خبرگزاری مهر -گروه استانها- آمنه سپهر: سیلاب ۳۰ تیر در رودخانه رودبال استهبان استان فارس، آغاز ویرانی مال مردم و داغ دیدن تعدادی از هموطنان بود.
سیلابی که بی خبر در ظهر تابستان بی وقفه خروشید و فرصت فرار را از ۲۲ نفر از هموطنان استان فارسی امان ربود. شروع سفر مونسون به فارس، تراژدی انسانی را رقم زد.
حادثه‌ای تلخ که به تنهایی پنج عضو خانواده‌ای را به قعر آب‌ها کشاند و جمعیتی افزون بر ۱۸ نفر دیگر نیز از خانواده‌های دیگر را به کام مرگ فرو برد.
نوشتن از سیلاب خود به خود دلهره جان‌باختن مردمی را به جانت می‌اندازد که برای رهایی از زندگی ماشینی به دل طبیعت پناه آورده بودند تا لختی بیاسایند.
کاوش چند روزه عوامل امدادی، بسیج، نیروهای مردمی برای یافتن اجساد قربانیان سیل استهبان که بر اثر عدم اطلاع رسانی صحیح رخ داده بود، بار دیگر نشان داد که همیشه مردم پای کار هستند و جان همنوعانشان برایشان ارجحیت دارد.
اتفاقی که بازتاب رسانه‌ای گسترده و انتقادات زیادی مبنی بر عدم مدیریت صحیح بحران در استهبان به دنبال داشت.
اما پس واقعه سیلاب استهبان و فعالیت مجدد سامانه از چهارم مرداد تا پنج روز پس از آن، بارشها تا می‌توانست در فارس استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و یزد خسارت گرفت.
وضعیت قرمز فارس خصوصاً مناطق جنوبی این استان بیانگر خشم طبیعت بود.
داراب و حجمی از ویرانی سیل
بارشهای استان فارس ابتدا از داراب شروع شد، شدت فعالیت بارشهای تابستانه در این شهرستان خارج از تصور بود.
پای کاری شبانه روزی ستاد مدیریت بحران داراب نشان از وضعیت بحرانی در این منطقه می‌داد. چرا که با بارش حدود ۲۰ دقیقه برخی از مناطق این شهرستان با سیلاب بی سابقه روبرو شده بود.
اما خشم سیلاب در داراب گریبان روستاییان بخش جنت داراب را گرفت. سیلابی که با خروش خود باعث شد تا شبانه مردم روستای زین آباد سنگی ورمُبه با ۵ دستگاه اتوبوس و سایر ماشین آلات سنگین راهداری ترک کاشانه کنند و در مکان‌های امن اسکان داده شوند.
خوب بود که شب بود و مردم محاصره شده در سیلاب روستای زین آباد سنگی متوجه عمق فاجعه عمرانی در منطقه زندگیشان نشدند.
اما فردای آن شب بارانی که حکایت از ویرانی بی سابقه سیل در این روستا داشت.
سیلاب زیر ساختهای زین آباد سنگی را به معنای واقعی کلمه ویران کرد و ساختار زندگی روستاییان این منطقه را با چالش اساسی روبرو ساخت. اما فردای صبح واقعه گروههای جهادی بصورت خودجوش و کاملاً مردمی پای کار آمدند با شستشوی منازل آبگرفته و توزیع غذای گرم برای به حالت عادی بازگشتن منازل تلاش کردند. تلاش‌های بسیجیان آتش به اختیار تا پاکسازی کامل روستاهای سیل زده ادامه یافت.
اما ویرانی‌های به‌جای مانده از سیلاب در زین آباد سنگی و رمُبه نیازمند اقدامات اساسی است.
طبق برآورد نماینده داراب و زرین دشت در مجلس وقوع سیلاب در دو روستای رُمبه و زین آباد سنگی داراب خسارتی حدود ۷۰۰ میلیارد تومان به دنبال داشته است.
سیلابی که پای مسئولان زیادی را از کشور و استان به داراب باز کرد.
لارستان و خسارت ۱۲۸ میلیاردی سیل به بخش کشاورزی
ادامه بارشها در شهرستانهای جنوبی همچنان خسارت می‌گرفت و بخش کشاورزی لارستان نیز متأثر از بارشهای موسمی تابستانه شد.
سیلاب یک هزار و ۲۸۰ میلیارد ریال به بخش کشاورزی، محصولات زراعی و باغی، دام و تأسیسات دامی، جاده‌های بین مزارع، چاه‌های کشاورزی و قنوات لارستان خسارت وارد کرد.
خبرهای منتشر شده نشان می‌دهد که چه عواملی باعث بروز این سیل ویرانگر شده‌اند و چگونه می‌توان از تجارب این سیل، درس گرفت.
سیل مرداد ماه واقعه‌ای بود که علاوه بر خسارات جانی و مالی فراوان و ایجاد تخریب‌های گسترده در فارس؛ روزهای تابستانی را به کام مردم این استان در مناطق شهری و روستایی تلخ کرد.
وضعیت بحرانی صالح آباد بختگان با تخلیه هزار نفری مردم از منازل سیل زده، روستای هورباف کوار و تخلیه ۱۵ خانوار، تخلیه ۱۱۰ خانوار کوه سفید داراب، تخلیه ساکنان برخی از منازل در بولوار جمهوری، شکسته شدن سیل بند خواجه جمالی شهرستان بختگان، مرگ‌پیزرن عشایری در گردنه اخلاص، غرق شدن دو نفر در اثر سقوط به رودخانه در بختگان، وضعیت بحرانی سرچهان و … اینها عناوین خبرهایی است که در زمان سیلاب در لحظه منتشر می‌شد.
پس از وقوع سیلاب در ۳۵ شهرستان فارس، پرسش‌های بسیاری درباره چگونگی و چرایی وقوع آن مطرح شد.
تصاویر ویرانی‌های سیل فارس در مرداد ماه امسال، پرسش‌های بسیاری را درباره ساخت و سازهای نامناسب و عدم رعایت ملاحظات فنی در پل‌ها، ابنیه ها، منازل مسکونی و زیر ساختهای جاده‌ای را ایجاد کرد.
در بیشتر موارد خسارتهای ناشی از سیلاب رعایت نکردن ملاحظات فنی در طراحی زیرساخت‌های شهری و بین شهری به خسارات مالی و حتی جانی منجر شده است.
ساخت و ساز در بستر رودخانه‌ها، توجه نکردن به هشدارهای هواشناسی، از دیگر دلایل خرابی‌های بی شمار سیل به فارس بود.
طبق برآورد اولیه خسارت سیلاب تابستانی به بخش کشاورزی این استان تا یکشنبه نهم مرداد ماه ۱۴۰۱ بیش از ۲ هزار و۸۰۰ میلیارد تومان بوده است.
خسارت ۸ هزار میلیاردی سیل
در این راستا معاون امور هماهنگی عمرانی استاندار فارس نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مجموع کل خسارتهای که در حوزه‌های مختلف، ساختمانهای تجاری و مسکونی در مناطق شهری و زیر ساخت‌ها و اراضی کشاورزی به فارس وارد شده است، بیش از ۸ هزار میلیارد تومان است.
محمود رضایی کوچی بیان داشت: ساختمانهای مسکونی در کل استان در حوزه شهری ۴۶۷ واحد است که نیاز به بازسازی مجدد و ۱۲۲۰ واحد نیز نیاز به تعمیر دارند.
وی افزود: در حوزه شهری هزار ۲۲۵ واحد مسکونی نیز لوازم خانگی آنان در جریان سیلاب معیوب شده است که نیاز به تسهیلات معیشتی برای جبران خسارت به آنان پرداخت شود.
معاون استاندار فارس: قصوری رخ نداده است
رضایی اعلام کرد: در حوزه روستایی ۱۴.۹ واحد نیاز به بازسازی و ۲ هزار و۷۰۱ واحد نیاز به تعمیر دارند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس ابراز کرد: سه هزار و ۳۹۷ واحد مسکونی در فارس نیاز به کمک‌های معیشتی دارند.
او ادامه داد: در حوزه زیر ساخت‌ها در کل استان فارس حدود ۲ هزار و ۲۸۴ میلیارد تومان به راه‌ها، معابر و تجهیزات، آب، برق، گاز و تلفن و ساختمانهای دولتی در استان فارس خسارت وارد شده است.
رضایی با اذعان بر اینکه تمام بخشهای استان فارس بر اثر سیلاب با خسارتهای چشمگیری روبرو شده است، یادآور شد: خسارتهای بخش کشاورزی نیز در کل استان فارس حدود ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار زراعت آبی و ۴ هزار و ۴۳ هکتار اراضی باغی ،۲۶ هکتار مرتع و حدود ۸۰۰ کیلومتر راه عشایری آسیب دیده‌اند که در مجوع در حوزه کشاورزی حدود ۴۲۰۰ میلیارد خسارت وارد شده است.
وی در رابطه با سیل استهبان نیز اعلام کرد: طبق بررسی‌های ستاد مدیریت بحران کشور هیچ‌گونه قصوری از سوی دستگاه‌ها رخ نداده است.
کوتاهی و تعلل ستاد بحران در سیل استهبان
اما نماینده مردم شیراز در خصوص سیل استهبان نظر دیگری دارد. این نماینده معتقد است که اگر واکنش‌ها در استهبان به موقع بود این وضعیت پیش نمی‌آمد.
جعفر قادری در رابطه با فاجعه سیلاب در شهرستان استهبان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در سیل استهبان کوتاهی و تعلل از ناحیه ستاد بحران صورت گرفت زیرا اگر به موقع اطلاع رسانی می‌شد و فرمانداری با اطلاع رسانی به موقع و با عمل به مسئولیتها و وظایف خود تلاش می‌کرد این اتفاق پیش نمی‌آمد.
این نماینده مجلس بیان داشت: فاصله بارندگی تا زمان رسیدن آب به رودخانه رودبال در منطقه تفریحی سلطان شهباز زمان قابل توجهی بوده و در این مدت می‌توانستند اطلاع رسانی کنند تا مردم از کف رودخانه ومسیر سیلاب خارج شوند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید کرد: تعلل و کوتاهی در اطلاع رسانی ستاد مدیریت بحران استان فارس و فرمانداری استهبان کاملاً مشهود بود.
وی تصریح کرد: اگر ستاد حوادث استان به موقع اطلاع رسانی وحضور پیدا می‌کرد این فاجعه انسانی در استهبان رخ نمی‌داد.
در زمان وقوع سیل مدیر کل بحران کجا بود؟
نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: تا آنجا که من اطلاع دارم مدیر کل ستاد مدیریت بحران استان در زمان وقوع سیلاب استهبان اصلاً در استان حضور نداشت و در حقیقت وی به رغم اینکه از قبل هشدار داده شده بود اما به شهر خودشان عزیمت کرده و بعد از اتفاق استهبان به استان برگشته‌اند.
قادری گفت: طبیعی است که افراد بی توجه و بدون تجربه کاری در این حوزه نمی‌توانند به درستی انجام وظیفه کنند و این مشکلات پیش بیاید.
این نماینده مجلس یازدهم یادآور شد: این دومین اتفاقی است که پس از سیلاب دروازه قرآن شیراز که بی دلیل تعداد قابل توجهی از مردم جانشان را از دست دادند، در استهبان نیز تکرار شد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی متذکر شد: این اتفاقات اعتماد مردمی را که در حقیقت سرمایه اجتماعی کشور است از بین می‌برد، به همین جهت لازم است در موارد این چنینی دقت و مراقبت بشود و با بکار گرفتن افراد بومی استان که دارای تجربه و آشنایی به حوزه ستاد مدیریت بحران دارند، مسائل جدی گرفته شود.
قادری افزود: برای جبران خسارتها باید ستاد حوادث خسارتهای وارده زیرساختها، زمین‌های زراعی، منازل مسکونی و اماکن تجاری و اموال مردم برآورد و با ارائه گزارش در پی جبران باشند.
او با تاکید بر اینکه طبیعتاً دولت باید این خسارتها را جبران کنند، زیرا فارغ از مطرح کردن بیمه بودن یا نبودن منازل در حوادث اینچنینی باید حاکمیت ورود پیدا کند.
قادری خاطرنشان ساخت: نمایندگان نیز قطعاً از طریق مجلس به این موضوع ورود خواهند کرد اما لازم است تا ستاد حوادث نیز با انعکاس و برآورد دقیق خسارتها به دولت در پی جبران باشند.
او با بیان اینکه در موارد اینچنینی معمولاً افراد کم درآمد جامعه آسیب می‌بینند، ابراز کرد: اگر خسارتهای این خانوارها جبران نشود به راحتی نمی‌توانند مشکلات ناشی از سیلاب را حل کنند و به زندگی عادی برگردند.
در ادامه رئیس کمیسیون‌کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بیان داشت: در پی بارش سامانه مونسون در فارس متأسفانه خسارتهای سنگینی به بخش کشاورزی، باغات و بطور خاص قنوات وارد شده است.
محمد جواد عسکری افزود: در بازدیدهای میدانی از مناطق سیل زده فارس به اتفاق مدیران ارشد هلال احمر، ستاد مدیریت بحران کشور از شهرستانهای داراب، بختگان و سرچهان خسارتها ارزیابی شده است.
وی تاکید کرد: با توجه به اهمیت موضوع نگاه و رویکرد ما این است که هر چه سریع‌تر در مناطق یاد شده قنوات لایروبی شوند.
۲۸۰ قنات خسارت ۳۰ تا ۱۰۰ درصدی دیدند
نماینده مردم شهرستانهای داراب و زرین دشت در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: در جریان سیلاب اخیر بیش از ۲۸۰ رشته قنات استان فارس دچار خسارت ۳۰ تا ۱۰۰ درصدی شده‌اند.
عسکری ابراز کرد: با توجه به اینکه پایین دست قنوات، باغات واراضی کشاورزی مردم است، تاکید ما بر این است تا وزارت کشور، استانداری فارس در راستای حل مشکل اعتبار لازم را اختصاص دهند و هر چه سریع‌تر نسبت به لایروبی قنوات اقدام شود.
رئیس کمیسیون‌کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در برخی نقاط سیل زده مردم خیلی از کارها را شروع کرده و بحمدلله حرکت خوبی صورت گرفته است.
او بیان کرد: پیش بینی ما این است که بتوانیم ظرف یک یا دو هفته آینده با اعتبارات اختصاص یافته هر چه سریع‌تر محقق شود.
عسکری یادآور شد: پیرو تماسهای تلفنی با وزارت کشور و استانداری فارس مقرر شده است تا ۳۰ میلیارد تومان اعتبارات اولیه را به بحث لایروبی قنوات اختصاص دهند تا کار جلو برود.
این‌نماینده‌مجلس یازدهم تاکید کرد: لازم است تا هر چه سریع‌تر دستگاه‌های متولی خصوصاً وزارت‌جهاد کشاورزی دست بکار شوند تا با حل مشکل قنوات مردم بتوانند مجدداً در مسیر فضای تولید خودشان حرکت کنند.
وی میزان خسارت وارده به قنوات استان فارس را ۴۵۰ میلیارد تومان برآورد کرد و گفت: نیاز است تا دولت و دستگاه‌های استان پای کار بیایند تا ضرر و زیان‌بخش کشاورزی بیش از این نشود.
عسکری اعلام کرد: ما در مجلس شورای اسلامی و در کمیسیون به‌دنبال این هستیم تا با تلاش مضاعف فضای استان مجدداً احیا و قنوات که آب شرب زمین‌های زارعی و باغات را تأمین می‌کند، هر چه سریع‌تر به حالت عادی برگردد.
در همین رهگذر رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با یادآوری اینکه استان فارس در سیلاب دو هفته گذشته متحمل خسارات سنگینی در بخشهای مختلف شده است، بیان داشت: به دنبال سیلی که دو هفته پیش در استان فارس رخ داد، خسارتهای بخشهای مسکونی تعدادی از شهرها و روستاها و همچنین اراضی زراعی و زیر ساختهای عمرانی، آب گاز، برق، زیر سازی جاده‌ها شبکه‌های فاضلاب و مخابرات بعد از وقوع سیلاب ارزیابی شده است.
دستگاه‌های اجرایی مکلف به اعلام سریع‌تر خسارتها شده‌اند
محمدرضا رضایی کوچی افزود: دستگاه‌های اجرایی مکلف شده‌اند تا هر چه سریع‌تر آمار خسارتها را به ستاد مدیریت بحران استان و کشور، اعلام کنند.
نماینده مردم جهرم و خفر در مجلس شورای اسلامی با اذعان بر اینکه مناطق سیل زده بصورت میدانی بازدید شده، ابراز کرد: قرار شده است تا اعداد و ارقام خسارتها به دقت کنترل وبعد از مصوبه هیأت دولت کمک‌ها چه بصورت بلاعوض و چه بصورت تسهیلات ارزان قیمت به مناطق سیل زده پرداخت شود.
وی عنوان کرد: منتظر هستیم که مصوبه هیأت دولت اعلام شود تا عملیات بهسازی منازل آسیب دیده و همچنین تکمیل زیرساختها و پرداخت تسهیلات به اراضی آسیب دیده را شروع کنیم.
رئیس کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر اینکه میزان دقیق خسارتها و اطلاعات دقیق توسط نمایندگان و مسئولان استان فارس به هیأت دولت منتقل می‌شود، تصریح کرد: با ارائه اطلاعات دقیق مصوبات بهتری برای استان رقم می‌خورد.
علیرضا پاک فطرت دیگر نماینده مجلس یازدهم از حوزه انتخابیه شیراز و زرقان نیز در سخنان کوتاهی با اشاره به سیلاب استهبان اظهار کرد: بنده ازمحل بازدید نکردم
اما به نظر می‌رسد باید صدا وسیمای کشور با آموزش بیشتر و اطلاع رسانی دقیق‌تر مردم را نسبت به این سامانه هشدار می‌داد.
وی افزود: باید سازمان هواشناسی با اخطار قاطع و فرمانداران و بخشداران آمادگی بیشتری برای مقابله با سیلاب داشتند تا چنین اتفاقی در استهبان رخ ندهد.
نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس با تاکید بر اینکه دولت بایدبه افراد سیل زده هر چه سریع‌تر خدمات رسانی کند، اعلام کرد: اگردولت نیاز به قانون دارد می‌تواند لایحه به مجلس دهد تا نمایندگان نیز در این حوزه با تصویب آن کمک حال دولت شوند.