خبرگزاری مهر، گروه استانها، الهام قنبری: در تمامی اعصار، زنان نقش پررنگی و مهمی در اکوسیستم کسب و کار جوامع داشته‌اند و در این میان سالهاست در جامعه ایران نیز شاهد ایفای نقش مؤثر، زنان در مشاغل متعدد و مختلف هستیم؛ گرچه این حضور اثربخش، هوشمندانه و بدون جایگزین همواره و در تمام دنیا از جمله ایران توأم با چالش‌های مختلفی بوده است.
طبیعی است در شرایطی که بانوان تقریباً نیمی از جامعه در سن اشتغال، کارآفرین و پویای یک کشور را تشکیل می‌دهند، نمی‌توان از این ظرفیت و سرمایه عظیم انسانی در مسیر موفقیت‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه غفلت کرد بلکه باید مسیر صعب برخی کج‌اندیشی‌ها و افکار نادرست با حذف و یا اصلاح قوانین ناقص هموار شود.
به یقین چالش‌های این مسیر سخت برای بانوان میهن عزیزمان، تنها با مدیریت درست، تسهیلگری فرآیندهای مسیر اشتغال و کارآفرینی، حذف سنگ اندازی‌های نابجا و فرهنگ سازی برای از میان بردن تفکرات خشک و گاه متعصبانه هموار می‌شود.
در این ارتباط با فرزانه کلاهدوزان عضو شورای اسلامی شهر اصفهان و تنها زن عضو این دوره شورا به گفت‌وگو نشستیم تا نظرات وی را در این خصوص جویا شده و پیگیر رویکرد شورای اسلامی شهر اصفهان در این مورد باشیم.
خانم کلاهدوزان! جایگاه زنان را در جامعه ایران را چگونه می‌بینید و چالش‌های این مسیر از دیدگاه شما کجاست؟
از دیدگاه من، خلقت به عنوان یک زن مزیت مهمی محسوب می‌شود چراکه ما به واسطه زن بودن و طبیعتمان دارای توانایی‌های متفاوتی هستیم به نوعی که در نقش‌های مختلف می‌توانیم از آن استفاده کرده و آنها را برای رشد و شکوفایی بهتر، به کار ببندیم.
موضوع مهم این است که همگی ما به عنوان انسان، چه مرد و چه زن، توانایی‌های خود را بشناسیم و روی آنها سرمایه گذاری کنیم.
ما زنان می‌توانیم نقش‌های مختلفی را بازی و به طور همزمان مدیریت کنیم؛ در واقع تمامی بانوان، نقش‌های مختلف مادری، فرزندی، کاری و غیره را بدون ایجاد تداخل با یکدیگر ایفا می‌کنند و از عهده مدیریت آن به دلیل خلقت ویژه خداوند بر می‌آیند، بنابراین نیاز است ما به عنوان یک زن با علم بر این توانایی به سراغ مدیریت درست نقش‌ها با ذهنیت درست برویم.
تقابل نقش کارآفرینی بانوان و حفظ بنیان‌های خانواده را چگونه می‌توان مدیریت کرد؟
در کشور و شهر ما، خانواده به عنوان بنای اصلی جامعه هنوز پابرجاست و به عنوان یک اصل در پس زمینه ذهنی همه ما جای دارد و ما نیز وظیفه حفظ آن را داریم.
در واقع زمانی که خانواده اولویت اصلی باشد می‌توانیم با مدیریت درست نقش‌ها به عنوان یک زن در جامعه و دیگر نقش‌های کاری نیز درخشش ویژه داشته باشیم چراکه خانواده کوچک‌ترین واحد جامعه است و قطعاً با مدیریت درست خانواده می‌توانیم به عنوان یک زن در جامعه نیز نقش آفرینی داشته باشیم؛ تفاوت مهم و ارزشمند جامعه ما و جوامع غربی از دیدگاه مقام معظم رهبری در همین موضوع تبیین می‌شود.
از دیدگاه مقام معظم رهبری تا پیش از انقلاب دو گونه زن در جوامع حضور داشت، زن غربی و زن شرقی؛ زن غربی که همواره در جوامع فعال بود و گاهاً دستمایه سو استفاده‌های جامعه قرار می‌گرفت و در سوی دیگر ماجرا زن شرقی قرار داشت که متأسفانه در تاریخ هویت ویژه‌ای ندارد.
این تا زمانی است که انقلاب اسلامی به واسطه ارزش نهادن امام خمینی (ره) به زن‌ها به پیروزی می‌رسد؛ زمانی که امام خمینی (ره) از زنان دعوت می‌کنند تا به میدان بیایند و حتی در آن زمان مورد انتقاد دوستانشان هم قرار گرفتند اما به گواهی تاریخ بانوان یکی از نقش‌های مهم در پیروزی انقلاب اسلامی را ایفا کردند و پس از آن نیز به نقش آفرینی در ایران اسلامی ادامه دادند؛ تا جایی که در دهه گذشته رهبر معظم انقلاب، تاکید بر نقش آفرینی زن مسلمان ایرانی در جامعه داشته‌اند و این مسئولیت ما را به عنوان یک زن پر رنگ‌تر می‌کند.
اگر چارچوب کلی مشخص باشد و به نقش زن بودن، مادر بودن و دختر بودن توجه ویژه داشته باشیم، هر بانو برای رسیدن به چشم‌انداز حضور در جامعه می‌تواند با توجه به شرایط زندگی خود راهبرد مناسب را انتخاب کند آیا می‌توان راهکار و مدلی ثابت برای حضور زنان در جامعه ارائه دهیم؟
ما برای حضور در زنان اجتماع نمی‌توانیم مدل دقیقی ارائه دهیم، زیرا زندگی‌ها در جزئیات بسیار متفاوت هستند اما اگر چارچوب کلی مشخص باشد و خانواده به عنوان اولویت و عامل پیشرفت مد نظر جوانان باشد و به نقش زن بودن، مادر بودن و دختر بودن توجه ویژه داشته باشیم، هر زن برای رسیدن به چشم‌انداز «حضور در جامعه»، می‌تواند با توجه به شرایط زندگی خود راهبرد مناسب را انتخاب کند.
البته این مطلب به این معنا نیست که تمامی این تلاش باید منحصر به بانوان باشد؛ خانواده باید با هم تلاش کنند، با هم پیشرفت کنند و با هم شرایط را برای حضور مؤثر زن یا دختر خانواده در جامعه مهیا کنند؛ به عنوان یک بانو، خدا را شاکرم که در زندگی همواره تحت حمایت و همراهی همسر، فرزندان و مادرم بوده‌ام و نقش آنها را در مراحل کاری و تحصیلی خود بسیار پررنگ می بی نم.
همچنین در مراحل زندگی گاهی شرایطی برای رشد و پیشرفت کاری و تحصیلی فراهم است اما چون اولویت خانواده است، باید از ایده‌آل‌گرایی کاست و به صورت همگون وظایف خانوادگی و تحصیلی و کاری را توأمان پیش برد. من بارها برای مدیریت این شرایط مرخصی بدون حقوق گرفتم، نیمه وقت کار کردم و تدابیری از این دست را برای مدیریت شرایط خاص و سخت که برای همه هست اتخاذ کردم؛ به هر حال برای نیاز به هر هدفی باید سختی‌های آن را به جان خرید و انفعال شاید خود سخت‌ترین کار باشد.
امروزه کمبود قوانین متناسب برای حضور آسان یا نیمه وقت بانوان ایرانی در مشاغل مختلف محسوس است؛ چگونه می‌توان تسهیلگری مناسب برای حضور زنان در جامعه انجام داد؟
باید دقت کنیم که در ارتباط با تسهیلگری حضور بانوان به عنوان یک مسئول، فراهم سازی شرایط خوب برای نقش آفرینی بانوان در جامعه و معرفی الگوی سوم زن و زن مسلمان انقلابی باید همه تلاش کنند، اینکه تنها از خانم‌ها یا بانوان مسئول در کشور انتظار هموارسازی مسیر را داشته باشیم اشتباه است زیرا جامعه را زنان و مردان با هم جلو می‌برند. اتفاقاً باید خیلی زمان‌ها آقایان دغدغه مهیا ساختن و بهبود شرایط نقش آفرینی زنان و استفاده از ظرفیت‌های زنان در جامعه را داشته باشند.
در ارتباط با روش‌های تسهیلگری که کم و بیش به آن پرداخت شده، قانون جوانی جمعیت تلاشی برای در نظر گرفتن و تبیین راه حل مشکلات زنان شاغل است. بسیاری از بانوان بعد از مرخصی زایمان شغل خود را از دست می‌دهند یا مجبور می‌شوند با شرایط سخت به دلیل نیاز زندگی به کار بازگردند. قانون جوانی جمعیت این موضوعات را دیده و اجرای آن نیز خوشبختانه پایش می‌شود.
من به دلیل اینکه مادر سه فرزند هستم موضوع مرخصی زایمان را بسیار لمس کرده‌ام. در شهرداری اصفهان برای بانوان شاغل طرحی را به شورا بردیم و سعی در ایجاد قانون و تسهیلگری چالش‌ها کردیم که به تازگی تصویب شد.
برای مثال با توجه به ظرفیت اداری و کاری مادرانی که دو فرزند زیر ۶ سال دارند به منطقه نزدیک سکونت خود منتقل شوند. زیرا اگر مادری بداند که می‌تواند فرزند خود را درست تربیت و رسیدگی کند قطعاً بهره‌وری کاری بیشتر خواهد داشت؛ همچنین سعی در بر طرف کردن موانع فرزندآوری و اشتغال در مورد خانم‌هایی که به شورا مراجعه می‌کنند داریم؛ هدف ما شکوفایی و رشد جامعه ایران اسلامی است و تمام تلاشمان را می‌کنیم.
چالش همه‌گیری کرونا فرصت درک شیوه دورکاری را در جامعه ایجاد کرد و قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی و کاربردی مصوب و یا اجرایی شد به نوعی که ارزیابی موفقی را در بیشتر ادارات شاهد بودیم نقش دورکاری به عنوان یک عامل تسهیلگری برای زنان چگونه دیده می‌شود؟
دورکاری از حدود سال ۹۰ در دستور العمل‌ها دیده شد، در این میان چالش همه‌گیری کرونا نیز فرصت درک شیوه دورکاری را در جامعه و میان مسئولان ایجاد کرد و قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی و کاربردی مصوب و اجرایی شد به نوعی که ارزیابی موفقی را در بیشتر ادارات شاهد بودیم.
در واقع دورکاری این امکان را به بانوان مستعد می‌دهد که در بسیاری شغل‌ها در منزل و در کنار خانواده خود نقش آفرینی کنند.
بر این اساس در طرحی که به تازگی در شورا مصوب کردیم و پیش تر در ارتباط با آن صحبت کردم نیز به موضوع دورکاری پرداخته‌ایم و تا جایی که امکان دورکاری باشد و به عنوان یک الگو برای دیگر نهادها، خانم‌های شاغل در شهرداری یا استانداری، امور کاری خود را از منزل پیگیری می‌کنند.