انگ کم هوشی به کودکان کار/نزاع؛ بزرگ‌ترین مشکل کودکان کار پسر

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از آسیب‌های اجتماعی امروز جامعه جهانی، پدیده تلخ کودکان کار است. کار کودکان، مشکلی جهانی است؛ با این وجود به نظر می‌رسد در کشورهای در حال توسعه این پدیده شوم اجتماعی پر رنگ تر باشد.

به همین خاطر سازمان ملل به منظور آگاهی جامعه جهانی از نتایج مصیبت بار پدیده کار کودک بر نسل‌های آتی، روز ۱۲ ژوئن، ۲۲ خرداد هر سال را به روز جهانی مبارزه با کار کودکان اختصاص داده است.

پدیده کار کودک در دو دهه گذشته در روندی مطلوب کاهش یافته است؛ با این حال این روند در طول زمان کند شده و حتی در دوره سال‌های ۲۰۱۶-۲۰۲۰ متوقف شده است. بنا بر گزارش سازمان ملل متحد امروزه، ۱۶۰ میلیون کودک هنوز درگیر کار کودکان هستند که برخی از آنها در سن ۵ سالگی قرار دارند.

معصومه ایزدی مددکار اجتماعی مدرسه کودکان کار ارفک در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص مشکلات کودکان کار، گفت: کودکان کار از صبح که فعالیت خود را شروع می‌کنند و از وقتی که از خواب بیدار می‌شوند مشکلات خود را مشاهده می‌کنند؛ کودک کار وقتی که چشم باز می‌کند؛ به فکر این است که چه کاری را باید انجام بدهم؛ مشکلاتی را که دیروز در محیط کارم داشته‌ام؛ چگونه حل کنم؟ آیا مشکلات دیروز را همچنان خواهم داشت؟ آیا تنش‌های محیط کارم همچنان وجود دارد؟ صبحانه چه چیزی بخورم؟ آیا در خانه نان برای صبحانه داریم؟

این مددکار اجتماعی افزود: برخلاف دیگر کودکان که از قبل صبحانه برایشان فراهم می‌شود؛ کودکان کار ناچار هستند که خودشان به این مسائل فکر کنند؛ اغلب اوقات کودکان کار صبحانه نمی‌خورند و همین موضوع موجب می‌شود که تأثیر مستقیمی روی یادگیری آنها بگذارد؛ سطح تمرکز آنها پایین می‌آید؛ میزان پرخاشگری آنها افزایش پیدا می‌کند؛ قند خون آنان کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه عملکرد مغز افت پیدا می‌کند.

به کودکان کار انگ کم هوشی می‌زنند

ایزدی اظهار کرد: مجموعه این عوامل موجب می‌شود که در بحث پیشرفت تحصیلی هم کودکان کار با آسیب‌های جدی مواجه شوند و اغلب هم این موضوع با اختلالات یادگیری کودکان اشتباه گرفته می‌شود؛ کودک کار که دچار تنش است تفاوت تغذیه مناسبی ندارد؛ طبیعی است که نمی‌تواند یادگیری خوبی داشته باشد اما این موضوع باعث می‌شود انگ اختلال یادگیری و کم هوشی به آنها نسبت داده شود.

وی در خصوص مشکلات و سختی‌های کار کودکان گفت: کودکان کار تجاربی را در محیط کارشان پیدا می‌کنند که کودکانی که کار نمی‌کنند شاید در سنین بالای ۱۸ سال آن را تجربه می‌کنند؛ وقتی که کودک در محیط کار قرار می‌گیرد و مجبور است که برای بقای خود بجنگد؛ شاید خیلی وقت‌ها مجبور شود از ابزار کارهایی که برای ما سلاح سرد تلقی می‌شود؛ فقط برای دفاع از خودش استفاده کند. یا مثال می‌زنم کودک زباله گردی که مدام در حال گشتن در زباله‌ها است؛ برای پاره کردن کیسه‌های زباله نیاز به یک ابزار دارد و این ابزار در جیبش وجود دارد و ممکن است که در موقعیت‌های مختلف مجبور شود از آن استفاده کند؛ استفاده از چاقو ناخواسته است ولی وقتی در دسترس قرار می‌گیرد خیلی از اوقات ممکن است از آن استفاده شود.‌

کودک کار با اختلال رشد مواجه است

مددکار اجتماعی مدرسه کودکان کار ارفک با بیان اینکه کودک کار ممکن است دچار اختلال در رشد شود؛ افزود: از دو بعد می‌توان به این اختلال در رشد اشاره کرد. یکی از بابت رشد فیزیکی و آناتومی بدن کودک کار دچار کمبودهایی است؛ یا اینکه در بعضی رشدها مثل بلوغ جنسی با بلوغ زودرس مواجه می‌شود؛ زیرا در معرض تجارب زیستی زیادی قرار می‌گیرند و مسائل مختلفی را در سطح شهر می‌بینند؛ یا رفتارهایی که کارفرما یا کارگرها با کودک می‌کنند ممکن است که کودک دچار بلوغ زودرس شود.

نزاع؛ بزرگ‌ترین مشکل در بین پسران کودک کار

این فعال اجتماعی، نزاع را به عنوان بزرگ‌ترین مشکل در بین پسران کودک کار دانست و افزود: این نزاع هم به چند دلیل مطرح می‌شود؛ یکی از بزرگترین مشکلاتی که در برخورد با این پسران کار داریم نزاع‌هایی است که بچه‌ها در ابعاد مختلفی برایشان پیش می‌آید؛ یکی احساس مثبت بودن، قدرت داشتن در نزاع است که یکی از بارزترین شکل‌های بروز قدرت است؛ اینکه یک کودک کار در محیط تجربه می‌کند و می‌بینند کسی که نزاع می‌کند و در دعواهای خیابانی وارد می‌شود و فرد دیگری را می‌زند؛ در نظرش صاحب و قدرتمند منطقه یا محله می‌شود؛ به همین دلیل برای کودک این نزاع به خشونت مثبت تبدیل می‌شود؛ یعنی کودک برای اینکه جایگاهی به دست بیاورد به دنبال این است که خودش در محله دعوایی کند؛ کسی را بزنند تا بقیه از وی حساب ببرند.

ایزدی افزود: ممکن است برخی افراد این سوال را مطرح کنند که پسرانی که کودک کار هم نیستند گاهی دعوا می‌کنند؛ بله این موضوع درست است اما در میان کودکان کار نحوه شروع دعوا متفاوت بوده و درگیری و سن شروع دعوا و درگیری پایین‌تر است؛ ضمناً مدل بروز رفتار در میان پسران کودک کار متفاوت‌تر است؛ شاید کودکان عادی وقتی دعوا می‌کنند بیشتر جدال لفظی و کلامی داشته باشند؛ چند فحش بدهند و یا نهایتاً یک یا دو مشت هم به یکدیگر بزنند؛ اما کودکان کار در درگیری‌های خود از تجاربی که پیش از آن مشاهده کرده بودند؛ ممکن است است استفاده کنند؛ کودکان کار ممکن است با افرادی آشنا شوند که در نزاع بزرگسالان شرکت می‌کنند.

ترک تحصیل بزرگ‌ترین مشکل کودکان کار دختر

مددکار اجتماعی مدرسه کودکان کار ارفک با اشاره به اینکه در بین دختران کودک کار، بزرگترین مشکلی که با آن مواجه هستیم؛ ترک تحصیل در سنین پایین است؛ اظهار کرد: با توجه به اینکه اتباع بسیار زیادی در منطقه ۱۲ تهران که ما در آن فعال هستیم؛ زندگی می‌کنند؛ دختران معمولاً تا یک سنی درس می‌خوانند و بعد به دلیل خواست خانواده زود ازدواج می‌کنند؛ خانواده‌ای که با مشکل اقتصادی مواجه شده است یا می بیند با ازدواج دخترش می‌تواند موقعیت خوبی به دست آورد؛ تصمیم به ازدواج سریع دخترش می‌گیرد تا باری از دوش خودش کم کند یا یک مبلغی را به عنوان شیربها دریافت نماید.

الزام قانونی برای منع ترک تحصیل نداریم

وی با بیان اینکه بزرگ‌ترین مشکلی که ما در دختران کودک کار داریم، بحث ترک تحصیلشان است؛ گفت: دختر بعد از مدتی که در کلاس درس حاضر بود؛ ناگهان غیب می‌شود و دیگر به او دسترسی نداریم؛ نمی‌توانیم مباحث درسی او را پیگیری کنیم و به خاطر نفوذ سنت‌ها و فرهنگ غالب این خانواده‌های اتباع ما هم خیلی نمی‌توانیم حرفمان را پیش ببریم؛ الزام قانونی هم پشت خواسته ما نیست. شاید اگر حقوق قانونی برای همه جاری شود؛ بتوان این پشتوانه قانونی را برای ما ایجاد کند که بتوانیم خانواده‌ها را اجبار به تحصیل فرزندشان کنیم. حداقل تحصیل دختر تا پایه‌ای که بتواند گلیم خود را از آب بیرون بکشند ادامه پیدا کند.

ایزدی با اشاره به کمبود مهارت‌های اجتماعی گفت: یکی دیگر از مشکلاتی که کودکان کار با آن مواجه هستند؛ کمبود مهارت‌های اجتماعی در میان آنان است که موجب بیشتر نزاع‌ها هم می‌شود. مثلاً کودکی که تازه از افغانستان به ایران می‌آید؛ از آن جایی که هنوز به فرهنگ ایران آشنایی ندارد؛ لهجه متفاوتی هم دارد و نوع رفتار و همسالان خود را بلد نیست؛ مورد تحقیر یا تمسخر آنان قرار می‌گیرد. در سطح جامعه هم به همین شکل است و برخی نزاع‌هایی هم که اتفاق افتاده است یکی از دلایل آن بابت گویش‌ها بوده است؛ کودکان هم که در جامعه مشاهده گر هستند؛ همدیگر را مسخره می‌کنند که موجب افزایش خشونت می‌شود.

این مددکار اجتماعی خاطر نشان کرد: از طرفی بسیاری از کودکان کار بهداشت را رعایت نمی‌کنند؛ در مجموع رفتارهای اجتماعی چون هنوز به کودکان کار آموخته نشده است و تعداد بسیار زیادی اتباع هم وارد کشور شده‌اند قاعدتاً شاهد نزاع‌های بیشتری هم هستیم.