خبرگزاری مهر؛ گروه مجله: تاریخ نشان داده که افراد تاثیرگذار در یک جامعه همیشه مورد نقد بخشی از مخاطبان بوده‌اند. کم و زیاد این مخاطب هم در پایداری و یا متزلزل بودن پایه‌های حضور افراد در ادامه کار تاثیر داشته است. اما برخی اوقات مخالفینِ این حضور دست به اقداماتی می‌زنند از جنس «سوء قصد». در بین افراد مشهور جهان مواردی را داشته‌ایم که مورد سوء قصد قرار گرفته‌اند و برخی موفق و برخی دیگر ناموفق بوده‌اند. بیایید ابتدا تعریف دقیقی از نظر حقوقی از کلمه «سوء قصد» داشته باشیم:
اصطلاح سوءقصد از دو کلمه «سوء» و «قصد» تشکیل می‌شود که سوء در لغت به معنای بدی و شر بوده و قصد نیز به معنای مصمم بودن به انجام عملی خاص است. بنابراین سوء قصد در لغت به معنای مصمم بودن به انجام عملی شرورانه بوده که هنوز به مرحله عمل نرسیده است.
سیاستمدارانی که تجربه سو قصد را داشتند
۱. ناصرالدین شاه قاجار-اردیبهشت-۱۸۵۹
صبح جمعه هجدهم ذیقعده ۱۳۱۳ ناصرالدین شاه قاجار به شکرانه پنجاهمین سالگرد سلطنت به زیارت حضرت عبدالعظیم در شهر ری رفت اما رویای جشن پنجاهمین سال سلطنتش را قتل او درهم شکست. میرزا رضا کرمانی قاتل ناصرالدین شاه، در نقطه‌ای او را به گلوله بست که چندسالی پیشتر به دستور شاه قاجار، سیدجمال‌الدین اسدآبادی را بازداشت کرده بودند و به این ترتیب میرزا رضای کرمانی در آن روز انتقام ستم‌کشی‌ها را از شاه گرفت.
قلب شاه قاجار با گلوله‌ای که از تپانچه پنج لول یک رعیت ایرانی خارج شد از حرکت ایستاد، مردی که رویای قتل ناصرالدین شاه، دغدغه ذهنش بود و با فکر اجرایی کردن آن شب و روز می‌گذراند. البته میرزا رضا چند سال قبل از آن هم در زمان تعزیه‌خوانی تکیه دولت که در غرفه حاج محمدحسین امین‌الضرب مشغول بود، وقت گردش شاه در غرفه‌ها نیت کرد با کاردی که در اختیار داشت مقصود خود را انجام دهد اما احتیاط کرد که مبادا تواند کار را تمام کند و کارها بدتر و سخت‌تر پیش رود.
۲. خبرنگاری که لب شاه را با تیر دوخت-۱۹۰۹
در تاریخ یکی دیگر از ترورهای ناموفق به محمدرضا شاه پهلوی مربوط می‌شود. کسی که طی دوران سلطنتش دوبار به طرز جدی مورد هدف قرار گرفت و هربار جان سالم به در برد. اولین بار در ۱۵ بهمن سال ۱۳۲۷ بود که شاه برای شرکت در دانشگاه به راه افتاد و نزدیک پله‌های دانشکده حقوق بود که صدای گلوله توجه همه را به سمت خودش جلب کرد. تیر به لب بالایی شاه خورد و بلافاصله ضارب دستگیر شد ضاربی که هویت او را به «حسین فخرایی» خبرنگار روزنامه «پرچم اسلام» نسبت می‌دهند. ترور دوم محمدرضا پهلوی هم بهار سال ۱۳۴۴ در کاخ مرمر اتفاق افتاد. آن هم درست وقتی که «حسین شمس آبادی» سرباز گارد سلطنتی که از نگهبان محوطه کاخ هم بود موقع پیاده شدن شاه ازماشین به سمت او شلیک کرد. در کنار شاه دو نفر از محافظان او به نام‌های «محمد علی بابائیان» و «آیت‌الله لشگری» هم مورد هدف شمس آبادی قرار گرفتند و دست آخر خود شمس آبادی هم با گلوله یکی دیگر از نگهبانان کشته شد.
۳. آن ۱۳ دقیقه حیاتی برای هیتلر-۱۹۴۴
کمتر از ۱۰ روز بود که هیتلر رئیس جمهور آلمان آتش جنگ جهانی را در لهستان روشن کرده بود برای همین هم تصمیم گرفته بود تا در مونیخ برای هواداران حزب نازی به سخنرانی مشغول شود ولی با توجه با حساس بودن اوضاع ترجیح داده بود که زودتر به برلین برگردد. او نطقش را کوتاه کرد و راهی ایستگاه راه آهن شد تا به پایتخت بازگردد برای همین هم آبجو فروشی‌ای را که بعد از سخنرانی به آنجا رفته بود را ترک کرد و تنها ۱۳ دقیقه بعد از رفتن هیتلر بود که این مغازه با بمب منفجر شد و چیزی نزدیک ۸۰ کشته و ۶۳ زخمی بر جای گذاشت گفته می‌شود که السون گئورگ آلمانی با گرایش‌های کمونیستی این ترور را با کمک دولت بریتانیا برای کشتن هیتلر ترتیب داده بود.
۴. فیدل کاسترو رکورد دار ترورهای نافرجام-۱۹۶۱
فیدل کاسترو رهبر کوبا را رکورد دار رهبرانی در دنیا می‌دانند که از سو قصد و ترورهای متوالی جان سالم به در برده است. تا جایی که طبق آمار و ارقام رهبر انقلاب کوبا در دوران زندگی‌اش از چیزی حدود ۶۳۸ ترور جان سالم به در برد موضوعی که سبک زندگی فیدل کاسترو را تحت تاثیر خود قرار داده بود تا جایی که مدام در حال جا به جایی بود و کمتر کسی از محل اسکان و جای زندگی او خبر داشت. نکته جالب توجه درباره این مبارز کوبایی این است که در سو قصدهایی که علیه او صورت می‌گرفت از روش‌های متعددی استفاده می‌شد که در این میان عملیات مانگوس معروفترین آنهاست در این عملیات سازمان سیا ساز و کاری ترتیب داده بود تا در سیگارهای برگ فیدل کاسترو مواد منفجره جاسازی کنند نا گفته نماند که چندی پیش به دستور ترامپ فایلهایی درباره طرح‌های عجیب و غریب ترور این سیاستمدار کوبایی منتشر شد. در این گزارش‌ها نوشته شده بود که فیدل کاسترو در جوانی علاقه شدیدی به غواصی داشت و یکی از از ایده‌های عجیب سیا این بود که لباسی آلوده به دست او برسانند و یا اینکه یک صدف را با مواد انفجاری پر کنند و در اعماق آب‌های این جزیره حوزه کارائیب پنهان کنند تا شاید کاسترو آن را پیدا کند.
۵. ترور «ریگان» برای جلب نظر خانم سوپر استار-۱۹۸۱
سال ۱۹۸۱ بود و کمتر از سه ماه از آغاز ریاست جمهوری رونالد ریگان می‌گذشت. بعد از انجام سخنرانی رئیس جمهوردر هتل هیلتون واشنگتن، ریگان و سه نفر دیگر از همراهان او به ضرب گلوله مورد اصابت قرار گرفتند و زخمی شدند؛ اما جالب این جاست که انگیزه «جان هینکلی» عامل این عملیات تروریستی، هیچ ربطی به انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی نداشته است. بلکه در خبرها آمده که او این کار را برای تحت تاثیر قرار دادن «جودی فاستر» بازیگر مشهور هالیوود انجام داده است کسی که هینکلی بعد از تماشا بازی او در فیلم «راننده تاکسی» حسابی دلداده‌اش شده بود!
۶. ترور بانوی آهنی؛ مارگارت تاچر-۱۹۸۳
یکی از ترورهای معمایی و بحث برانگیز قران بیستم، بمب‌گذاری سال ۱۹۸۴ در هتل برایتون بود که هدف این ترور کشتن «مارگارت تاچر» و کابینه او در زمان برگزاری کنفرانس «حزب محافظه کار» بود. اما نکته این ترور ناموفق این بود که بانوی آهنی از آن جان سالم به در برد ولی تعدادی از نمایندگان حاضر در آن مجلس کشته شدند، همسر مارگارت تاچر که در این حادثه زخمی شد.
۷. یک افتضاح تاریخی برای رژیم اسرائیل-۱۹۹۷
نام رژیم صهیونیستی با ترور گره خورده است. آنها بارها شهروندان بلندپایه‌ای از فلسطین، اردن، ایران، لبنان، عراق، مصر و حتی برخی کشورهای اروپایی همچون آلمان را نیز ترور کرده‌اند. داستان سوءقصد به خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس در سال ۱۹۹۷ میلادی اما از آنهایی است که رسوایی زیادی برای اسرائیل به همراه داشت. یاتوم، رئیس موساد در کتاب خود با نام شریک راز درباره این عملیات تروریستی که توسط ماموران موساد انجام شده می‌نویسد: «عملیات ترور مشعل با اسپری مسموم‌کننده در اردن انجام شد، اما یک اشتباه سبب شد مشعل از این حادثه جان سالم بدر ببرد. خودروی ماموران موساد به اشتباه بار دیگر به خیابان محل ترور بازگشت. این بار یکی از افراد حماس خودرو را شناخت و شروع به تعقیب آن نمود. در جریان این تعقیب و گریز، دو تن از ماموران موساد از خودرو بیرون پریدند اما توسط پلیس اردن دستگیر شدند. دو مامور دیگر موساد نیز به سفارت اسرائیل در اردن پناهنده شدند.»
کش‌وقوس‌ها تازه شروع شده شده بود. پادشاه وقت اردن که نمی‌خواست پز پان‌عربی و حمایتش از فلسطین خدشه‌دار شود، تهدید به قطع روابط با رژیم صهیونیستی کرد و برای صدور دستور حمله به سفارت برای دستگیری دو مامور فراری موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل جلسه اضطراری تشکیل داد. فشارهای بین‌المللی به رژیم صهیونیستی نیز آنچنان افزایش پیدا کرد که بیل کلینتون رئیس‌جمهور وقت آمریکا نیز در صف مخالفان این عملیات قرار گرفت. بعد از گذشت چند روز و درحالیکه خالد مشعل نفس‌های آخر خود را بر روی تخت بیمارستان می‌کشید، اسرائیل مجبور شد تا سرم پادزهر در اختیار اردن قرار دهد. خالد مشعل از ترور نجات یافت و ماموران موساد به اسرائیل تحویل داده شدند. در بخش دیگری از این توافق که بین اسرائیل و اردن انجام شد، تل آویو، مجبور شد شیخ احمد یاسین بنیان‌گذار حماس، را به همراه ده‌ها زندانی فلسطینی دیگر آزاد کند.
۸. نیکلاس مادورو--۲۰۱۸
حادثه‌ای که نافرجام بود و اتفاقاً به صورت زنده از تلویزیون این کشور هم پخش می‌شد. «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور این کشور وقتی در حال سخنرانی در جمع نیروهای مسلح ونزوئلا بود که رخ دادن یک انفجار در محل برگزاری مراسم، به توقف آن منجر شد. بعد از این حادثه سخنگوی دولت ونزوئلا اعلام کرده که یک پهپاد حامل مواد منفجره بر فراز محل برگزاری مراسم قصد ترور رئیس جمهور کشورشان را داشته که این حادثه چیزی نزدیک به هفت زخمی برجای گذاشته است. رئیس جمهور این کشور آمریکای جنوبی، بعد از هوگو چاوز رئیس جمهور موقت ونزوئلا شده بود و دست آخر در سال ۲۰۱۳ با اختلاف کمی رقیب خود را پشت سر گذاشت و در انتخابات پیروز شد. جالب اینجاست که او در ابتدا تنها یک راننده اتوبوس ساده بود ولی رفته رفته در عالم سیاست پیش رفت و به یکی از نزدیکان هوگو چاوز تبدیل شده بود.
آخرین سوء قصدهای تاریخ
۱۳ دی ۱۴۰۰ رسانه‌های جهانی از سو قصد ناکام به جان «آریل هنری» نخست وزیر کشور هائیتی در دویست و هجدهمین سالگرد استقلال این کشور خبر دادند. در این حمله یک نفر کشته و چند نفر زخمی شده‌اند اما به «هنری» آسیبی نرسیده است.
۲۱ بهمن ۱۴۰۰ منابع لیبیایی از سو قصد به «عبدالحمید الدبیبه» نخست وزیر دولت وحدت ملی لیبی خبر دادند. بر اساس این گزارش، این منابع گفتند که خودرو حامل الدبیبه در طرابلس پایتخت لیبی هدف تیراندازی قرار گرفت. این منابع در عین حال افزودند که در این حادثه هیچ آسیبی به الدبیبه نرسید و از این سو قصد جان سالم به در برد.
۲۷ بهمن ۱۴۰۰ روزنامه صهیونیستی «مکور ریشون» در گزارشی، روز سه‌شنبه اعلام کرد: «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی مورد سو قصد قرار گرفت اما جان سالم به در برد. طبق گزارش‌های مختلف، به دنبال این ترور نافرجام، محمد بن‌سلمان اقدام به دستگیری بندر بن‌سلمان، برادرش به دلیل دست داشتن در این ترور نافرجام کرد.
«آساف غیبور» در این روزنامه نوشت: بندر بن‌سلمان به یکی از افسران گارد سلطنتی وعده اعطای ١٠ میلیون ریال سعودی برای ترور بن‌سلمان داده بود. این به معنای آن است که ما با یک جنگ قبیله‌ای مواجه هستیم.
۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ خبر این بود: «بشار اسد» مورد سوء قصد قرار گرفت. شبکه المنار لبنان صبح دوشنبه در خبری فوری از تلاش برای ترور بشار اسد در حالی که قصد حضور در مسجد جامع الحسن برای اقامه نماز عید فطر را داشت، خبر داد. المنار با اعلام این خبر گفت، بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه با این حال در سلامت کامل مورد استقبال شهروندان حاضر در مسجد جامع الحسن در دمشق قرار گرفت.
منابع امنیتی سوری به جزئیات ترور نافرجام اسد اشاره‌ای نکردند اما از فیلم‌های منتشر شده از لحظه قبل از ورودش به مسجد و استقبالش از سوی شهروندان و در حین اقامه نماز عید سعید فطر در میان نمازگزاران مشخص می‌شود که وی در سلامت کامل به سر می‌برد.
همچنین، اسماء اسد، همسر رئیس جمهور سوریه اظهار داشت: نیروهای ما عاملان حمله ناجوانمردانه را در تمام مناطق سوریه تحت پیگرد قرار خواهند داد.
۱۷ تیر ۱۴۰۱ هم آخرین سوء قصد مورد مطالعه در این گزارش اتفاق افتاد. «شینزو آبه» نخست وزیر سابق ژاپن حین مبارزات انتخاباتی در شهر «نارا» در غرب این کشور هدف گلوله قرار گرفته و جان خود را از دست داد.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان با انتشار مطلبی در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «ترور آبه شینزو نخست وزیر اسبق ژاپن را محکوم و درگذشت وی را به ملت و دولت دوست، ژاپن تسلیت می‌گویم.»