به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «رفتار با دشمنان بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع)» اثر سیدحسن حیدری موسوی است که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۷۷ صفحه منتشر شد.
پژوهشکده مذکور تلاش کرده است با پژوهشگران فرهیخته و بهره گیری از آموزه‌های نورانی قرآن و اهل بیت (ع) و تدوین فرهنگ نامه سبک زندگی، کاربردی‌ترین اطلاعات موضوعات مرتبط با حوزه‌های گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیط زیست را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد.
در میان مدخل‌های این فرهنگنامه، برخی موضوعات فرهنگی ویژه ای برخوردارند و عموم افراد جامعه به صورت گسترده با آن سروکار دارند. از این رو، به منظور ارتقا و تقویت سبک زندگی اسلامی، شایسته است آموزه‌های دینی مربوط به این گونه موضوعات علاوه بر ارائه در فرهنگنامه، به صورت کتابچه‌های مستقل نیز در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد. بر همین اساس، در اثر پیش‌رو شاخصه‌های مربوط به رفتار با دشمنان در آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع) تهیه می‌شود و در اختیار علاقه مندان قرار می‌گیرد.
ساختار اثر
در این اثر، پس از مفهوم شناسی سبک زندگی اسلامی و مبانی و گستره سبک زندگی، اهمیت رفتار با دشمن و مفهوم شناسی دشمنی مورد بررسی قرار گرفته و تفاوت دشمن با مخالف تبیین شده است.
نویسنده، در ادامه این اثر، راه‌های دشمن شناسی و نشانه‌های دشمنی را بیان و اقسام دشمن را تشریح کرده است.
سپس، رفتار با دشمن غیرمعاند بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع) را تبیین کرده است که از جمله این رفتارها می‌توان به احسان، خوش رفتاری، مدارا، صبر، گذشت، رعایت حقوق، رعایت عدالت، دادن فرصت، پرهیز از بدگویی، امانت داری، رفت و آمد، وفای به عهد و مشورت اشاره کرد.
«رفتار با دشمن معاند» از دیگر مباحث این اثر است که در این راستا پرهیز از همنشینی، پرهیز از دوستی، پرهیز از قبول ولایت، دشمنی (انگیزه دشمنی، اخلاص در دشمنی، چگونگی دشمنی)، نفرین و مبارزه، بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت (ع) توصیه شده است.
در این اثر، «مبارزه» از جمله رفتارهای توصیه شده با دشمن معاند برشمرده شده است که در این راستا، انگیزه و اقسام و اولویت‌ها و روش مبارزه تشریح و همچنین موارد جواز ترک مبارزه تبیین شده است.
موارد جواز ترک مبارزه
۱- آتش بس: در صورتی که دشمن تسلیم شود یا اظهار اسلام نماید یا دست از جنگ بکشد و اعلام بی طرفی کند یا تقاضای پناهندگی کند، مسلمانان هم موظف اند اعلام آتش بس کرده و جنگ را متوقف کنند و تا زمانی که آنها به آتش بس پایبند باشند، مسلمانان هم وظیفه دارند آن را مراعات کنند؛ ولی اگر آنان نقض آتش بس کردند، یا ماه‌های حرام پایان پذیرفت یا به سرزمین مسلمانان دوباره تجاوز کردند، هر چند که در ماه‌های حرام باشد، ایشان هم باید با نقض آتش بس به مقابله بر خیزند.
۲- صلح: یکی دیگر از عوامل جواز ترک مبارزه با دشمن، بستن معاهده صلح با اوست. این کار از اختیارات رهبر جامعه اسلامی است. از صلح با دشمن در زمانی که مسلمانان برتری نظامی و توان بیشتر دارند، نهی شده است؛ ولی وقتی صلح برقرار شد، همه مسلمانان موظف اند مادامی که آنها عهدشکنی نکرده اند، به آن وفادار بمانند.
۳- عذر: خداوند مؤمنانی را که دارای عذر مانند پیری یا نقص عضو همچون فقدان بینایی یا ضعیف و ناتوان هستند و نیز بیماران و آنان که به دلیل فقر، وسیله لازم برای شرکت در میدان مبارزه را در اختیار ندارند، معاف داشته است.