خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری؛ میترا سعیدی کیا: مقام معظم رهبری از ابتدای سال ۱۴۰۱ و همزمان با اعلام شعار سال تحت عنوان «تولید، دانش بنیان؛ اشتغال آفرین»، حرکت به سمت دانش اقتصاد دانش بنیان را به نفع کشور خواندند و تاکید کردند: «به طور قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت بکنیم؛ یعنی اینکه دانش و فناوری پیشرفته نقش‌آفرینیِ فراوان و کاملی داشته باشد در همه عرصه‌های تولید. اگر ما این سیاست را دنبال کردیم و دانش را پایه و زمینه اقتصاد کشور قرار دادیم و بنگاه‌های اقتصاد دانش‌بنیان را افزایش دادیم، منافع زیادی برای کشور و برای اقتصاد کشور خواهد داشت.»
«توجه ویژه به دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ» از دیگر نکاتی بوده که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند و گفتند: در سال‌های اخیر هزاران بنگاه دانش‌بنیانِ کوچک و متوسط به‌وجود آمده است، اما در مورد دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ غفلت شده است. ایشان معتقدند شرکتهای دانش‌بنیان کارآمد داخلی می‌توانند نیازهای ما را در صنایع بزرگ همچون نفت برآورده کنند.
از سوی دیگر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم از ابتدای امسال همزمان با تعیین شعار، به صورت جدی موضوع «نفت» را در اولویت قرار داده به طوریکه برای فراهم آوری زمینه بروز و ظهور فناوری و نوآوری در بخش‌های گوناگون صنعت نفت و گاز تفاهم نامه‌ای با وزارت نفت به امضا رسانده است. لذا برای این منظور، کارگروهی تشکیل شده تا برنامه ریزی های لازم برای رفع چالشهای حوزه نفتی به واسطه دانش بنیان‌ها انجام گیرد.
در راستای اهمیت تأکیدات رهبری به موضوع نفت، ضرورت عدم غفلت از این صنعت بزرگ و برنامه ریزی های دستگاه‌های دولتی و اجرایی برای استفاده از ظرفیت‌های فناوری داخلی در صنعت نفت و گاز در صدد برآمدیم تا به بررسی چالش‌ها و معضلات دانش بنیان‌های حوزه نفتی از دیدگاه مدیران فعال این عرصه بپردازیم.
امیرهومن کریمی وثیق، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان فعال در عرصه کسب دانش فنی و تولید انواع کاتالیست های نفت، گاز، پتروشیمی و فولاد و پیام خلیلی، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان فعال در حوزه ساخت شیرآلات کاربردی در صنعت نفت در گفتگو با مهر به بررسی این موضوع پرداختند.
مشروح این گفتگو را در زیر می‌خوانیم:
*در ابتدا درباره نوع فعالیت و تولیدات دانش بنیان خود در حوزه نفت و گاز بفرمائید. این محصولات چه جایگاهی از نظر تکنولوژی در ایران و دنیا دارند و بهره برداری از آنها چه نقشی در صنعت ایفا خواهد کرد.
کریمی: ما در این شرکت دانش بنیان به کسب دانش فنی و تولید انواع کاتالیست های نفت، گاز، پتروشیمی و فولاد پرداختیم؛ این محصولات صد درصد مبتنی بر فناوری هستند و تولید آنها جز ۵ دانش برتر دنیا محسوب می‌شود. از نظر قیمت گذاری، نفوذی که تولید کاتالیست در دنیا دارد، بیش از ۵-۴ هزار میلیارد دلار است به همین واسطه طراحی و ساخت آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
خلیلی: مجموعه ما یک قدمت ۴۲ ساله دارد و در حوزه تجهیزات صنعت نفت فعالیت می‌کند؛ در واقع عمده فعالیت‌های این شرکت تاکنون به صورت تخصصی در حوزه شیرآلات کاربردی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی بوده و اکنون جز بزرگترین تولیدکنندگان این صنعت محسوب می‌شویم. البته چند صباحی است دامنه کسب و کارمان را بسط داده ایم و به تولید پمپ‌های مختلف مورد نیاز صنعت نفت پرداختیم. همچنین وارد پروژ ه های EPC (قراردادهایی با مسئولیت طراحی، تدارکات، ساخت، راه اندازی و تحویل یک پروژه) شده ایم.
شیرآلات از تجهیزات با ارزش بالا در صنعت نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و … محسوب می‌شود و سهم بالغ بر ۵ درصد ارزش سرمایه گذاری یک طرح را به خود اختصاص می‌دهد؛ این شیرآلات تنوع بسیار بالایی دارند که خوشبختانه توانسته ایم طی یک دهه گذشته محصولات بسیار جدیدی را در سبد محصولاتمان اضافه کنیم و محصولات دانش بنیانی را در مجموعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به تأیید رسانده و در رتبه یک شرکتهای دانش بنیان تولیدی قرار بگیریم. برخی از این شیرآلات (وَلو ها)، تجهیزات خاصی هستند که تا دمای منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد باید در محل پروژه قرار گیرند.
یکی دیگر از وَلوهایی که طی یکی دو سال اخیر به سبد محصولاتمان اضافه شده، شیرآلات تورکاندوئیک بوده که برای خط انتقال است؛ ما توانستیم در این شرکت از این شیرآلات ۴۲ اینچی در خط راهبردی گروه جاسک استفاده کنیم؛ ارتفاع این شیرآلات ۸ متر بوده و بالغ بر ۲۸ تن وزن دارند که این افتخار را داشتیم برای اولین بار ۳۰ ولو را در خط لوله گروه جاسک انتقال دهیم.
این محصولات تاکنون وارداتی بوده اند و همه محصولاتی که تولید کردیم برای اولین بار در کشور به تولید رسیده اند. خوشبختانه در مجموعه انجمن سازندگان تجهیزات صنعتی نفت ایران، کمیته‌های تخصصی داریم که یکی از این کمیته‌ها، کمیته تخصصی شیرآلات است. بیش از ۵۰-۴۰ شرکت عضو این کمیته هستند و با اطمینان خاطر می‌گوئیم که از بُعد فناوری و سطح دانش فنی، بیش از ۷۰ تا ۷۵ درصد توانایی ساخت این شیرآلات مورد نیاز کشور را در اختیار داریم.
*پتانسیل رفع نیازهای کشور در این حوزه توسط تولیدات داخل چقدر است؟
بالغ بر ۷۰ درصد نیازهای صنعت نفت کشور در انجمن سازندگان تجهیزات نفت ایران قابلیت تحقق دارد و این ظرفیت و پتانسیل در تمامی این اعضا وجود دارد. حتی اگر این اعتماد و فضا در اختیار سازندگان انجمن قرار بگیرد، امکان افزایش ظرفیت و بومی سازی دانش فنی بیشتر از وضع فعلی نیز وجود خواهد داشت.
*تولید چنین محصولاتی چقدر توانسته در صرفه جویی ارزی تأثیر داشته باشد؟
خلیلی: بر اساس برآوردها، ارزش بازار تولید این شیرآلات در شرایط خوشبینانه به یک میلیارد دلار در سال می‌رسد ولی در شرایطی که دچار تحریم‌ها هستیم و سطح سرمایه گذاری در کشور نسبتاً کاهش پیدا کرده، این عدد بالای ۴۰۰-۳۰۰ میلیون دلار در سال است؛ هر چقدر سهم تولید داخل بیشتر شود، صرفه جویی ارزی بیشتری به دنبال خواهد داشت. قطع به یقین میزان صرفه جویی ارزی با تولید و بومی سازی تجهیزات شیرآلات موردنیاز صنعت نفت در کشور بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار است.
*محصولاتی که عنوان کردید جز محصولات‌های-تک و کاربردی در صنعت نفت هستند و کشور ما نیز از منابع و ذخایر خدادادی نفت و گاز بهره مند است اما با این حال آن طور که باید و شاید بهره برداری از این منابع و یا استفاده از تکنولوژی در صنعت نفت و گاز رخ نداده است. دلیل آن چیست؟
خلیلی: کشور ما وقتی چنین ذخایر و سرمایه‌های خدادادی را در چه در حوزه نفت و گاز و چه در حوزه معدن دارد باید بتواند از این سرمایه با یک ارزش افزوده چندین برابری بهره ببرد، از این رو لازم است مجهز به دانش فنی و تکنولوژی باشیم تا با کمک دانش بتوانیم از این منابع خدادادی ارزش افزوده چند برابری خلق کنیم.
اگر اکنون این سطح ارزش افزوده پایین است، نشان از خام فروشی یا نیمه خام فروشی بوده و اینکه سطح بلوغ فناوری در کشور ما به حد قابل قبولی نرسیده است که بتوانیم از آنها به خوبی بهره ببریم. علیرغم اینکه نزدیک به ۷ هزار شرکت دانش بنیان در کشور داریم اما سهم این ۷ هزار شرکت در GDP کشور قریب به یک درصد است، البته شاید یکی از دلایل این باشد که شرکتها عموماً نوپا هستند.
شرکتهای بزرگ ما، شرکتهایی که سهم بازار قابل توجهی را در اختیار دارند و سهم تولید ناخالص آنها بالا است، هنوز رویکرد دانشی را در خودشان به وجود نیاورده اند.
می‌توان امیدوار بود که قطعاً طی یک دهه آینده روند رو به رشدی خواهیم داشت به طوریکه این شرکتها سهم قابل توجهی از اقتصاد کشور را به خودشان اختصاص می‌دهند. در عین حال نیاز است شرکتهایی که اکنون هم در عرصه رقابت در بازار سهم بازار خوبی دارند، خودشان را به حوزه دانش، دانش فنی مجهز کرده و با بالا بردن سطح دانش فنی، از خام فروشی و نیمه خام فروشی جلوگیری کنند.
تفاوتی بین «دانش بنیانی» و «دانش محوری» وجود دارد؛ محصول دانش بنیان، محصولی است دانش پایه؛ اینجا یک اصطلاح ناصحیحی اتفاق افتاده که شرکتها را دانش بنیان لقب می‌دهیم و این درست نیست چون ممکن است این شرکت اصلاً دانش محور نباشد و رویکرد دانشی هم نداشته باشد اما محصول دانش بنیان تولید می‌کند. دانش محوری یعنی اینکه چگونه از ابزارها و دارایی‌های دانشی برای خلق ثروت بهره بگیریم؛ از این رو، دانش بنیان با دانش محور تفاوت دارد.
رویکرد مفهوم دانش بنیانی که در این یک دهه گذشته شکل گرفته، ناظر به محصول است، نه سازمان، نه سبک مدیریت و رهبری آن؛ بسیاری از شرکتها خدماتی هستند که دانش بنیان نیستند.
اکنون در حوزه خدمات امکان ارزیابی دانش بنیان‌ها را نداریم و هنوز سازوکار و ساختار ارزیابی برای دانش بنیان شدن شرکتهای خدماتی وجود ندارد؛ در حال حاضر تولید و محصول مد نظر است؛ مفهوم دانش بنیان برای محصول اطلاق درستی است ولی به نظر من برای ارزیابی شرکتها اصلاحاتی نیاز است. چون بین دانش بنیان بودن و دانش محور بودن تفاوت ماهوی بسیار زیادی وجود دارد. شرکتهایی داریم که بسیار هم سنتی اداره می‌شوند ولی محصولی را تولید کرده اند که به آن دانش بنیان می‌گویند؛ به نظر من شرکت دانش بنیان اصطلاح ناصحیحی است و فکر می‌کنم باید تفکر و سبک مدیریت را «دانش محور» کرد تا بتوانیم با استفاده از ظرفیت و دارایی دانشی از آنها خلق ثروت کنیم.
تفاوت شرکتهای دانش محور با شرکتهای سنتی در ارزش سهامشان است. ما متأسفانه هنوز با دانش محور شدن فاصله زیادی داریم و سازمان‌های ما هنوز رویکرد دانش محوری شأن خیلی پررنگ نشده است.
*یعنی هر زمان که شرکتها دانش محور شوند به آن سطح از بلوغ فناوری می رسیم و از آن می‌توانیم به نفع کشور در هر صنعتی از جمله نفت بهره ببریم؟
خلیلی: قطعاً زمانیکه رویکرد دانش محوری در کشور پررنگ شود تأثیر زیادی در بلوغ فناوری در همه بخش‌ها خصوصاً حوزه نفت دارد؛ اصلاً چرا شرکتهای نوپا و استارت آپ ها با وجود داشتن ایده و دانش فنی ارزیابی شده نمی‌توانند موفق شوند و با شکست مواجه می‌شوند؟ چون نگاه دانش محوری ندارند و تنها تکنیکال روی محصول خود دارند.
کریمی: در راستای تکمیل صحبتهای دکتر، این نیست که دانش محوری، دانش بنیانی را نفی کند. حتماً در ابتدا باید یک محصول، «دانش بنیان» شود و به کسب دانش فنی بپردازد. از سوی دیگر لازم است یک سازمان، دانش مدار باشد و بر اساس فضای دانشی هدایت شود؛ دلیل اینکه می‌گوئیم سهم ۷ هزار شرکت دانش بنیان در تولید ناخالص داخلی کشور قریب به یک درصد است عدم توجه به موضوع دانش محوری در تمام ابعاد است.
اکنون طی یک دهه به سمت دانش بنیان‌ها حرکت کردیم و توانستیم به همه اثبات کنیم که می‌توان با «دانش» درآمدزایی کرد؛ در حالیکه یک زمانی اعتقاد به این موضوع نداشتیم و معتقد بودیم دانش به دردی نمی‌خورد! با این وجود درآمدزایی به وسیله دانش ۱۰ برابر شده در حالیکه پتانسیل هزار برابری دارد.
شرکتهایی دانش بنیانی نظیر دیجی کالا، اسنپ و… به وجود آمده اند و مشغول فعالیت هستند اما محصول کیفی مبتنی بر دانش ندارند و تأمین کننده خاصی محسوب نمی‌شوند؛ رویکرد دانش بنیانی و دانش محوری در این شرکتها آن طور که باید رشد نداشته است.
در اینجا لازم است که حاکمیت کمک کند. کاری از دست شرکتهای خصوصی مانند دانش بنیان‌ها بر نمی‌آید؛ بله، معاونت علمی و فناوری تاکنون نقش خود را به خوبی ایفا کرد اما اکنون لازم است پای وزارت نفت، صمت و… به میان آیند تا از ابزارهای دانشی به درستی استفاده شود. همانطور که گفته شده ذخایر نفتی خدادادی هستند اما بعضی وقت‌ها می گویم کاش این نعمت خدادادی را نداشتیم زیرا عُرضه نگهداری و بهره برداری از آن را نداریم و در حال از بین بردن آن هستیم.
یک زمانی بود که می‌گفتند اسم کاتالیست ها را نیاورید؛ شما هنوز به آن دانش نرسیدید که به آن فکر کنید. ولی اکنون ۵۰ درصد کاتالیست کشور را شرکتهای ایرانی تولید می‌کنند که کیفیتش از خارجی‌ها هم بهتر است نه به خاطر اینکه ما خوب باشیم، چون بد باشیم ما را می‌زنند و با یک خطا از سوی ما می‌گویند یک ایرانی خطا کرد، همه شما تولیدکنندگان آخر صف بایستید.
یک زمانی بود که می‌گفتند اسم کاتالیست ها را نیاورید؛ شما هنوز به آن دانش نرسیدید که به آن فکر کنید. ولی اکنون ۵۰ درصد کاتالیست کشور را شرکتهای ایرانی تولید می‌کنند که کیفیتش از خارجی‌ها هم بهتر است نه به خاطر اینکه ما خوب باشیم، چون بد باشیم ما را می‌زنند و با یک خطا از سوی ما می‌گویند یک ایرانی خطا کرد، همه شما تولیدکنندگان آخر صف بایستید
واقعیت این است که ما هنوز فاصله خیلی زیادی با آن فناوری مطلوب در این حوزه داریم و متأسفانه صنعت نفت ما خیلی از این منظر دور است.
اخیراً با رئیس هیئت مدیره یکی از این پالایشگاه‌ها به گفتگو نشستیم که چگونه مازوت را گوگردزدایی کنیم؛ کجای دنیا اصلاً مازوت تولید می‌کند؟ خیلی وقت است در دنیا این تولیدات به کمتر از ۳-۲ درصد رسیده است در حالیکه پالایشگاه‌های ما با ۳۵-۳۰ درصد وکیوم باتوم (مواد اولیه تولیدقیر) تولید می‌کنند، این یعنی فاجعه است.
بعد می‌گوئیم چرا پالایشگاه‌هایمان ضرر ده هستند؟ پالایشگاه‌های ما ضررده نیستند، تکنولوژی ما ضررده است. به جای اینکه آن را حل کنیم به دنبال کاتالیست هستیم. باید سرمنشا این موضوع را بیابیم؛ برای حل این مشکل باید اول فضای دانشی که می‌توان از آن خلق ثروت کرد توسط مدیران بالای سازمانی تزریق شود، ولی متأسفانه این اتفاق نیافتاده است.
*این نگاه فاقد دانش را تنها در حوزه صنعت نفت و گاز می‌بینید؟ چطور می‌توان به مرحله‌ای رسید که شرکتهای دانش بنیان و دانش محور سهم بسزا و بیشتری در تولید ناخالص داخلی داشته باشند؟
در همه حوزه‌ها؛ هر سال زمستان زمین را آسفالت می‌کنند ولی در کشورهای دیگر چندسال یکبار این کار را می‌کنند. دلیل آن نبود دانش است که باعث شده ما هنوز از قیر استفاده می‌کنیم.
ما در قالب یک شرکت دانش بنیان بخش خصوص محصولاتی دانشی را تولید کرده ایم؛ اما زمانی GDP می‌تواند از یک درصد به دو درصد یا مانند برخی کشورها به ۳۵ درصد برسد که نگاه مدیران و حاکمیت دانشی باشد.
خلیلی: واقعیت این است اگر می‌خواهیم کشورمان را نجات دهیم و در حوزه اقتصادی، تکنولوژی، دانش فنی، تجارت بین الملل و… حرفی برای گفتن داشته باشیم، لازم است که رفتارهای حاکمیت و حکمرانی مان را عوض کنیم. در راستای تغییر رفتار حکمرانی واقعاً شرکتهایی که سرمایه‌های دانشی قابل توجهی دارند، در صف اول باید قرار بگیرند، حتی شرکتهای نوپا. یا اینکه باید بین شرکتهای نوپا و شرکتهای سنتی قدیمی امتزاجی اتفاق بیافتد.
اکنون افتراقی که وجود دارد این است که شرکتهای قدیمی و سنتی راه خودشان را می‌روند و بازار خودشان را دارند از سوی دیگر شرکتهای کوچک و نوپا نیز نتوانسته اند بازار را به دلیل کوچک بودن یا عدم تسلط به قواعد بازی در بازار تصاحب کنند هرچند که نگاهشان دانشی و بر اساس تکنولوژی بوده است.
ما باید به شرکتهای دانش بنیان نوپا کمک کنیم تا در صف اول جبهه اقتصادی قرار بگیرند، یا باید شرکتهای قدیمی را دچار تحولات نوآوری کنیم و زمینه بسترهای نوآوری، تغییر و توسعه شأن را فراهم آوریم؛ همچنین می‌توانیم این دو را به مشارکت برسانیم تا یک امتزاجی بین اینها اتفاق بیفتد. نتیجه این می‌شود که جویندونچرها و کنسرسیوم‌هایی بین شرکتهای نوپا و شرکتهای بزرگ ایجاد می‌شود که می‌توانند منشأ تحول شوند. آن وقت دیگر می‌توان شاهد این بود که شرکتهای صاحب دانش و فناوری، دانش بنیان، نوآور و فناور در تولید ناخالص داخلی کشور سهم داشته باشند.
نقش دانش بنیان‌ها در این عرصه قطعاً بارز است. ما اصلاً اتفاقی که تاکنون رخ داده را نقد نمی‌کنیم، بلکه معتقدیم این کار به عنوان یک پله اولیه بوده و باید پله‌های متعدد دیگری را سپری کنیم تا اقتصادمان، اقتصاد دانش بنیان شود.
*برای حل این مشکل در صنعت نفت و گاز چه راهکاری پیشنهاد می‌دهید چه انتظاری از مسئولان این حوزه دارید؟
خلیلی: یکی از راهکارها این است که اولویت ترجیحی بخشنامه‌ای برای شرکتهای دانش بنیان گذاشته شود؛ یعنی اگر شرکت دانش بنیانی در مناقصه‌ای شرکت کرد و ضریب امتیاز فنی اش داشت؛ حتی اگر قیمت آن محصول دوم یا سوم شد با این ضریب ترجیحی بتواند برنده مناقصه شود. این یک فرصتی است. اکنون ساز و کار قانونی این چنینی برای شرکتها وجود ندارد. قبلاً در قوانین ضریب ترجیحی (فکر می‌کنم حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد) برای تولیدات ساخت داخل وجود داشت، حالا ما در حال حرکت به جلو هستیم و می‌گوئیم تولیدات داخل دانش بنیان هم دارای ضریب ترجیحی در مناقصات و خریدها شوند.
*با اعطای ضریب ترجیحی و امتزاج شرکتهای سنتی و نوپای دانش بنیان می‌توانید تخمین بزنید که چه زمانی صنعت نفت به بلوغ تکنولوژی می‌رسد؟
خلیلی: من فکر می‌کنم این مسیر بلوغ در حال طی شدن است ولی با تصمیمات مدیریتی می‌توان سرعتش را تندتر یا کندتر کرد. شاید در یک دهه آینده سهم دانش بنیان‌ها به یک سهم بالای ۵۰ درصد از شرکتهای تأمین کننده، سازنده و خدمات دهنده مجموعه وزارت نفت برسد ولی می‌توان با یکسری سیاست‌ها این کار را شتاب بخشید. شرکتهای دانش بنیان می‌توانند نقش رهبری را در حوزه نفت و گاز به عهده بگیرند.
لازم است که فرصت توسعه محصولات و فرصت بومی سازی دانش فنی را اول در اختیار شرکتهای دانش بنیان قرار دهند.
کریمی: البته این راهکارها به این معنی نیست که درهای مملکت را ببندیم یعنی تصورمان این نباشد که با بسته شدن درهای مملکت این اتفاق می‌افتد. همه اتفاقات در یک شرایط رقابتی رخ می‌دهد؛ من اگر رقیب خوب داشته باشم می‌توانم پیشرفت کنم.
یک شرکت دانش بنیان کاربلد در یک فضای رقابتی کار خوب انجام می‌دهد، از سوی دیگر قرار نیست همه محصولات دنیا را ما بسازیم. لازم است یک فضای رقابتی با تدبیر و عقلانیت داشته باشیم. الان در دنیا ۵-۴ شرکت کاتالیستی بیشتر نداریم، من در مناقصات رقیب اینها هستم و برنده می‌شوم و این به نفع کشور است. حالا همین رقابت را فرض کنید در کشور خودمان صورت گیرد با حضور کشورهای خارجی.
اگر دانش از صنعتی گرفته شود آن صنعت می میرد. مصداق آن صنعت خودرو است. چون دانش، نوآوری و به روز بودن را از این صنعت گرفته اند.
تا وقتی که نگاه، نگاه دانشی نباشد، رهبری و راهبری کردن دانشی نباشد، حال خوب ایجاد نمی‌شود؛ اگر بخواهیم نفت ما دانشی شود، حتماً باید از آن بالا این دانش تزریق شود این دانش شامل «دانش مدیریت» و «دانش روز دنیا» می‌شود و این خیلی هم کار سختی نیست.
*یکی از چالشهایی که برخی تولیدکنندگان فناور مطرح می‌کنند بحث مواد اولیه و دستیابی به آن است، شما هم با این مشکل مواجه هستید؟
کریمی: بله. به همین دلیل از حاکمیت دو خواسته بیشتر نداریم. یک نگاه مدبرانه و دوم پوشش دادن نیازهای مواد اولیه ما. اگر قرار است این صنعت تاب آور باشد باید این دو اتفاق بیفتد. ما در تأمین بسیاری از مواد اولیه مشکلات داریم. اگر چین می‌تواند خوب تولید کند، به این دلیل است که مرکز اصلی مواد اولیه دنیا است و حاکمیت آن خواسته اتفاقاتی بیفتد. اکنون در همین کشور در دو گرید خودروی چینی استفاده می‌شود؛ یک خودروهایی مانند بنز که در چین تولید می‌شوند و دیگر ماشین‌های چینی هستند؛ این کشور درتامین مواد اولیه مشکلی ندارد ولی ما معضل داریم. این فضا مربوط به تکنولوژی و تاب آوری می‌شود که باید اصلاح شود.
*َ آیا در صنعت نفت بهتر است کار کردن روی مزیت‌های نسبی را در پیش بگیریم یا خودمان در عرصه‌های مختلف تولید کننده باشیم؟
خلیلی: باید روی مزیت‌های نسبی در کشور سرمایه گذاری شود تا رشد کنیم و در یک مقیاس اقتصادی و در سطح بازار جهانی قابل ارزیابی باشیم. اگر بخواهیم خودمان خودکار یا لیوان یا هر چیزی به چند برابر قیمت جهانی تولید کنیم این هنر، توانایی و خودکفایی نیست. ما اگر توانستیم قیمت تمام شده محصول را به حدی برسانیم که در بازارهای جهانی هم فروخته شد، آنجاست که هنر به خرج داده ایم.
در کشورهای بزرگ صنعتی دنیا تعداد رشته‌های صنعتی که در آن کشور برجسته است و حرفی برای گفتن دارند، تعداد اندک شمار تک رقمی است اما در کشور ما ده‌ها و بلکه بالای صد رشته صنعتی وجود دارد. اما اگر تعداد رشته‌ها را محدود کنیم و عمق آن را توسعه دهیم، آن وقت می‌توانیم در یک مقیاس جهانی حرف برای گفتن داشته باشیم.
کریمی: اینکه بخواهیم همه محصولی را خودمان تولید کنیم، درست نیست اما حتماً نیاز است که پایه‌های هر صنعت را داشته باشیم. اگر قرار است در نفت فعالیت کنیم باید مواد اولیه و نیازهای ابتدایی آن صنعت را در اختیار داشته باشیم. ما برای تولید برخی کاتالیست ها اقدام نمی‌کردیم چون زیان ده بودند؛ اما اکنون با توجه به شرایط موجود، مجبور به تولید هستیم. ما سعی در تولید مواد اولیه هم داریم با وجود اینکه برای ما سودی ندارد اما در صدد تولید آن هستیم تا نیاز کشور رفع شود. باید سرمایه گذاری در این زمینه طوری باشد که بتوانیم به صادرات برسیم.
*وضعیت ما را در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های روز در صنعت نفت و گاز در مقایسه با سایر کشورها چگونه است؟
کریمی: فاصله بسیار زیادی با دنیا داریم. ما هنوز به نسل دوم و سوم تکنولوژی هم نرسیده ایم در حالیکه کشورهای دیگر روی تکنولوژی نسل چهارم و پنجم کار می‌کنند. بازشدن درهای مملکت در توسعه این تکنولوژی تأثیر دارد اما نباید طوری این درها باز شود که از آن طرف بازار بیفتیم.
صد سال است که ما صنعت نفت داریم و ۴-۵ سال است که ما را می‌بینند.
*در پایان شرط تولید با کیفیت ایرانی و افزایش سهم فناوری در تولیدات با کیفیت را در چه می‌دانید؟
کریمی: اول باید فرهنگ کشور عوض شود تا افتخار کنم کالای ایرانی را استفاده می‌کنم. هر زمان که به این نقطه رسیدیم نشان می‌دهد همه با هم هستیم.
ما باید فرهنگ نگاه به ایران و نگاه به تولید کننده ایرانی را عوض کنیم. ما قول می‌دهیم به کیفیت و محصول جدید و سبد کالا و قیمت مناسب پایبند باشیم. البته اینها آپشن نیستند، وظیفه ما این است که محصولات با کیفیت خوب داشته باشیم. قول می‌دهیم انشاالله پایبند به اصول اولیه کسب و کار باشیم و امیدواریم مردم خوب ما اقبال به سمت ساخت داخل داشته باشند و اگر بتوانیم ۷۰ درصد فرهنگ کشور را به سمت مصرف داخلی ببریم، مشکل ما حل می‌شود. اگر ۷۰ درصد تولید اقتصادی ایرانی دوست باشند، مشکل حل می‌شود.