خبرگزاری مهر - گروه استانها- سکینه اسمی: پروژه عظیم انتقال آب از رودخانه زاب به دریاچه ارومیه که بیش از ۳ هزار میلیارد تومان هزینه برای احداث آن شده است و بنا به گفته مسئولان استانی اگر با هزینه‌های امروز محاسبه گردد ۱۲ هزار میلیارد تومان دولت برای این پروژه اعتبار تخصیص داده است.
وعده افتتاح پروژه تونل انتقال آب از رودخانه زاب به دریاچه ارومیه به عنوان شاخص ترین پروژه احیای دریاچه ارومیه، از بهار سال ۹۹ شروع شد سپس به دی ماه و بهمن ماه سال جاری و بعد از آن به بهار سال جاری موکول شد، اما با وجود این وعده‌های مکرر اکنون بازرس سازمان بازرسی آذربایجان غربی می‌گوید، اگر این طرح پیگیری شود بهمن ماه امسال به ایستگاه بهره برداری می‌رسد.
دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار بود از سال ۱۳۹۴، ظرف مدت ۱۰ سال به تراز اکولوژیک خود برسد، این روزها روند معکوسی به خود گرفته و روز به روز به وضعیت بحرانی خود نزدیک تر می‌شود.
ورود سازمان بازرسی به آخرین وضعیت طرح انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه
بنا به آخرین آمارهای منتشره توسط وزارت نیرو، تراز آب دریاچه ارومیه در روز ۱۸ خردادماه، ۱۲۷۰.۷۴ بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۵ سانتی‌متر کاهش یافته با این حال نسبت به نخستین روز سال آبی یک مهر ۱۴۰۰ تنها ۹ سانتی‌متر افزایش یافته است.
وسعت آب دریاچه نیز با ۱۳۰۴ کیلومترمربع کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته و ۲۴۶ کیلومترمربع افزایش نسبت به روز نخست مهرماه امسال به ۲۲۷۳ کیلومترمربع رسیده است.
همچنین حجم آب موجود این پیکره آبی به ۳.۰۲ میلیارد مترمکعب رسیده است که ۱.۸ میلیارد متر مکعب در طی یک سال کمتر شده است.
حجم آبی نگین آبی آذربایجان در هشت ماهه پر بارش سال تنها ۲۹۰ میلیون مترمکعب بیشتر شده و با توجه به ورود به فصل گرم و کم بارش سال احتمال وخیم‌تر شدن شرایط دریاچه دور از ذهن نیست.
این در حالی است که دریاچه ارومیه نسبت به تراز اکولوژیک خود ۳.۳۶ متر، نسبت به وسعت اکولوژیک خود ۲۳۶۲ کیلومتر مربع و نسبت به حجم آب اکولوژیک خود ۱۲.۴۸ میلیارد مترمکعب فاصله دارد.
در کنار هدر رفت هزینه‌های میلیاردی و ده‌ها طرح در قالب ستاد احیای دریاچه ارومیه اما چشم امیدها به اتمام طرح تونل کانی سیب و انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین پروژه نجات این تالاب است چشم امیدی که اسیر وعده‌های متعدد مسئولان و دولت‌های گذشته شده است.
۶۵۰ میلیون مترمکعب با اتمام تونل کانی سیب آب به دریاچه ارومیه وارد می‌شود
تونل کانی سیب دارای ۳۶ کیلومتر طول است که توسط قرارگاه خاتم‌الانبیاء حفاری شده است و با اتمام آن قرار است سالانه ۶۵۰ میلیون مترمکعب آب وارد دریاچه ارومیه شود.
تونل کانی سیب، تونل انتقال آب، کانال انتقال آب از خروجی تونل اصلی به سمت دریاچه ارومیه و بند انحرافی «بادیناوا» چهار جز اصلی طرح انتقال آب از رودخانه زاب شمرده می‌شوند که تا پایان سال ۹۷، ۱,۴۴۰ میلیارد تومان از محل منابع عمومی و تسهیلات صندوق توسعه ملی برای این پروژه هزینه شده بود و در سال ۹۸ نیز ۱۳.۶ میلیون یورو از محل مقابله با اثرات مخرب ریزگردها و ۱۷ میلیون دلار نیز از محل باقیمانده تسهیلات صندوق توسعه ملی برای تکمیل آن تخصیص یافت.
سد کانی‌سیب مهمترین تأمین‌کننده آب موردنیاز برای احیای نگین آبی آذربایجان به شمار می‌رود و هم اینک تونل انتقال آب این سد ۹۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که می‌تواند چرخه انتقال آب به دریاچه ارومیه را کامل کند.
ظاهر شدن برخی موانع و مشکلات فیزیکی از جمله آبرفتی شدن مسیر و سختی شرایط کار طرح انتقال آب از طریق تونل به دریاچه ارومیه را کمی به تأخیر انداخته است اما همین بخش پایانی پروژه نیز درگیر وعده‌های مکرر شده است.
این پروژه شامل یک سد مخزنی با گنجایش ۲۲۰ میلیون متر مکعب حجم کل مخزن در تراز نرمال بوده که اجرای سد مذکور با صدرصد پیشرفت آبگیری و در مرحله بهره‌برداری است که بر اساس گفته‌های نماینده کارفرما به جهت آبگیری سد مذکور قسمتی از اراضی کشاورزان داخل آب و جز سد شده و هزینه‌ای بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان برای تملک اراضی موردنیاز است.
طرح انتقال آب از زاب در صورت پیگیری بهمن ماه به اتمام می‌رسد
بازرس‌کل استان آذربایجان‌غربی طی هفته گذشته بعد از سفر رئیس بازرسی کل کشور به آذربایجان غربی و بازدید از آخرین وضعیت دریاچه ارومیه چهارشنبه به بازدید از روند اجرای تونل انتقال آب سد رفت.
روح الله محبوبی در بازدید از این طرح گفت: متأسفانه عدم اقدام به موقع در خرید زمین‌های دیمی مذکور، موجب شده با توجه به آبگیری سد و بهره‌مندی زمین‌های اطراف از آب سد، زمین‌های موردنظر نیز آبی محسوب و با افزایش قیمت مواجه شود.
وی با بیان اینکه بخش دوم پروژه «احداث تونل انتقال آب سد» مذکور بوده که به طول ۳۶ کیلومتر و در عمق ۱۴۵ متری زمین توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء احداث شده است، گفت: بر اساس اظهار نماینده کارفرما برای بهره‌برداری از تونل (آبگیری) لازم است، ماشین‌آلات و تجهیزات داخل تونل جمع‌آوری و به بیرون از تونل منتقل شود و به حداقل ٩ ماه زمان نیاز دارد و در صورت پیگیری تا بهمن ماه به اتمام می‌رسد.
بازرس‌کل استان آذربایجان غربی با بیان اینکه قسمت دیگر پروژه عملیات «احداث کانال انتقال آب» است که آب خروجی از تونل به کانال هدایت و بعد از آن به رودخانه «گدار» واریز خواهد شد، اظهار کرد: از کانال مذکور نیز بازدید شد که بر اساس مشاهدات عملیات احداث کانال نیز کاملاً به اتمام رسیده و در مرحله آبگیری است.
وی بر ضرورت تسریع در تملک اراضی واقع در مسیر رودخانه «گدار» برای تعریض بستر رودخانه و همچنین لزوم عملیات لایروبی رودخانه مذکور اشاره کرد و گفت: قسمتی از رودخانه لایروبی شده و به مساحت چهار و نیم کیلومتر از رودخانه به جهت ادعای مالکیت اهالی بر بستر و حریم رودخانه با مانع مواجه شده و در صورت بر طرف شدن مانع عملیات لایروبی کانال نیز شش ماه طول خواهد کشید.
موانع پیش روی اتمام طرح تونل کانی سیب برطرف شود
محبوبی همچنین با اشاره به اصلاح و تعریض پل‌های جاده دو بانده ارومیه به مهاباد ادامه داد: علاوه بر موارد مذکور در مسیر برای به اتمام رسیدن پروژه مبلغ هزار و ٩٠٠ میلیون تومان اعتبار نیاز است که در سفر استانی رئیس‌جمهور با تخصیص آن موافقت شده و در انتظار ابلاغ توسط معاون اول رئیس جمهور است.
بازرس کل استان آذربایجان غربی با اشاره به بازدید از رودخانه گدار نیز گفت: در این راستا مقرر شد برای تسریع در برآورد مساحت زمین‌هایی که در مسیر تعریض رودخانه نیاز است تحت تملک قرار بگیرند جلسه‌ای با حضور سربازرس گروه تولیدی و اقتصادی و نمایندگان ادارات کل مذکور و اداره‌کل راه و ترابری و حمل و نقل جاده‌ای استان در بازرسی برگزار و نتیجه برای ارزیابی کارشناسی به دادگستری اعلام شود.
محبوبی بر ضرورت رفع موانع پیشرو تاکید کرد و گفت: با توجه به صدمات جبران ناپذیر زیست محیطی ناشی از عدم جبران کسری آب دریاچه، ضرورت دارد اقدامات برای رفع موانع در اسرع وقت انجام شود و بازرسی استان تمام توان خود را برای وادار کردن ارگان‌های متولی به انجام وظایف خود به کار خواهد گرفت.
اکنون وضعیت دریاچه ارومیه نه تنها امیدوارکننده بوده بلکه تراز آن نسبت به کمترین ارتفاع ثبت شده رسیده است باید منتظر ماند و دید دولت سیزدهم گره احیای دریاچه ارومیه را باز می‌کند یا نه؟