خبرگزاری مهر - گروه استانها، محمدرضا علی اشرفی؛ شرایط جغرافیایی و هم مرزی با کشورهای خارجی از جمله ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، غرب کشور شامل استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، ایلام، اردبیل، کردستان، کرمانشاه به همراه استان‌های لرستان و همدان را در موقعیت شاهراهی ارتباط ایران به اروپا قرار داده، شاهراهی که با توجه به اهمیت ژئوپلیتیک گسترش آن رونق اقتصادی کشور را به همراه دارد.
بی شک قطار توسعه استان‌های غرب کشور زمانی به حرکت درآمده و زمینه ساز رشد اقتصادی می‌شود که ظرفیت‌های ریلی، راهی، ترانزیتی و مرزی استان با برنامه ریزی اصولی مسئولان به کار گرفته شود موضوعی که سالهاست مورد غفلت تاریخی قرار گرفته است.
خبرگزاری مهر در پرونده‌ای وضعیت شبکه ریلی غرب کشور را مورد بررسی قرار داده است.
پیش از این شبکه ریلی استان ایلام (اینجا) و شبکه ریلی اردبیل (اینجا)، شبکه ریلی استان لرستان (اینجا)، آذربایجان غربی (اینجا) و کردستان (اینجا) را مورد بررسی قرار گرفته بود.
طرح راه آهن میانه - تبریز حدود ۲۰۳ کیلومتر بوده که ۱۳۲ کیلومتر آن شامل مسیر میانه - بستان آباد و ۷۰ کیلومتر باقیمانده در مسیر بستان آباد تا تبریز است.
پروژه راه‌آهن تبریز – بستان آباد- میانه از مهمترین و قدیمی‌ترین پروژه‌های حمل و نقل کشور است که از سال ۱۳۷۹ عملیات احداث آن برای تسهیل در رفت و آمد مردم و جابجایی حجم قابل توجهی کالا آغاز شده و همچنان در مسیر بستان آباد تا خاوران ادامه دارد.
هفته دولت امسال آخرین وعده برای افتتاح پروژه
این طرح که در ۲۲ سال گذشته تجربه ۴ رئیس جمهوری و وعده‌های دولت‌های گذشته برای تکمیل آن را پشت سر گذاشته، در سراشیبی رسیدن به خط پایان قرار گرفته است.
این پروژه که قرار بود در دهه فجر سال گذشته به بهره برداری برسد، حالا نیز بار دیگر وعده دیگری را بر جان خریده است و با تخصیص اعتبارات کافی قرار است این ابر پروژه آذربایجان شرقی، تا شهریورماه افتتاح شود.
با اعلام معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در گفتگو با مهر قرار است این پروژه در هفته دولت امسال افتتاح شود.
پس از حرکت لاک پشتی این پروژه، ششم آذر ۱۳۹۸ بخشی از آن در مسیر میانه - بستان آباد به بهره برداری رسید و حالا قرار است مسیر بستان آباد به خاوران در شهریورماه افتتاح شود.
هزینه بالای اتصال ایستگاه خاوران به راه آهن تبریز
البته به گفته کارشناسان امر اتصال ایستگاه خاوران به ایستگاه راه آهن تبریز مستلزم هزینه‌های بالا و چند هزار میلیارد تومانی است که شاید به این زودی ها محقق نشود.
راه‌آهن دوخطه میانه- بستان‌آباد- تبریز از ایستگاه میانه واقع در مسیر راه‌آهن تهران- تبریز شروع شده و با گذر از مسیری کوهستانی و شهرهای ترکمانچای، بستان‌آباد و باسمنج واقع در مسیر خود به ایستگاه موجود تبریز متصل می‌شود.
با توجه به اینکه حداکثر سرعت آن برای واگن‌های باری ۱۲۰ کیلومتر و برای واگن‌های مسافربری ۱۶۰ کیلومتر در ساعت تعیین شده، در صورت تکمیل، فاصله بین تهران و تبریز را از نظر مسافت ۱۱۴ کیلومتر و از لحاظ زمانی ۵.۵ ساعت کاهش می‌دهد.
حلقه مفقوده اتصال راه‌آهن سراسری به راه‌آهن شمال غرب
بهره‌برداری از راه‌آهن تبریز- میانه به عنوان حلقه مفقوده اتصال راه‌آهن سراسری به راه‌آهن شمال غرب باعث پیوستگی بیشتر شبکه ریلی کشور می‌شود و بدون شک رشد صنعت حمل و نقل ریلی در شرایطی که افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث رشد تورم شده است، می‌تواند باعث حل برخی مشکلات حمل و نقل در این منطقه شود.
این طرح ابر پروژه نیمه تمام استان آذربایجان شرقی است که به نظر می‌رسد با توجه ویژه رئیس جمهوری در سفر اخیر به استان و تزریق اعتبارات کافی به زودی شاهد افتتاح آن در مسیر بستان آباد به خاوران باشیم.
اتمام کامل این پروژه، بستگی به تزریق بودجه کافی از سوی دولت دارد تا با تسریع در عملیات اجرایی، به پایان برسد.
مسیر بستان آباد تا خاوران ریل گذاری شده است
معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: فاز اول پروژه راه آهن میانه- تبریز تا شهر بستان آباد به طول ۱۳۱ کیلومتر به پایان رسیده است.
جواد رحمتی افزود: فاز دوم این پروژه نیز شامل ۴۴ کیلومتر از بستان آباد تا خاوران ریل گذاری شده است و در مراحل پایانی تکمیل ایستگاه است. تلاش می‌کنیم این پروژه تا هفته دولت امسال به بهره برداری برسد.
وی ابراز داشت: با افتتاح ایستگاه خاوران مسافرگیری از این منطقه به سمت شهرهای کشور آغاز می‌شود. فاز سوم این پروژه نیز از خاوران به ایستگاه راه آهن تبریز است که برای تکمیل این فاز به تنهایی به حدود ۳ هزار میلیارد تومان نیاز داریم.
وی در خصوص فاز سوم این پروژه گفت: در ایستگاه خاوران بارانداز نداریم و حتماً باید این فاز سوم اجرا شود تا زمینه بارگیری قطارها در ایستگاه راه آهن تبریز فراهم شود.
۳ هزار میلیارد تومان تاکنون برای پروژه هزینه شده است
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی نیز در خصوص این پروژه به خبرنگار مهر گفت: برای محور ریلی بستان آباد تا خاوران تبریز به طول ۴۴ کیلومتر دولت ۶۵۰ میلیارد تومان اختصاص داد تا در هفته دولت امسال به بهره‌برداری برسد.
محمد فرشکاران ابراز داشت: احداث محور جدید راه‌آهن میانه - تبریز به طول ۲۰۰ کیلومتر از سال ۱۳۷۹ شروع شده و تاکنون بالای ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
فرشکاران افزود: میزان اعتبار هزینه شده برای این پروژه تا کنون سه هزار و ۱۷۶ میلیارد تومان بوده و برای تکمیل به ۶۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
پروژه ریلی میانه- بستان آباد- تبریز یک محور مهم ترانزیتی است که به صورت دوخطه ساخته می‌شود ولی آنچه فعلاً قرار است افتتاح شود یک قطعه از آن از بستان آباد تا ایستگاه خاوران در حوالی تبریز است و با افتتاح این قطعه، قطارهای ترانزیتی نمی‌توانند از این محور استفاده کنند زیرا به ایستگاه موجود تبریز وصل نشده و امکان ادامه حرکت ندارد یعنی فعلاً این مسیر بن بست است و اجرای بخش باقیمانده از ایستگاه خاوران تا ایستگاه موجود تبریز جزو برنامه‌های آتی است که دست کم پنج سال طول خواهد کشید.
به اعتقاد کارشناسان، افتتاح قطعه ذکر شده، برای مردم تبریز هم چندان مفید نیست زیرا باید فاصله شهر تا ایستگاه خاوران در حومه شهر را با وسیله دیگری طی کنند بعد با قطار به مقصد خود بروند و در این صورت به علت فاصله ایستگاه از شهر برای مردم جالب نیست.
به باور کارشناسان؛ اگر این طرح اکنون تا ایستگاه موجود تبریز تکمیل و آماده شده بود برای بهبود مسیر ترانزیتی شرقی غربی از مرز سرخس به مرز رازی مفید و مؤثر بود ضمن اینکه در شرایط کنونی به علت جنگ روسیه و اوکراین، حمل بارهای چین به اروپا (سالانه حدود ۸۰ میلیون تن) با عبور از روسیه خیلی محدود شده فرصت خوبی بود که بخشی از این بار انبوه به مسیر عبوری از ایران جذب می‌شد.