خبرگزاری مهر - گروه استانها: کریدور بزرگراهی غرب کشور به عنوان نقطه اتصال دسترسی قفقاز به آب‌های آزاد و خلیج فارس از مرز بازرگان در آذربایجان غربی شروع شده و با عبور از آذربایجان‌غربی، کردستان، کرمانشاه و لرستان به خوزستان رسیده و در بندر امام خمینی خاتمه می‌یابد، طول مسیر یک هزار و۵۳۰ کیلومتر است که به صورت دوبانده و بزرگراهی احداث می‌شود.
این کریدور از مرز بازرگان تا بندر امام‌خمینی امتداد دارد و ضمن کاهش زمان سفر و سهولت جابه‌جایی بین استان‌های شمال غرب به جنوب غرب موجب تسهیل ترانزیت کالا و مسافر از کشورهای ترکیه و عراق به آب‌های آزاد می‌شود.
خبرگزاری مهر قصد دارد در سلسله گزارش‌هایی، آخرین وضعیت و تحولات این پروژه مهم و کلیدی را در استان‌های مرتبط با این بزرگراه مورد رصد و بررسی قرار دهد.
پیش از این کریدور استان آذربایجان غربی (اینجا)، کریدور استان کردستان (اینجا)، کریدور استان کرمانشاه (اینجا) و کردیدور لرستان (اینجا) در خبرگزاری مهر بررسی شده بود و اکنون نوبت به کریدور خوزستان رسیده است.
ارتباط خوزستان با خارج از کشور از طریق آب‌های آزاد حاصل شده است و نتیجه آن ایجاد بنادر بزرگی همچون بندر خرمشهر، بندر آبادان، بندر امام خمینی و بندر ماهشهر بوده است که علاوه بر استان پتانسیل مناسبی را برای کشور ایجاد کرده است.
شبکه منظم و گسترده حمل‌ونقل به عنوان اساس تجارت در این استان مهیا است. وجود اتوبان‌های احداثی، راه‌آهن و فرودگاه‌ها و بنادر از لازمه‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند که این استان از آن‌ها برخوردار است. از طرف دیگر چنانچه طرح اتصال راه‌آهن خرمشهر به شهر بصره در کشور عراق به اجرا درآید باعث خواهد شد تا از این طریق استان با عراق و کشور سوریه و نهایتاً به دریای مدیترانه متصل شود و امکانات لازم برای صادرات و ارائه خدمات به اروپا از این طریق فراهم آید.
یکی از مشکلاتی که در خوزستان وجود دارد، پرتردد بودن جاده‌های این استان است که دلایل مختلفی دارد. واردات ۹۰ درصد کالاهای اساسی (۶۵ میلیون تن کالاهای اساسی) کشور از مبادی خوزستان، نزدیکی به ۷۰ درصد مراکز جمعیتی و صنعتی کشور در پس کرانه بنادر خوزستان، سهم بیش از ۲۰ درصدی تردد حمل‌ونقل بارهای سنگین کشور، صادرات بیش از ۹۰ درصد محصولات و مواد پتروشیمی از طریق راه‌های این استان، بازدید از یادمان‌های شهدا (بازدید حدود ۵ میلیون زائر در سال‌های قبل از همه‌گیری کرونا) مسیر پیاده‌روی مشتاقان امام حسین (ع) در اربعین حسینی، واردات ۵۰ درصدی کالاهای کانتینری از طریق بنادر
نزدیکی به بازار عراق و انتقال کالا از بنادر استان به کشورهای حوزه مدیترانه و سهم حدود ۳۳ درصدی ترانزیت خارجی کشور از بنادر استان (این میزان از طریق راه‌های زمینی به بنادر منتقل شوند) از جمله دلایل شلوغی جاده‌های خوزستان است.
عبور پروژه کریدور غرب از استان‌های ترانزیتی به ویژه خوزستان که یک استان مرزی و دارای یکی از چهار جایگاه اول از نظر صادرات و همچنین بندر امام خمینی (ره) قطب واردات کشور است، منجر به توسعه صنعت حمل‌ونقل و تجارت (صادرات و واردات) می‌شود.
وضعیت کریدور در خوزستان
با وجود نقش پررنگ خوزستان در ترانزیت کالا و مسافر سایر استانها، افتتاح طرح کریدور غرب در استان که در یک بخش (سهم شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور) یک هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان و در بخش دیگر (سهم اداره کل راه و شهرسازی خوزستان) نیز یک هزار میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل نیاز دارد، همچنان بلاتکلیف مانده است.
با وجود اینکه شاید عمر کلنگ زنی این پروژه در استان خوزستان به ۱۰ سال نزدیک می‌شود ولی هنوز هم رفع معارض از اراضی کشاورزی در مقطع اندیمشک که در این طرح واقع شده به سرانجام نرسیده است.
معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر عنوان می‌کند: کریدور بزرگراهی غرب کشور با طول کل یک هزار و ۴۸۲ کیلومتر از مرز بازرگان تا بندرامام خمینی با عبور از پنج استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، لرستان و خوزستان با ایجاد کریدور شمال به جنوب کاهش طول مسیر، زمان سفر، مصرف سوخت، تصادفات، افزایش ایمنی و همچنین سهولت جابجایی بین استان‌های یاد شده و سهولت ترانزیت از کشورهای ترکیه و عراق به آب‌های آزاد توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور هدف‌گذاری شده است.
خیرالله خادمی ادامه می‌دهد: از طول مسیر مذکور جمعاً ۹۰۰ کیلومتر برای اجرای عملیات به مجری کریدور بزرگراهی غرب کشور ابلاغ شده است.
وی بیان می‌کند: پروژه‌های واقع در استان خوزستان در طرح مذکور شامل کمربندی غرب و جنوب غرب اهواز به طول کل ۳۷ کیلومتر (۱۲ کیلومتر بهره‌برداری، ۱۲ کیلومتر در دست اجرا و ۱۳ کیلومتر در دست مطالعه) و کمربندی غرب اندیمشک به طول ۲۱ کیلومتر در دست اجرا است.
خادمی تصریح می‌کند: اعتبار مورد نیاز برای تکمیل هر دو پروژه فوق ۱۸ هزار میلیارد ریال و در حال حاضر پیشرفت میانگین دو پروژه در حدود ۳۵ درصد است.
وی یادآور می‌شود: با اتمام ساخت پروژه‌های فوق الاشاره بخشی از ترافیک ترانزیت، بار و کالا وارد شهرها نشده و متعاقب اهداف تعیین شده برای احداث کریدور محقق می‌شود.
پروژه در حال اجراست
سرپرست معاونت مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: طرح ساخت بزرگراهی کریدور غرب کشور در استان خوزستان دو پروژه احداث کمربندی غرب اندیمشک و احداث کمربندی شمال غرب و غرب شهر اهواز را شامل می‌شود.
رضا امیرپور عنوان می‌کند: با توجه به اینکه کمربندی شهرها نقش بسزایی در هدایت و تفکیک ترافیک درون‌شهری با ترددهای عبوری و ترانزیتی کالا و مسافر از شهرهای واقع در مسیر اتوبان‌های کشور دارد در استان خوزستان نیز در اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی بوده است.
وی می‌افزاید: از آن جایی که اتصال آزادراه خرم‌آباد، پل زال، اندیمشک به آزادراه اهواز - بندر امام خمینی تاکنون محقق نشده است بار ترددی آزادراهی بندر امام خمینی به شمال و مرکز کشور بر بزرگراه اهواز – اندیمشک و شهرهای واقع بر این محور تحمیل شده است که علاوه بر استهلاک و هزینه‌های نگهداری بالا، سانحه خیز شدن این محور را نیز در پی داشته است به همین دلیل تحقق پروژه‌های تعریف شده در طرح ساخت بزرگراهی کریدور غرب کشور برای استان خوزستان بسیار حائز اهمیت است.
امیرپور در خصوص کمربندی غرب اهواز شهر اهواز نیز می‌گوید: با تکمیل این کمربندی، رینگ کامل دور شهر اهواز برقرار می‌شود و در مسیر خود دارای تقاطع‌های غیر هم‌سطح با محورهای اهواز – اندیمشک، اهواز – حمیدیه، دب حردان، اهواز – خرمشهر و اهواز – آبادان خواهد داشت و در نهایت اتصال کمربندی شمالی و جنوبی اهواز را در ضلع غربی برقرار می‌کند.
سرپرست معاونت مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی خوزستان عنوان می‌کند: هم اکنون هزینه‌های احداث پروژه‌های کریدور غرب کشور در استان خوزستان توسط شرکت توسعه و ساخت آزادراه‌های کشور تأمین اعتبار می‌شود که احداث کمربندی اندیمشک به طول ۲۱.۵ کیلومتر به اداره کل راه و شهرسازی استان خوزستان تفویض شده و احداث کمربندی غرب اهواز مستقیماً توسط این شرکت ساخت دو کارسازی می‌شود.
امیرپور ادامه می‌دهد: کمربندی اندیمشک در دو قطعه در حال اجراست که قطعه اول به طول حدود ۱۳.۵ کیلومتر است که عملیات اجرایی آن در سال ۹۵ آغاز شده است و هم اکنون با پیشرفت فیزیکی پنج درصد در حال اجرا است و قطعه دوم به طول ۷.۷ کیلومتر در سال ۹۲ آغاز شده است و حدود ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
قابلیت‌های بندر امام خمینی
مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر در خصوص ظرفیت‌های صادراتی منطقه ویژه اقتصادی بندرامام خمینی (ره) بیان می‌کند: قرار گرفتن مهمترین مراکز تولیدی، صنعتی و کشاورزی کشور در پسکرانه بنادر استان خوزستان، قابلیت‌ها و ظرفیت‌های صادراتی بسیاری را به وجود آورده که صادرات انواع محصولات پتروشیمی، فولادی، مصالح ساختمانی، مواد معدنی، محصولات کشاورزی و شیلات از آن جمله می‌باشند.
بهروز آقایی ادامه می‌دهد: طی سالیان گذشته هر سال بیش از ۲۰ میلیون تُن انواع کالا از بنادر خوزستان صادر شده و این میزان با توجه به پتانسیل‌های تولیدی کشور و نیز ظرفیت‌های بنادر تا ۴۰ میلیون تُن در سال، قابل افزایش است.
وی در خصوص وضعیت مسیرهای ارتباطی بندرامام خمینی (ره) (ریلی و جاده‌ای) نیز می‌گوید: بنادر استان خوزستان از دیرباز نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در حمل و نقل کشور داشته و تلاش شده تا زیرساخت‌های لازم برای این موضوع فراهم شود؛ اولین خط راه آهن سراسری کشور در ابتدای سده ۱۳ شمسی از بندرامام خمینی (ره) کشیده شده است و با وجود زیرساخت‌های لازم، توسعه شبکه ریلی و ایجاد ایستگاه‌های جدید طی چند سال اخیر نیز رشد قابل توجهی داشته است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی خوزستان با اشاره به این موضوع که در حال حاضر زیرساخت‌های مناسب، استاندارد و ایمن حمل و نقل جاده‌ای و ریلی در این بندر وجود دارد در خصوص فرآیند صادرات اظهار می‌کند: در بنادر استان خوزستان تلاش شده تا با فراهم ساختن زیرساخت‌ها (اسکله، عمق مناسب برای پهلوگیری انواع شناور و مسیرهای دسترسی ریلی و جاده‌ای) و روساخت‌های مناسب بندری (محوطه‌ها، انبارها، مخازن، سیلو، تجهیزات استراتژیک) و همچنین بهبود فرآیندهای عملیاتی با همکاری سایر سازمان‌های مرتبط، تسهیل و تسریع در امر صادرات فراهم شود.
آقایی در ادامه خبر می‌دهد: صادرات سالانه بیش از ۲۰ میلیون تُن کالا از بنادر استان خوزستان، مهمترین دستاورد این اقدامات بوده است.
وی در خصوص اثرات اجرای پروژه جاده‌سازی کریدور غرب بر فعالیت‌های تجاری از مسیر بندرامام خمینی (ره) می‌گوید: از آنجایی که مهمترین مراکز صنعتی، جمعیتی و کشاورزی کشور در پسکرانه بنادر استان خوزستان و در مرکز و نیمه غربی کشور واقع شده‌اند، لذا تأمین زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل (جاده و ریل) می‌تواند به افزایش دسترسی، کاهش زمان و هزینه حمل و نقل، شرایط لازم را به منظور استفاده بیشتر از ظرفیت‌های حمل و نقل دریایی بنادر استان خوزستان فراهم نماید.
مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان اضافه می‌کند: اجرای کریدور جاده‌ای غرب کشور که از آذربایجان غربی شروع و پس از عبور از استان‌های کردستان و ایلام وارد خوزستان خواهد شد و به بندرامام خمینی (ره) متصل می‌شود، ضمن کاهش زمان سیر و هزینه حمل، با بهره‌گیری از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های حمل و نقل کریدور بین المللی شمال-جنوب و شرق-غرب موجبات توسعه و تقویت ترانزیت کالا از کشورهای عراق، ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و سایر کشورهای حوزه قفقاز و آسیای میانه را فراهم می‌کند.
به گزارش خبرنگار مهر، به نظر می‌رسد اجرای طرح بزرگراهی کریدور غرب کشور علاوه بر منافع بی‌شمار اقتصادی که برای کشور به همراه دارد، باعث احیای جاده‌های استان‌هایی که در این مسیر واقع شده است می‌شود و تسریع در آن باید در اولویت کاری دولت قرار گیرد.