به گزارش خبرگزاری مهر، مدیرعامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب در نشست علمی «میراث مکتوب، گنجینه دانش ایران» که در مرکز همایش‌ها و مطالعات کتاب و کتابخوانی استان همدان برگزار شد؛ با بیان اینکه نزدیک به ۲۸ سال در شناسایی و معرفی و احیای مباحث ایران و اسلام در موسسه پژوهشی میراث مکتوب اقداماتی انجام شده؛ عنوان کرد: بعد از توقف فعالیت‌های بنیاد فرهنگ جای احیای متون خالی بود. پیش از انقلاب حدود ۱۵ سال، نزدیک به ۲۵۰ اثر و ۹۰ متن مهم زیر نظر مرحوم خانلری منتشر شد، این اقدام پس از انقلاب متوقف شد تا اینکه سال ۱۳۷۲ طرح تأسیس دفتر میراث مکتوب برای انجام کاری که نشده و روی زمین مانده یعنی بحث احیای نسخ خطی و انتشار مباحث بزرگان و نیکان ما آغاز شد.
اکبر ایرانی ادامه داد: بنابراین یک به یک به سراغ بزرگان رفتم و فهرستی از آثار ارزشمند قابل تحقیق و تصحیح شناسایی و جمع آوری شد؛ سال ۱۳۷۴ خدمت دکتر اذکایی رسیدم. دکتر اذکایی فهرست کتابشناسی ۲ هزار اثر ارزشمند در تاریخ و تمدن ایران و اسلام را برای ما نوشتند.
وی افزود: تا امروز نزدیک ۵۰۰ جلد از این آثار لیست شده، منتشر شد. در این میان موفق شدیم بزرگترین تاریخ نگاری جهان ایرانی به زبان فارسی یعنی جامع التواریخ در حدود ۱۷ جلد از خواجه رشید الدین همدانی را تصحیح و منتشر کنیم. داستان جمع آوری این نسخه‌ها بسیار گسترده است.
مدیرعامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب تصریح کرد: حدود ۴ میلیون نسخه خطی به زبان‌های اسلامی شامل فارسی و عربی و اردو و ترکی و … داریم. ۲ میلیون از این آثار به زبان عربی و یک میلیون به زبان فارسی است که بخشی از آن هم فهرست نویسی شده است و یک میلیون هم به زبان‌های دیگر است. از یک میلیون نسخه خطی که ۵۰۰ هزار نسخه آن در ایران است تنها ۱۰ هزار نسخه چاپ شده است.
ایرانی خاطرنشان کرد: در جهان عرب حدود ۱۲ هزار جلد بیشتر چاپ نشده است. بنابراین گنجینه‌های بسیار ارزشمندی وجود دارد که هنوز جای کار، تحقیق و بررسی دارد و وظیفه ما است که انجام دهیم.
وی ادامه داد: ابوتمّام حبیب بن اوس طائی از شعرای برجسته قرن سوم هجری است و آثار بسیاری در حوزه تشیع دارد که کتاب وحشیات آن را به تصحیح مرحوم مهدوی دامغانی را موسسه میراث مکتوب منتشر کرده است. ابو تمام به همدان می‌آید اما در برف همدان گیر می‌کند و میهمان یک کتابدار بزرگ می‌شود و کتاب بزرگ دیوان حماسه را می‌نویسد.
ایرانی با بیان اینکه همدان خطه فرهنگ پرور بوده است، گفت: رواندی مهمترین اثر خوشنویسی را در همدان نوشته و از مصاحفی که در همدان نوشته شده است، می‌توان به مصحف جامع خواجه رشید اشاره کرد.
مدیرعامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب با بیان اینکه نقش همدان به عنوان محل تألیف و اشاعه آثار فرهنگ و تمدن و نقش آن در تمدن جهانی بی بدیل است؛ اظهار کرد: در قرون وسطی که آثار چندانی وجود ندارد، حدود قرن ۴ تا ۷، هجری مهمترین تمدن، از آن ایران بود و مهمترین آثار در ایران تولید شد. یکی از این آثار، کتاب آثارالباقیه بیرونی است که دکتر اذکایی تصحیح کردند. تعلیقات ارزشمند به آن افزودند.
وی با بیان اینکه اذکایی بیرونی شناس و رازی شناسی بزرگی است و در فهرست نویسی نیز آثار ارزشمندی دارند؛ گفت: میراث مکتوب یعنی دست نوشته‌های به جا مانده از نیاکان ما که حامل اندیشه‌های بزرگان ما هستند، پس بر همه ما فرض است که این اندیشه را بشناسیم و به آیندگان و جهانیان معرفی کنیم. کشور ایران به نفت، معادن و گازش نمی نازد، به سرمایه‌های انسانی و اندیشه‌های خود می نازد.
مدیرعامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب خاطرنشان کرد: ما تا کنون ۲۳ مقاله از دکتر ذکاوتی چاپ کردیم. همچنین تعداد بسیاری از استاد اذکایی. آثار بزرگانی چون اذکایی و ذکاوتی در دنیا بی نظیر است. دکتر اذکایی و ذکاوتی دو یار همدانی هستند که افتخار ایران به حساب می‌آید که آثار آنها در دنیا دیده می‌شود.
عاطفه زارعی در ادامه این نشست با بیان اینکه هرکجا خبری از تمدن، پیشرفت و توسعه به گوش می‌رسد، سرنخ‌های کتاب و کتابخوانی نیز مشاهده می‌شود؛ اظهار کرد: در همه دوران‌ها و زمان‌ها گام نخست برای توسعه و گسترش علم، مطالعه و بررسی آثار پیشینیان است که نقشه علمی زمان خود و پژوهش‌ها را برای آینده ترسیم می‌کند. بدون تردید با نگارش و تدوین متون اعم از خلق آثار جدید، گردآوری آثار گذشتگان و تصحیح نسخه‌ها و شرحی بر متون و باز نشر آن رسالت علمی و اجتماعی برای نسل حاضر و آینده محقق می‌شود.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان خاطرنشان کرد: اساس و پیشرفت جامعه دانش بنیان حفظ و پاسداشت دانشمندان، اندیشه ورزان، عالمان و خردورزان آن و البته حفظ و نشر میراث مکتوب است.
وی با اشاره به اینکه در این میان سهم استان همدان در کشور سهمی بی‌بدیل است، همدان پایتخت تاریخ و تمدن در حوزه‌های مختلف علمی و ادبی در طی اعصار و دوران‌های مختلف چهره‌های ماندگاری داشته؛ گفت: بسیاری از چهره‌های دانشمند رضایت خدا را پیشه خود قرار دادند.
زارعی تصریح کرد: با توجه به اهمیت این موضوع و وجود چهره‌های سرشناس، نشست علمی میراث مکتوب، گنجینه دانش ایران، برنامه ریزی و انجام شد. هدف از این برنامه با توجه به رسالت کتابخانه‌های عمومی، آشنایی با میراث مکتوب و نقش اساتید و فرهیختگان همدانی در تألیف و تحقیق در مباحث مربوط به این حوزه است.
در این نشست از اکبر ایرانی، مدیرعامل موسسه میراث مکتوب؛ پرویز اذکایی، نویسنده، مورخ و پژوهشگر و علیرضا ذکاوتی قرارگوزول، نویسنده، محقق و مترجم تقدیر به عمل آورد. همچنین اکبر ایرانی با اهدا لوحی ا سال‌ها خدمات علمی شایسته پرویز اذکایی در حوزه ترجمه، تحقیق، تصحیح و تألیف آثار ارزشمند قدردانی کرد.