خبرگزاری مهر - گروه استانها - ندا سپاهی: در محوطه میدان تاریخی نقش جهان، به صف می‌شوند، گرما و سرما فرقی نمی‌کند روزانه باید ۱۵- ۱۶ ساعت اسیر درشکه‌ها باشند. ظهر تابستان اصفهان که خورشید تیز می‌تابد حتی سایه‌ای با هوای دم کرده دمای چهل درجه نیست که از گرما پناه بگیرند.
شاید اگر اسب‌های پای در بند درشکه‌های میدان نقش جهان توان حرف زدن داشتند، با زبان خود از رنج‌ها و نامهربانی‌ها می‌گفتند؛ چهره مغموم از سرِّ درونشان فاش می‌کند اما انگار این شرایط برای شأن عادی شده، آرام و سربه‌زیر، هر کدام در نوبت خود می‌ایستند، حرکت می‌کنند. هر نوبت بین سه تا پنج نفر سوار درشکه می‌شوند هر دور در میدان ۲۵ هزار تومان؛ بین توقف‌ها شاید مجالی برای تغذیه پیدا کنند، سطلی پر از کاه و پشه! پشه‌های بد پیله از سر و روی اسب‌ها بالا می‌روند و بوی بد ادرار و مدفوع اسب‌ها که از چند متری ایستگاهشان حس می‌شود و آبی در آن هوای گرم برای خنک شدن اسب‌ها نیست.
یکی از سورچی‌ها با صورتی آفتاب سوخته و سیگار بر لب با ریشخند می‌گوید: وضعیت زندگی آدم‌ها را رها کردی و دلت به حال اسب‌ها می‌سوزد؟ خیالت راحت این‌ها به این شرایط عادت دارند، وقتی می دوند دمای بدنشان کم می‌شود؛ از او می پرسم در این گرما که سایبانی برای استراحت خود و اسب‌ها ندارید، اذیت نمی‌شوید؟ می‌گوید: چندین بار درخواست کردیم اما مسئولان شهرداری اهمیتی ندادند، می‌گویند در محوطه نمی‌شود کاری کرد، میراث فرهنگی ایراد می‌گیرد؛ حتی درخت کاجی قبلاً اینجا بود سایه داشت، آن را هم کندند که مزاحم نباشد، یکی دیگر از سورچی‌ها جلو می‌آید و می‌گوید: شیفت اسب‌ها را هفتگی تغییر می‌دهیم که اذیت نشوند، هر کدام از سورچی‌های میدان ۲ اسب دارند و هفتگی آنها را تعویض می‌کنند.
این سورچی که خود را محمد معرفی می‌کند، می‌افزاید: میدان فعلاً حدود هشت درشکه دارد و میانگین سن اسب‌ها بین هفت تا ۹ سال است.
او ادامه می‌دهد: هزینه خوراک روزانه هر کدام از این اسب‌ها با گرانی کاه و جو حدود ۲۵۰ هزار تومان است. ساماندهی وضعیت نگهداری اسب‌های درشکه میدان نقش جهان در سال‌های اخیر بارها در یک دهه اخیر مطرح شده اما جز وعده نتیجه‌ای در پی نداشته و درگیر و دار وعده‌ها و اختلاف نظرها در خصوص حذف درشکه سواری و مسئله حیوان آزاری شرایط بدتر شده است.
نه موافقیم نه مخالف درشکه سواری
در همین پیوند علیرضا ایزدی مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان به خبرنگار مهر می‌گوید: ما نه موافقیم و نه مخالف درشکه سواری اما به افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند احترام می‌گذاریم، از سوی دیگر نیز درشکه رانی برای بسیاری جاذبه دارد.
وی می‌افزاید: افرادی برای درشکه سواری ساعت‌ها در صف منتظر می‌مانند و به همین دلیل درشکه سواری در حال تبدیل شدن به یک تصویر از میدان است و حذف آن کار منطقی نیست باید بگذاریم این رویدادها حتی در بافت‌های گسترده‌تری انجام شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان خاطرنشان می‌کند: اگر دیدگاه درباره حیوان آزاری مطرح است باید گفت هیچ کسی چه در نگاه انسانی و دینی ما دوست ندارد قطعاً صاحبان این‌ها هم به هیچ وجه خودشان رضایت به کاری نمی‌دهند که موجب حیوان آزاری شود.
ایجاد استراحتگاه در بیرون از فضای میدان مشکلی ندارد
ایزدی درخصوص ایجاد سایه‌بان یا پناهگاه برای اسب‌ها، می‌گوید: اگر خارج از میدان نقش جهان، پشت مسجد شیخ لطف الله فضاهای دیگری در نظر بگیرند و زمین خالی باشد که در ساعات استراحت سایبان سبک و مناسبی برای این‌ها ایجاد کنند حرفی نداریم اما داخل میدان به هیچ وجه شایسته نیست که آنجا را به فضای نگهداری تبدیل کنیم زیرا دید و منظر اثر تاریخی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و اصلاً اتفاق خوبی نیست اما بیرون و اطراف آن مشکلی نیست.
درشکه سواری در نقش جهان پیشینه تاریخی ندارد
یک باستان شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم تحقیقات به خبرنگار مهر می‌گوید: درشکه‌سواری در میدان نقش جهان پیشینه تاریخی ندارد و از اواخر دوره پهلوی دوم در دهه پنجاه شمسی به این میدان آورده شد.
علیرضا جعفری زند می‌افزاید: در آن زمان فکر می‌کردند که درشکه سواری در میدان یک جاذبه ایجاد می‌کند زیرا در آن دوره در کشورهای اروپایی و شهری مانند لندن چنین پدیده‌ای رواج داشت و در واقع درشکه سواری را در نقش جهان اصفهان به عنوان یک تفریح از اروپا تقلید کردند.
باستان شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم تحقیقات با بیان اینکه میدان نقش جهان از ابتدا و در دوره صفوی برای چوگان پیش‌بینی شده بود و هیچ‌گاه درشکه سواری در این میدان در طول تاریخ گزارش نشده است، خاطرنشان می‌کند: در قدیم افراد ثروتمند و اشراف کالسکه داشتند و مردم عادی از الاغ و قاطر استفاده می‌کردند.
این باستان‌شناس معتقد است: میدان نقش جهان آنقدر جاذبه توریستی دارد که حذف درشکه‌سواری در آن به حساب نمی‌آید.
حذف درشکه سواری خدشه‌ای به جاذبه توریستی نقش جهان وارد نمی‌کند
جعفری زند می‌افزاید: میدان نقش جهان یک جاذبه بی نظیر جهانی است چرا که چشم انداز بسیار بسیار زیبایی برای بازدیدکنندگان و گردشگران دارد؛ از این رو نبودن درشکه سواری کوچک‌ترین خدشه‌ای به میدان وارد نمی‌کند.
وی تصریح می‌کند: جاذبه‌های زیادی در این میدان وجود دارد و از سوی دیگر جاذبه‌های دیگری را می‌توان احیا کرد که یکی از آنها همان چوگان است که اکنون در فضای کوچکی گه‌گاه اجرا می‌شود. مانند بسیاری از آثار تاریخی جهان که نمایش‌ها یا نورپردازی دارند، چوگان را در نقش جهان می‌توان به صورت هفتگی برگزار کرد.
این باستان شناس می‌افزاید: لازم نیست تمام سنگ فرش میدان را برای احیای فضای چوگان مانند آنچه در دوره صفوی یا قاجار بوده، جمع آوری کنند اما جلوی قیصریه فضایی برای این کار وجود دارد، آن را احیا کنند که بسیار بسیار فرهنگی‌تر و دیدنی تر است و جاذبه زیادی نسبت به درشکه سواری دارد.
این استاد دانشگاه می‌گوید: من از دیدگاه حقوق حیوانات صحبت نمی‌کنم زیرا مدعیان خود را دارد اما هربار که به میدان نقش جهان می‌روم، بد بو بودن اسب‌ها و کثیف کردن محوطه میدان چشم انداز خوبی ندارد ضمن اینکه آزار حیوان در شرایط گرما و سرما اتفاق می‌افتد.
جعفری زند خاطرنشان می‌کند: چشم و چراغ اصفهان میدان نقش جهان است و اداره میراث فرهنگی نمی‌تواند بگوید درشکه سواری یک جاذبه است و اگر برچیده شود میدان جاذبه خود را از دست می‌دهد، اصلاً این طور نیست.
شهرداری صرفاً مجوز درشکه رانی در نقش جهان را صادر می‌کند
اما مجتبی شاهمرادی معاون شهردار و رئیس سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان با بیان اینکه درشکه سواری امروز در بسیاری از کشورهای دنیا در جاذبه‌های گردشگری و در فصول مختلف وجود دارد، به خبرنگار مهر می‌گوید: درشکه سواری را اکنون در همسایگی کشورمان در ترکیه و در دل اروپا می‌توان دید و اساساً موضوع بدی نیست.
وی با اشاره به اینکه درشکه سواری بخشی از تاریخ و هویت میدان نقش جهان و یکی از جاذبه‌های میدان است، می‌افزاید: در مجموع شخصاً فکر می‌کنم درشکه سواری در میدان نقش جهان اتفاق مثبتی است.
معاون شهردار اصفهان با بیان اینکه گاهی اوقات در مسائلی افراطی عمل می‌شود، ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در یک مقطعی فکر می‌کنیم که کلاً ما هیچ ارتباطی با حیوانات نباید داشته باشیم و همه چیز را نفی می‌کنیم اما گاهی اوقات آنقدر بی مبالات نسبت به حیوانات برخورد می‌کنیم که دنیا متعجب می‌شود؛ نمونه آن اتفاقاتی بود که برای خرس‌ها و پلنگ افتاد زمانیکه به محیط‌های شهری و روستایی نزدیک شدند برخی از روی ناآگاهی چه رفتاری با آنها داشتند.
شاهمرادی می‌افزاید: از سوی دیگر نیز برخی اظهار نظرهای غیر کارشناسی را شاهد هستیم که مدعی هستند کلاً درشکه سواری در دنیا جمع شده و ممنوع است؛ فکر می‌کنم حفظ حد تعادل مهم است. کاری اگر واقعاً خطا است باید کنار بگذاریم و اگر با رعایت ملاحظاتی درست است باید انجام شود و بتوانیم مسیر متعادلی را پیش بگیریم.
معاون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی شهردار اصفهان با بیان اینکه شهرداری صرفاً مجوز درشکه رانی در میدان نقش جهان را صادر می‌کند، می‌گوید: مسئولیت درشکه‌ها و حیوانات با سورچی‌ها است و خود آنان هستند که زمان و نحوه حضور و رفت و آمد در میدان را تعیین می‌کنند.
شاهمرادی با بیان اینکه شهرداری بر قیمت گذاری خدمات درشکه‌ها نظارت دارد و در ازای آن مبلغی را به عنوان حق مجوز دریافت می‌کند، می‌افزاید: حضور حیوانات در میدان هزینه‌هایی برای شهرداری نیز دارد اما چون بخشی از جاذبه میدان می‌تواند باشد، آن را در نظر نمی‌گیرد.
پیشنهاد شهرداری برای تغییر ساعات درشکه رانی در تابستان
وی خاطرنشان می‌کند: از سورچی‌ها درخواست کردیم خودشان ساعت کاری را صبح‌ها از ساعت هشت تا ۱۱ و بعد از ظهر پنج تا هشت شب تغییر دهند که سورچی ها مشکلاتی در این باره داشتند.
معاون شهردار اصفهان اضافه می‌کند: حتی به سورچی‌ها اعلام کردیم که در فصل گرم اگر تمایل داشته باشند نیم شیف و در ساعات بعد از ظهر در میدان حضور داشته باشند و ما نیز در ازای زمان حضور مبلغ حق مجوز را کاهش خواهیم داد.
شاهمرادی با بیان اینکه مسئولیت سایر مسائل از جمله تردد در شهر بر عهده شهرداری نیست، ادامه می‌دهد: پلیس راهور به تازگی برای تسهیل تردد درشکه‌ها موافقت کرده است.
وی می‌افزاید: فکر می‌کنم دلسوزترین افراد برای این اسب‌ها صاحبان آنها هستند زیرا سرمایه آنهاست و البته نگهداری اسب، تأمین علوفه و تیمار و … نیز پرهزینه است، تا آنجا که ما اطلاع داریم سورچی‌های میدان نقش جهان افراد بی مبالاتی نیستند زیرا حیوانات نیز به امرار معاش آنها کمک می‌کنند و از این رو نسبت به سلامت حیوان دقت و حساسیت دارند.
معاون شهردار اصفهان با بیان اینکه شهرداری برای درشکه‌رانی محدودیت ایجاد نکرده است، خاطرنشان می‌کند: دو پیشنهاد برای این روزهای گرم به سورچی‌ها اعلام کردیم و برای همکاری نیز آمادگی داریم.
ایجاد سایبان در اختیار خود سورچی هاست
شاهمرادی در خصوص موضع شهرداری با ایجاد سایبان برای اسب‌ها در بیرون از محوطه میدان نقش جهان نیز می‌گوید: درشکه‌ها اکنون مسیری امن برای تردد دارند؛ خارج از میدان نیز درشکه‌ها از دو مسیر خیابان سپه- استانداری و حافظ می‌توانند وارد میدان شوند که از سمت سپه و استانداری به دلیل ترافیکی زیاد امکان پذیر نیست و حافظ نیز محدوده گردشگری دارد. ایجاد سایبان در اختیار خود سورچی ها است که محلی را تهیه کنند زیرا نه کالسکه‌ها متعلق به شهرداری است نه حیوانات و این نهاد صرفاً مجوز صادر می‌کند.
به گزارش مهر، شهری که مظاهر حیوان آزاری در آن به حداقل برسد جای بهتری برای زندگی خواهد بود. اگرچه وقتی درباره برچیدن درشکه سواری از میدان نقش جهان سخنی به میان می‌آید، درشکه سواری در کشورهای دیگر به عنوان نمونه‌های موفق جاذبه توریستی مطرح می‌شود اما این سوال در ذهن متبادر می‌شود که شرایط درشکه‌سواری و رسیدگی به اسب‌ها آیا قابل مقایسه با وضعیت غمبار نگهداری اسب‌ها در میدان نقش جهان اصفهان است؟