خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهرام قربانپور: هیچ مسافر و گردشگری را سراغ نداریم که به استان‌های شمالی کشور بویژه گیلان سفر کرده باشد اما غذاهای لذیذ و خوشمزه آن را نخورده باشد.
غذاهای متنوع محلی و سنتی گیلان در کنار مهمان نوازی، خوش سلیقگی و دست پخت ماهرانه و خلاقانه بانوان گیلانی، هویت این استان را نشان می‌دهد، هویتی که استان گیلان را در آوردگاه‌های جهانی و بین المللی با آن می‌شناسند و ثبت رشت تحت عنوان «شهر خلاق خوراک شناسی» در یونسکو بر اهمیت و جایگاه آن صحه گذاشته است.
خوشمزه های گیلانی در دیگ برندسازی
معرفی رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی شاید آغاز راهی پرامید، توسعه محور و آینده دار برای گیلان باشد اما تحقق این آرزوهای شیرین فقط با نامگذاری و عنوان بندی صورت نمی‌گیرد و باید اقدامات زیرساختی و برندسازی آن نیز مد نظر قرار گیرد.
شهر خلاق مبین ظرفیت‌ها و استعدادهای خلاقانه یک مکان یا منطقه و شهر است که آن را از دیگر اماکن متمایز می‌کند. استفاده از این ظرفیت خلاقانه و نوآور کمک بزرگی به توسعه، اقتصاد و اشتغال منطقه خواهد کرد. «شهر خلاق» اگر چه در القاب و تعریف یک شهر آمده اما مرز جغرافیایی وسیعی را شامل می‌شود و نمی‌توان برای آن محدودیت قائل شد.
آن طور که مشخص است مفهوم شهر خلاق به عنوان یک مدل و الگو از میانه دهه ۱۹۹۰ میلادی به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا وارد ادبیات سیاست‌های شهری شد، بر اساس آخرین بررسی‌ها بیش از ۶۰ شهر جهان شایستگی عنوان «شهر خلاق» را داشته اند که در ایران این عدد به چهار شهر خلاق می‌رسد، البته تعریف مکانیزم و استانداردهای عنوان شهر خلاق به گونه‌ای است که هر شهری نمی‌تواند خود را «شهر خلاق» بنامد.
چهار شهر خلاق ایران
اصفهان و بندر عباس به عنوان شهر خلاق صنایع دستی و هنرهای مردمی، سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی و همچنین رشت به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی شهرهای خلاق گیلان محسوب می‌شوند البته شیراز هم تلاش می‌کند به لیست شهرهای خلاق بپیوندد.
اما چطور شد که رشت به شهر خلاق خوراک شناسی لقب گرفت برای پاسخ این سوال کافی است به یکی از رستوران‌های خوب محلی در گیلان و رشت بروید تا حسابی در انتخاب غذا سردرگم شوید. غذاهای متنوع محلی با طعم، رنگ و مزه متفاوت و بر گرفته از هویت و اصالت گیلانی سبب شده که رشت در آذر ماه سال ۹۴ به‌عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی در یونسکو به ثبت برسد.
بهره برداری از منابع محلی به ویژه گونه‌های مختلف ماهی و محصولات فصل، غذا به عنوان عاملی برای حفاظت و ترویج میراث فرهنگی، دنبال کردن روش‌های پخت قدیمی و استفاده از ظروف و روش‌های پخت و پز منحصر به فرد از جمله دلایلی بود که یونسکو را بر آن داشت تا شناسنامه شهر خلاق خوراک‌ها را به رشت بدهد.
بر اساس گزارشات و یافته‌های میدانی تنوع غذایی گیلان بین ۲۵۰ الی ۳۰۰ نوع خوراک می‌رسد که از مهم‌ترین آن می‌توان به ماهی ملاته، کولی غورابیج، چغرتمه، کاله کباب، کپور آبه، باقلا قاتق، میرزا قاسمی، ترش تره، سیر قلیه، کباب ترش، اناربیج، واویشکا، شیش انداز، ترش آش، گمج کباب، موتنجن، دبیجا و ماهی فیبیج اشاره کرد.
با توجه به این تنوع غذایی مسئولان می‌توانند با ایجاد جشنواره‌های غذا در سطح جهانی گردشگران بسیاری را جذب گیلان و رشت کنند و در صورتی که این درآمد حاصل از گردشگری صرف ایجاد مدارس آشپزی، رستوران‌های جدید (با پخت غذاهای بومی) و نیز ساخت هتل‌ها شود، علاوه بر توسعه اقتصادی، افزایش اشتغال و در نتیجه حرکت در مسیر اقتصاد پایدار را توأم می‌شود.
اما بعد از ثبت رشت به عنوان شهر خوراک شناسی دیگر اتفاق خاصی در برندسازی آن صورت نگرفت و مدیریت شهری رشت و دیگر مسئولان استانی نتوانستند از این عنوان پر رنگ و لعاب دار، جز برگزاری چندین جشنواره غذا و سمینارهای آبکی، بهره برداری توسعه محوری از آن داشته باشند.
شناسایی ۳۰۰ نوع غذای محلی در گیلان
«ولی جهانی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان از شناسایی ۳۰۰ نوع غذای محلی در این استان خبر داد و اضافه کرد: ۲۷ شیوه پخت از این ۳۰۰ نوع غذای محلی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که آینده روشنی را نوید می‌دهد.
وی با بیان اینکه فرهنگ و آداب مربوط به پخت و پز از جایگاه ویژه ای در بین فرهنگ عامه مردم گیلان برخوردار است، افزود: این امر سبب شده تا ۲۷ اثر از حدود ۱۰۰ اثر ناملموس گیلان در فهرست میراث ملی کشور به فرهنگ آشپزی این سرزمین اختصاص پیدا کند.
مدیرکل میراث فرهنگی گیلان ارائه اطلاعات دقیق به همراه تبلیغات جذاب را در برند سازی غذا مؤثر دانست و تصریح کرد: گیلانیان سبک متفاوت و جدیدی از پخت و پز را به جهانیان ارائه دادند که به این فرهنگ آشپزی استان کمتر پرداخته شده است.
جهانی با بیان اینکه برندسازی، تصمیم گیری برای گردشگران را تسهیل می بخشد، گفت: علاوه بر غذاهای محلی که به ثبت ملی رسیده است، ۷ پرونده دیگر از شیوه پخت غذاهای محلی گیلان نیز برای ثبت ملی در حال آماده سازی است.
وی استفاده از ظرفیت رسانه و فضای مجازی در معرفی ظرفیت‌های گردشگری گیلان را مؤثر دانست و افزود: امروز اغلب مردم از فضای مجازی استفاده می‌کنند و لذا تبلیغ استعدادهای گردشگری استان را باید به فضای رسانه‌ای برد.
مسئول باید رسانه شناس باشد
«عبدالمهدی مستکین» مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو نیز به نقش رسانه‌ها در توسعه شهرها اشاره و بیان کرد: مسئولی می‌تواند مؤثر و توانمند ظاهر شود که رسانه شناس و نقدپذیر باشد.
وی با بیان اینکه هر شهروند یک شهردار است، افزود: نگاه دلسوزانه و مسئولانه نسبت به اتفاقات شهر باید سرلوحه شهروندان باشد، زمانی شهر آباد می‌شود که همه خود را مدیر شهری بدانند و نسبت به آن احساس مسئولیت کنند.
مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو با اشاره به اینکه جهان و ایران بیش از هرچیزی برای آبادانی نیازمند انسان‌های از جنس فرهنگ دارد، گفت: توسعه پایدار یکی از موضوعات مهم جهانی و اصل این موضوع بر آن مبنا که «ما بکاریم تا دیگران بهره بجویند» استوار است.
مستکین با بیان اینکه همه در قبال پیرامون زندگی خود مسئول هستیم، اضافه کرد: مدیران و مسئولان باید از ابزار رسانه استفاده بهینه داشته باشند.
مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو، اشرافیت کامل مدیران از ظرفیت‌های شهری و اداری را امری ضروری دانست و بیان کرد: اگر مدیران شهرداری به هوش باشند و مختصات جغرافیای خود را تیمار کنند آن زمان می‌توانند شهری را مدیریت کنند.
غفلت از ظرفیت شهر خلاق خوراک شناسی در فضای رسانه‌ای
«مجید عزیزی» رئیس کمیسیون گردشگری شورای شهر رشت اظهار کرد: نقش رسانه‌ها در برندسازی کردن شهر خلاق خوراک شناسی کم نظیر بوده و در این حوزه غفلت شده است.
وی با بیان اینکه رضایت شهروندان اولویت اصلی مدیریت شهری است، افزود: برای رسیدن به جلب رضایتمندی بیشتر و عملکرد مطلوب‌تر نیاز است که رسانه‌ها به کمک مدیریت شهری بشتابند.
عضو شورای شهر رشت با اشاره به حضور میلیونی گردشگران به شمال کشور بویژه گیلان و رشت، این ظرفیت مهم و ارزشمند را فرصتی مغتنم در راستای معرفی شهر خلاق خوراک شناسی برشمرد و بیان کرد: باید از ظرفیت گردشگران در راستای معرفی بیشتر رشت و شهر خلاق خوراک شناسی بهره بگیریم.
عزیزی با بیان اینکه شهر خلاق خوراک شناسی ظرفیت‌های ارزشمندی دارد که نباید از آن غافل شد، گفت: تنوع غذایی در گیلان باید با ظرافت و شیوه هنرمندانه‌ای، رسانه‌ای و معرفی شود.
تاکید بر جریان سازی رسانه‌ای برای برندسازی کردن شهر خلاق
«میلاد ابراهیمی» مدیرعامل خانه مطبوعات گیلان با بیان اینکه رسانه‌ها بخش جدایی ناپذیر زندگی بشر هستند، گفت: رسانه‌ها اولویت‌های ذهنی و رفتاری مردم را تعیین می‌کنند و نقش اثرگذاری در جهت دهی افکار عمومی دارند.
وی با اشاره به پدید آمدن روزنامه نگاری نوین، افزود: امروزه با توجه پیشرفت چشم گیر علم و تکنولوژی هر شهروند یک رسانه محسوب می‌شود و مرزبندی رسانه‌ها با مردم به طرز شگفت انگیزی تغییر کرده است.
مدیرعامل خانه مطبوعات گیلان، جریان سازی رسانه‌ای را در برند سازی شهر خلاق مؤثر دانست و بیان کرد: برای معرفی و برندسازی شهر خلاق خوراک شناسی باید به جریان سازی رسانه‌ای توجه کنیم.
ابراهیمی با بیان اینکه باورمندی مردم به رسانه‌ها بیشتر از سایر بخش‌ها است، گفت: مردم به رسانه‌های مکتوب و مجازی ایمان و اعتماد دارند و همین اعتماد مردمی توانسته جایگاه رسانه را ممتاز کند.
وی، معرفی رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی را نشان دهنده توسعه فرهنگی این شهر دانست و افزود: توسعه فرهنگی زمانی نتیجه بخش است که به توسعه اقتصادی بیانجامد لذا شهر خلاق خوراک شناسی می‌تواند زمینه ساز توسعه اقتصادی رشت باشد.
تشکیل کارگروه رسانه شهر خلاق خوراک شناسی در رشت
«سیدرضا میرپور» یکی از فعالان رسانه‌ای گیلان با اشاره به عدم دست یابی رشت به جایگاه واقعی و برندسازی کردن شهر خلاق خوراک شناسی، بیان کرد: بی کفایتی مدیران شهری اجازه رشد به رشت نداده است.
وی با بیان اینکه شهر خلاق خوراک شناسی در سال‌های اخیر فقط نمایشی بوده است، افزود: کارهای زیرساختی و عملیاتی برای شهر خلاق خوراک شناسی در رشت انجام نشده و مدیران شهری در این سال‌ها فقط از این عنوان بهره برداری تبلیغاتی کردند.
این فعال رسانه‌ای با بیان اینکه رشت بیشتر درگیر حواشی سیاسی شده است، گفت: حواشی و بگو مگوهای سیاسی فرصت پیشرفت و توسعه و برنامه ریزی در خصوص شهر خلاق خوراک شناسی را از مدیران شهری سلب کرده است.
میرپور خواستار تشکیل کارگروه رسانه شهر خلاق خوراک شناسی در رشت شد و بیان کرد: کارگروه تخصصی متشکل از رسانه و کارشناسان و مدیران شهری می‌تواند نقش مؤثری در پیشبرد اهداف شهر خلاق داشته باشد.