خبرگزاری مهر- گروه استانها- سکینه اسمی: دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار بود از سال ۱۳۹۴، ظرف مدت ۱۰ سال به تراز اکولوژیک خود برسد، حال بعد از گذشت ۷ سال و اجرای طرح‌های سازه‌ای متفاوت و هزینه روند معکوسی را در مقابل احیا نشان می‌دهد.
این در حالی است که قبل از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه، تراز این حوزه آبی سالانه به طور متوسط ۴۰ سانتیمتر کاهش می‌یافت، بعد از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال ۹۴ و بارش‌های مناسب در چند سال اول وضعیت دریاچه بهبود نسبی یافته بود اما با عدم اتمام طرح‌های مصوب و کاهش بارش‌ها امسال وضعیت این تالاب بین المللی به شرایط وخیم و بحرانی بازگشته است.
هم اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه به ۱۲۷۰.۶۶ رسید و با ادامه این روند با توجه به افزایش تبخیر تا پایان فصل تابستان سطح تراز به کمتر از ۱۲۷۰.۲۲ رسیده و بخش جنوبی دریاچه ارومیه به صورت کامل از بین خواهد رفت کارشناسان عدم مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها، افزایش دمای هوا به همراه عدم تحقق حق آبه مورد نیاز دریاچه و نیز نیمه تمام ماندن طرح‌های مهم ستاد احیای دریاچه ارومیه از جمله انتقال آب از سد کانی سیب و تصفیه خانه را از مهمترین دلایل بازگشت دریاچه به شرایط بحرانی عنوان می‌کنند این در حالی است که کاهش بارش‌ها و افزایش تبخیر به همراه عدم تأمین حق آبه مورد نیاز در سال جاری این وضعیت را تشدید کرده است.
وزارت نیرو اعلام می‌کند میزان آب‌گیری سدها امسال به‌دلیل کاهش بارندگی‌ها کم بوده و به دلیل نیاز آبی بخش کشاورزی و آب شرب رهاسازی آب سدها به سمت دریاچه ارومیه متوقف شده است.
هم اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه به ۱۲۷۰.۶۶ رسید و با ادامه این روند با توجه به افزایش تبخیر تا پایان فصل تابستان سطح تراز به کمتر از ۱۲۷۰.۲۲ رسیده و بخش جنوبی دریاچه ارومیه به صورت کامل از بین خواهد رفت.
به گفته کارشناسان، با خشک شدن دریاچه ارومیه بیش از ۱۰ میلیارد تن نمک به صورت گردوغبار و طوفان بر سر مردم این ناحیه فرو خواهد ریخت و این بحران تنها گریبان آذربایجان غربی را نمی‌گیرد، بلکه بسیاری از مناطق کشور را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.
معیشت و زندگی مردم منطقه شمال غرب کشور به خصوص استان‌های آذربایجان غربی و شرقی با بهبود شرایط بحرانی دریاچه ارومیه ارتباط مستقیمی دارد، با بازگشت وضعیت دریاچه ارومیه به شرایط کم آبی، معیشت و زندگی نزدیک به ۱۵ میلیون نفر مردم منطقه به خطر خواهد افتاد.
با توجه به تداوم وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه سوالات بی پاسخ زیادی افکار عمومی مردم این منطقه را درگیر کرده است. آیا باید بار دیگر نگران مسئله ریزگردهای بستر دریاچه ارومیه هم باشیم؟ آن‌هم در روزگاری که ایران در مسیر عبور ریزگردهایی است که کانون‌هایش در خارج از ایران قرار دارد.
آیا راهکاری برای نجات بخشی دومین دریاچه شور دنیا با تزریق اعتبارات هزار میلیارد تومانی در بیست و یکمین سفر استانی رئیس جمهور و هیئت دولت سیزدهم اتخاذ می‌شود؟
تابستان امسال جنوب دریاچه ارومیه کاملا از بین می‌رود
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه در خصوص آخرین وضعیت دومین دریاچه شور دنیا گفت: در حال حاضر دریاچه ارومیه روزهای بحرانی را پشت سر می‌گذارد و متأسفانه افزایش تبخیر به همراه کاهش آب ورودی به این تالاب وضعیت را تشدید کرده است.
حجت جباری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه با بیان اینکه در روزهای ابتدایی تابستان و فصل گرما قرار داریم و وضعیت دریاچه ارومیه اصلاً رضایت بخش نیست، اظهار کرد: با ادامه این روند در هفته‌های آتی بخش جنوبی دریاچه ارومیه به صورت کامل از بین می‌رود.
هم اکنون حجم آب دریاچه ارومیه ۲.۷ میلیارد مترمکعب و سطح آن به هزار و ۹۲ کیلومتر مربع رسیده و به دلیل افزایش گرما و تبخیر بالا روز به روز از حجم آب و سطح تراز کاسته می‌شود وی با بیان اینکه در سال آبی امسال تنها ۲۵ سانتیمتر سطح تراز دریاچه ارومیه افزایش داشت، عنوان کرد: در دو هفته اخیر سطح تراز ۱۳ سانتیمتر در مقایسه با این افزایش ناچیز کاهش داشته است و پیش بینی می‌شود تابستان امسال سطح تراز دریاچه ارومیه به کمتر از ۱۲۷۰.۲۰ برسد که این میزان نشان دهنده بازگشت این تالاب به روزهای بحرانی دریاچه ارومیه در سال ۹۳-۹۴ زمان تشکیل ستاد احیای است.
جباری سطح تراز فعلی دریاچه ارومیه را ۱۲۷۰.۶۶ اعلام و خاطرنشان کرد: هم اکنون حجم آب دریاچه ارومیه ۲.۷ میلیارد مترمکعب و سطح آن به هزار و ۹۲ کیلومتر مربع رسیده و به دلیل افزایش گرما و تبخیر بالا روز به روز از حجم آب و سطح تراز کاسته می‌شود.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه هم اکنون بخش جنوبی دریاچه ارومیه در وضعیت نامناسب‌تری نسبت به سایر بخش‌های این تالاب قرار دارد، افزود: در روزهای آتی با تداوم افزایش تبخیر تابستان امسال این بخش از دریاچه به صورت کامل خشک می شود و از بین می‌رود.
طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه به نتیجه نرسید
جباری با اشاره به اینکه هم اکنون شاهد بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی سال‌های ۹۳-۹۴ قبل از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه هستیم، گفت: در قالب ستاد احیای دریاچه ارومیه طرح‌های متعددی از جمله انتقال آب از سد کانی سیب، انتقال آب از سد سیلوه و پساب تصفیه خانه‌های ارومیه – تبریز، افزایش راندمان آبیاری در بخش کشاورزی، اجرای طرح الگوی کشت و… اجرایی شود اما تاکنون این طرح‌ها در استان به اتمام نرسیدند.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه اضافه کرد: در صورت اتمام طرح‌های انتقال آب از سد کانی سیب، انتقال آب از سد سیلوه و تصفیه خانه‌های ارومیه و تبریز در مجموع یک میلیارد مترمکعب آب به دریاچه ارومیه سرازیر می‌شد که این طرح‌ها متأسفانه به نتیجه نرسیدند.
بخش کشاورزی با ۹۲ درصد، بزرگترین مصرف کننده آب به شمار می‌رود و بیش از ۸۰ درصد منابع آب هم به دلیل استفاده نکردن از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری و رعایت نکردن الگوی کشت صحیح در مناطق مختلف، در این بخش به هدر می‌رود وی با تاکید بر اینکه در حوزه کشاورزی و مدیریت آب در حوزه در طول فعالیت ستاد کم کار شده است، گفت: هم اکنون اجرای طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در حوزه کشاورزی چندان تأثیرگذار نبوده و راندمان آبیاری در بخش کشاورزی در این سال‌ها تغییر چندانی نیافته و در زمینه الگوی کشت نیز خیلی کار نکرده‌ایم باید این بخش مورد توجه ویژه قرار گیرد.
بخش کشاورزی با ۹۲ درصد، بزرگترین مصرف کننده آب به شمار می‌رود و بیش از ۸۰ درصد منابع آب هم به دلیل استفاده نکردن از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری و رعایت نکردن الگوی کشت صحیح در مناطق مختلف، در این بخش به هدر می‌رود.
در بسیاری از مناطق آذربایجان غربی همچنان کشاورزان از شیوه‌های سنتی برای کشت و آبیاری محصول استفاده می‌کنند و این روش‌ها بیشترین سهم مصرفی آب را به دنبال دارد.
کشاورزی در اواخر دهه ۸۰ شمسی، محور توسعه آذربایجان غربی عنوان شد و بر همین اساس این بخش بدون ضابطه و غیرکارشناسی گسترش یافت؛ بر همین اساس افزایش سطح زیر کشت اراضی کشاورزی بدون توجه به استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، مصرف آب را در این حوزه به صورت سرسام آوری افزایش داد.
چند سال خشکسالی و کاهش بارندگی از یک سو و توسعه بی رویه کشاورزی نیز از سوی دیگر موجب کاهش آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شد و روند خشک شدن آن را تشدید کرد.
احداث و توسعه منابع آبی ذخیره جدید در آذربایجان غربی متوقف شود / حق آبه دریاچه ارومیه تأمین نشد
جباری در خصوص راهکارهای نجات بخشی دریاچه ارومیه گفت: در کنار توجه به مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی باید احداث و توسعه منابع آبی ذخیره جدید در استان جلوگیری شود با توجه به تداوم وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه نباید شاهد احداث، توسعه و منابع آبی ذخیره جدید در استان باشیم.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه با اشاره به از سرگیری احداث سدنازلو در ارومیه گفت: اگر روند احداث سدنازلو از سرگرفته شود این موضوع بحران دریاچه ارومیه را تشدید می‌کند.
از ۳.۴ میلیارد مترمکعب حق آبه دریاچه ارومیه تنها ۸۵۰ میلیون مترمکعب تخصیص یافته است
وی تسریع در اتمام طرح‌های مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه را مورد تاکید قرار داد و گفت: نجات دریاچه ارومیه نیازمند تأمین آب و حق آبه مورد نیاز آن است و بخشی از این نیاز با اتمام پروژه‌های مهم ستاد احیا از جمله انتقال آب از سدکانی سیب و اتمام تصفیه خانه‌های ارومیه و تبریز است.
جباری میزان حق آبه دریاچه ارومیه را ۳.۴ میلیارد مترمکعب اعلام و خاطرنشان کرد: این در حالی است که تنها ۸۵۰ میلیون مترمکعب حق آبه دریاچه ارومیه امسال تأمین شد و با توجه به اینکه هم اکنون در حوزه آبی وجود ندارد و میزان بارش‌ها ۱۵ درصد کاهش داشته است، عملاً امسال را از دست دادیم در سال‌های آتی باید حق آبه مورد نیاز دریاچه ارومیه به موقع تأمین شود.
اقدامات دولت قبل در مورد دریاچه ارومیه بیشتر از کار تبلیغات بود
هفته گذشته مردم آذربایجان غربی میزان دادستان دیوان محاسبات کل کشور بودند علی کامیار در این سفر در گفتگو با خبرنگاران با بیان اینکه اقدامات دولت قبل در مورد دریاچه ارومیه بیشتر از کار تبلیغات بود، گفت: از ۲۰۰۰ میلیارد تعیین شده برای برای احیای دریاچه توسط دولت قبل فقط ۵۰ میلیارد هزینه شده است، در خصوص اعتبارات هم، طبق بررسی‌های صورت گرفته آنچه هزینه شده، در برخی بخش‌ها یک چهارم میزان گفته‌ها و تبلیغات بود.
وی با اشاره به عزم دولت سیزدهم برای احیای دریاچه ارومیه خاطرنشان کرد: در این دولت هم جلسه گذاشتیم و دولت اهتمام ویژه را برای اجرای طرح احیای دریاچه ارومیه دارد و در این خصوص منتظر اعتبار است که هزینه کند.
دادستان دیوان محاسبات کل کشور به هزینه‌کرد ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: با وجود اینکه دولت گذشته ادعا می‌کرد که بیش از میزان مورد نیاز برای طرح‌های احیای دریاچه ارومیه تزریق کرده اما تنها یک چهارم آن مبلغ بوده است و دولت بیش از اینکه عمل عمل باشد اهل شعار و تبلیغات بود.
با توجه به اینکه در روزهای ابتدایی فصل گرما قرار داریم اگر افزایش تبخیر آب دریاچه ارومیه را لحاظ کنیم هم اکنون دریاچه ارومیه در وضعیت وخیمی به سر می‌روند و ادامه این روند در هفته‌های آتی فصل تابستان تصویر فاجعه آمیزی از شوره زار و خشک شدن کامل دریاچه ارومیه را در دید همگان قرار خواهد داد.
با توجه به عواقب منفی و وخیم خشک شدن دریاچه ارومیه از جمله طوفان‌های نمکی و ریزگردها، از بین رفتن معیشت و کشاورزی منطقه، به هم خوردن زیست بوم منطقه احیای آن نه یکی بلکه اصلی ترین و مهمترین دغدغه و مطالبه مردم آذربایجان غربی و حتی منطقه شمال غرب است، چرا که در صورت تداوم وضعیت موجود نه این منطقه بلکه مردم مرکز کشور نیز از اثرات منفی این تهدید بزرگ زیست محیطی بی بهره نخواهند بود.
باید منتظر ماند و دید آیا گره کور احیای دومین دریاچه ارومیه دنیا توسط دولت سیزدهم باز خواهد شد یا نه؟