خبرگزاری مهر - گروه استانها، مهدی غلامی: بسیاری از کشاورزان پس از آنکه محصول گندم، برنج و جو خود را برداشت می‌کنند، ساقه‌های باقیمانده گیاهان را آتش می‌زنند و به تصور اینکه زمین را با هزینه‌ای ناچیز و زمانی کوتاه برای کشت بعدی آماده می‌کنند.
هرچند به گفته کشاورزان این اقدام آنها به منظور از بین بردن علف‌های هرز باقیمانده و آماده سازی هرچه سریع‌تر زمین‌ها برای کشت دوم است، اما به دلیل ناآگاهی کشاورزان از مضرات و سرمایه سوزی‌هایی که به دنبال دارد، انجام می‌شود.
این روش مرسوم و البته اشتباه که از قدیم تا به امروز بوده به صورت علمی هم اثبات شده که عوارض جبران ناپذیر آتش زدن کاه و کلش برای کشاورزان به دلیل آسیب زدن به ساختار خاک و نامرغوبی محصولات بعدی را همراه دارد.
آلودگی هوای ناشی از دود غلیظ سوزندان کاه و کلش‌ها چهره برخی شهرهای شمالی را در فصل‌های برداشت برنج که اغلب شالیزارها در مسیر گذر جاده‌های اصلی بین شهری و بین روستایی واقع شده علاوه بر تیره و تار کردن سبب تصادف‌های منجر به مرگ و حتی جرح می‌شود.
کارشناسان هم ادامه این پیامد را با توجه به شروع فصل برداشت برنج و افزایش حجم آتش سوزی‌های احتمالی در شالیزارها برای سلامت عمومی افراد جامعه و نیز محیط زیست کشاورزی هشدار دادند.
احمد خراسانی یکی از کارشناسان بخش جهاد کشاورزی آمل گفت: متأسفانه باور اشتباه آتش زدن کاه و کلش در کشاورزی سنتی ما همچنان وجود دارد و انتظار است که شرکت‌های دانش بنیان به کمک این بخش بیایند.
وی افزود: آتش سوزی کاه و کلش شالیزارها علاوه بر آلودگی محیط زیست باعث از بین رفتن بافت خاک شالیزارها می‌شود.
خراسانی، نابودی موجودات مفید خاک، افزایش مصرف کودهای شیمیایی و کاهش بازدهی زمین، فرسایش خاک در بلند مدت، کاهش رطوبت خاک و افزایش مصرف آب در طول دوره رشد، آلودگی محیط زیست و بروز بیماری‌های تنفسی بخصوص برای کودکان و سالمندان و سفت شدن لایه‌های خاک و کاهش نفوذ پذیری آن را از دیگر عوارض جبران ناپذیر سوزاندن کاه و کلش در مزارع گندم و شالیزارها عنوان کرد.
آتش، تنها چاره کار برای کشاورزی سنتی
در همین راستا کشاورزان هم، با بیان اینکه تنها راه موجود برای کشاورزان در شرایط فعلی در نبود تجهیزات و ماشین آلات حذف کاه و کلش پس از برداشت برنج، آتش زدن است.
علی خراسانی کشاورز روستای اجبارکلا از توابع بخش دشت سر آمل گفت: برای سرعت بخشیدن به آماده سازی شالیزارها پس از برداشت نخست برنج، مجبور به سوزاندن کاه و کلش هستیم و متأسفانه در حال حاضر هیچ راه دیگری برای کشاورزان وجود ندارد.
وی افزود: همه کشاورزان به خوبی اطلاع دارند که سوزاندن کاه و کلش هم برای خاک و هم بستر کشاورزی آسیب زا و دود ناشی از آن نیز برای مردم مشکل ساز است، اما واقعاً کشاورز چاره دیگری برای دور کردن کاه و کلش از مزرعه اش وجود ندارد.
کشاورز دیگری در همین روستا گفت: در سال‌های اخیر محیط زیست هم برای سلامتی مردم، از کشاورزان خواسته بود که از آتش زدن کاه و کلش خودداری کنند و حتی برخوردی هم با برخی کشاورزان داشته است.
حسین موسوی افزود: البته کشاورزان از مسئولان جهاد کشاورزی درخواست دارند تا راهکاری به منظور حذف کاه و کلش برای اینکه کشاورزان به کشت دوم برنج برسند و یا اینکه پس از برداشت اول برنج اقدام به آتش زدن آن نکنند، بیاندیشند.
اعلام جرم محیط زیست برای متخلفان آتش زدن کاه و کلش
در همین حال رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان آمل گفت: متأسفانه طی چند سال گذشته شاهد آتش‌سوزی و کاه و کلش ناشی از برداشت محصولات کشاورزی در بعضی از شهرستان‌های استان هستیم که این آتش‌سوزی باعث آلودگی هوا و مزاحمت برای شهروندان شده است.
وحید رضائیان افزود: به استناد ماده ۲۰ قانون هوای پاک و ماده و۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، آتش زدن کاه و کلش جرم محرز بوده و از همه کشاورزان درخواست داریم ازاین اقدام به طور جدی خودداری کنند.
وی اضافه کرد: اداره حفاظت محیط‌زیست در صورت مشاهده آتش زدن کاه و کلش از سوی هر کشاورزی در راستای ایفای وظیفه قانونی خود با متخلفانی که مبادرت به این عمل کنند انجام داده و نسبت به معرفی آنان به محاکم قضائی اقدام می‌کند. برای متخلفان حداقل از شش ماه تا یکسال مجازات حبس پیش‌بینی شده است.
ورود یک شرکت دانش بنیان با دستگاه خرد کن کاه و کلش
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آمل در این رابطه گفت: کاه و کلش یکی از محصولات زراعت برنج بوده که دارای ارزش اقتصادی است و متأسفانه برخی از کشاورزان برای اینکه زودتر به کشت دوم برسند، اقدام به آتش زدن آن می‌کنند.
مهرداد فولاد با بیان اینکه این اقدام برای کشاورزان هزینه کمتری دارد و نیازی به بکارگیری نیروی کارگری ندارد، افزود: متأسفانه و همچنان برخلاف تصور کشاورزان که آتش زدن بهترین و ساده‌ترین کار برای از بین بردن کاه و کلش است اقدام می‌کنند، غافل از اینکه این اقدام آنها باعث آسیب جدی به شالیزارها و حتی محیط زیست می‌شود.
وی از همکاری جهاد کشاورزی با شرکت دانش بنیان تولیدی و صنعتی در شهرستان آمل برای طراحی دستگاهی به منظور استفاده بهینه از کاه و کلش خبر داد و گفت: برای نخستین بار در کشور محققان این شرکت بنا به سفارش مدیریت جهاد کشاورزی آمل، اقدام به طراحی دستگاه‌های مخصوص برنج و اضافه کردن دستگاه خردکن کاه و کلش کرده و گام بسیار مهمی برای برون رفت از مشکل چند ده ساله شالیکاران برداشتند.
مدیر جهاد کشاورزی آمل تصریح کرد، در گام نخست این شرکت تولیدی متعهد شده تا حدود ۱۲۰ دستگاه کمباین مخصوص برنج که مجهز به دنباله دار کاه و کلش خرد کن نیز است تحویل کشاورزان متقاضی دهد.
فولاد با اشاره به اینکه با استفاده از کمباین‌های مخصوص برنج همراه با کاه و کلش خردکن امکان برداشت برنج روزانه در ۳ هکتار همراه با فرایند آب تخت کردن شالیزار برای کشت دوم نیز فراهم می‌شود، اضافه کرد، کشاورزان برای استفاده از این نوع کمباین‌ها می‌توانند با مراجعه به مراکز خدمات جهاد کشاورزی در هر منطقه نسبت برای هماهنگی‌های لازم جهت حضور در شالیزارها اقدام کنند.