‌های فشار فزاینده بر شبکه حمل و نقل شهری را مخابره می‌کنند. سیگنال‌هایی که شدت نیاز به نوسازی و بهسازی ناوگان حمل‌ونقل را برای متولیان حوزه مدیریت شهری بازگو می‌کنند.
وقتی کرونا هم حریف نیاز شهر نبود!
فراموش نخواهد شد، در روزهای اوج‌گیری بیمار مهلک کرونا و مرگ چند صد نفر در طول روز هم، شهروندان تهرانی و ساکنان سایر کلان‌شهرها، به‌واسطه استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی، ریسک ابتلای به بیماری را به جان خریدند؛ دردناک اینکه، نه تنها با وجود بروز چنین مخاطراتی برای سلامت شهروندان، تفاوت معناداری در حوزه زیرساخت‌های حمل‌ونقل طی سال‌های ۹۷ تا ۹۹ ایجاد نشد؛ بلکه گزارش‌ها از کاهش کیفیت خدماتی شهر در حوزه حمل‌ونقل طی دوره مذکور حکایت دارد.
بر اساس آنچه مطرح شد، تمرکز بر «ساماندهی نقاط ضعف شبکه حمل‌ونقل» به‌عنوان یکی از مأموریت‌ها و وظایف ذاتی مدیریت شهری، در سال ۱۴۰۱ اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.
کارشناسان معتقدند، هرچند برنامه‌ریزی راهبردی در حوزه توسعه حمل‌ونقل تهران پیش از توسعه شهر وجود نداشته، اما توجه به نظام مسائل حوزه حمل‌ونقل، به عنوان یکی از پیش‌نیازها و ارکان توسعه شهری انکارناپذیر بوده و قید فوریت دارد.
دستگاه‌های متولی حمل‌ونقل، به مدیریت شهری کمک کنند
در همین رابطه، به تازگی استاندار تهران در گفت‌وگویی با تأکید بر توسعه حمل‌ونقل عمومی برای رفع بخشی از مشکل آلودگی هوا و ترافیک تهران، اظهار کرد: در سال‌های اخیر اقدامات جدی در حوزه نوسازی و توسعه حمل‌ونقل عمومی در پایتخت انجام نشده که باید این اقدامات در سال جاری، عملیاتی شود.
منصوری با اشاره به تأکید رئیس جمهور بر توسعه حمل و نقل عمومی، افزود: اینکه شهرداری تهران متولی اصلی پایتخت است، شکی نیست؛ اما در کلان‌شهر تهران با جمعیت حدود ۱۰ میلیون نفر باید همه دستگاه‌های متولی از جمله دولت و مجلس کمک کنند.
استاندار تهران با بیان اینکه، حدود نیمی از ناوگان حمل و نقل عمومی در پایتخت فرسوده است و این مساله برای شهر و شهروندان آزار دهنده شده، تأکید کرد: شهرداری تهران برنامه دارد، امسال جهش مناسبی در خصوص توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه نوسازی ناوگان اتوبوس و تاکسیرانی انجام دهد که دولت نیز تلاش می‌کند در این راستا کنار مدیریت شهری پایتخت باشد.
توسعه تاکسی و اتوبوسرانی، به واسطه امکان تأمین مالی با مبالغ کمتر (نسبت به مترو)، وجود زیرساخت برای تردد و امکان مشارکت مالی بخش خصوصی، بهبود حمل‌ونقل شهری در کوتاه مدت را به همراه خواهد داشت. با وجود فشار مضاعف بابت اختصاص خطوط ویژه به شبکه اتوبوسرانی بر بار ترافیکی شهر، «ازدحام مسافران در اتوبوس‌های خدمت‌رسان» و «تردد با فاصله زمانی قابل توجه»، از عمده مسائل این بخش به شمار می‌رود. موضوعی که نارضایتی اقشار مختلف اجتماعی را موجب شده و برخی را نیز به سمت و سوی استفاده از وسایل نقلیه شخصی سوق داده است.
حوزه اتوبوسرانی؛ از ضعف زیرساختی تا برنامه‌ریزی مطلوب
نکاحی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران اخیراً به کمبود حداقل ۷۵۰۰ دستگاه اتوبوس برای تهران اشاره کرده؛ این در حالی است که تا شهریورماه سال گذشته، حدود ۲۲۵۰ دستگاه اتوبوس فعال، مسئولیت جا به‌جایی مسافران را بر عهده داشته است.
آن‌گونه که شهرداری تهران گزارش عملکرد داده، در مدت ۲۰۰ روز ابتدایی مدیریت کادر جدید، ۲۵۰۰ تاکسی را نوسازی و ۷۰۰ دستگاه اتوبوس خریداری کرده که به تدریج در حال افزوده شدن به ناوگان حمل‌ونقل تهران هستند.
ظرفیت موجود ناوگان اتوبوسرانی باید چهار برابر افزایش پیدا کند
سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در گفتگو با خبرنگار مهر و در همین زمینه گفت: متأسفانه تعداد ناوگان اتوبوس برای شهر تهران بسیار کم است و علی‌رغم اینکه باید طبق طرح جامع ترافیک ۲۵ درصد جا به جایی‌ها را با اتوبوس انجام می‌دادیم، که رقمی بیش از چهار میلیون نفر در روز می‌شود، در حال حاضر طبق گزارشات شرکت واحد رقمی کمتر از یک میلیون نفر از جا به جایی‌ها در سطح شهر تهران با اتوبوس‌های موجود قابل انجام است.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه باید ظرفیت را تا چهار برابر وضع موجود افزایش دهیم، اظهار کرد: برای انجام این افزایش تاکید شده که یکسری کارهای کوتاه مدت مورد نیاز است و آن هم بازسازی اتوبوس‌هایی است که بخاطر تعمیرات غیرقابل استفاده‌اند تا با هزینه‌ای بسیار کم بتوان این اتوبوس‌ها را راه‌اندازی کرد تا دوباره به شهروندان خدمات دهند.
وی با بیان اینکه متأسفانه روند این کار کند است و باید در این امر تسریع شود، اذعان کرد: گام دوم این است که علاوه بر بازسازی اتوبوس‌ها، خرید اتوبوس‌ها را نیز دنبال کنیم. قریب به ۱۰ سال است که این حرف‌ها را از دولت‌ها شنیده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که ضمن اینکه باید پیگیر از سهم دولت بود اما شهرداری باید راسا خود نیز اقدامات لازم را برای خرید اتوبوس انجام دهد.
تشکری هاشمی خاطرنشان کرد: حتی اگر همه هزار دستگاه اتوبوس به تهران تحویل داده شود باید توجه داشت که ما همچنان به تأمین هفت هزار دستگاه اتوبوس نیاز خواهیم داشت. به نظر می‌رسد راه حل این موضوع بازسازی اتوبوس‌های موجود، خرید فوری اتوبوس و فراهم کردن امکانی است که سرمایه‌گذاران در این عرصه سرمایه‌گذاری کنند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان اینکه شهرداری تهران باید شرایط جذابی را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند تا سرمایه‌گذار نسبت به تأمین اتوبوس اقدام کند، عنوان کرد: شاید امکان تأمین این میزان تعداد از اتوبوس‌ها اساساً برای شهرداری ممکن نباشد.
افزایش ۱۳۰ درصدی ظرفیت اتوبوسرانی در سال ۱۴۰۱
در همین راستا، شهردار تهران نیز اخیراً با حضور در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به اینکه حدود ۷۵ درصد از حمل‌ونقل در سطح شهر تهران با وسایل نقلیه شخصی انجام می‌شود و باید این میزان کاهش یابد، گفت: اولویت شهرداری تهران در حوزه حمل‌ونقل در سال ۱۴۰۱، تقویت اتوبوسرانی و تاکسیرانی با نوسازی ۱۰ هزار تاکسی و افزودن ۳۲۵۰ دستگاه اتوبوس به ظرفیت‌های حمل‌ونقل شهر تهران است. با این برنامه‌ریزی، قصد داریم از حدود ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس، تا پایان سال با جهش چشمگیر نزدیک به ۶ هزار دستگاه اتوبوس خدمت‌رسانی کنند.
زاکانی درباره جزئیات افزایش تعداد اتوبوس‌های شهر تهران افزود: حدود ۹۰۰ دستگاه آن به کمک دولت و از طریق وزارت کشور تأمین خواهد شد، همچنین بازسازی ۱۴۰۰ دستگاه اتوبوس از مدار خارج شده با منابع پیش‌بینی شده در بودجه ۱۴۰۱، در دستور کار است. از طرفی، مجوز واردات (هزار دستگاه در کمیسیون امور زیربنایی دولت) نیز اخذ شده و در زمینه اتوبوس‌های برقی نیز ۵۰ دستگاه به صورت نقدی قرارداد بسته شده و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی به کمک وزارت کشور به نمایندگی از دولت تأمین خواهد شد.»
با این تفاسیر، مدیران شهری، فشارهای تحمیلی بر شهروندان و زیرساخت‌های نیمه جان حمل‌ونقل تهران را به خوبی شناسایی و برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اند؛ از این‌رو، می‌توان به ایجاد «تحول در حوزه حمل‌ونقل» به عنوان یکی از مصادیق بارز عدالت اجتماعی تا پایان سال جاری امیدوار بود.