به گزارش خبرنگار مهر، بنا به درخواست سازمانهای مردم نهاد در همایش مشترک دولت و تشکلهای اجتماعی، با پیشنهاد وزارت کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی ۲۲ مردادماه با عنوان روز تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی نامگذاری شد.
به نظر می‌رسد هدف از این نامگذاری، نزدیک کردن دولت به سازمانهای مردم‌نهاد و تاکید بر نقش تشکل‌ها در پیشبرد امور و توسعه کشور است.
نامگذاری یک روز به نام روز تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی، گامی کوچک در جهت قدردانی از همراهی افراد نیک‌اندیشی است که با دستان پرمهرشان دنیا را تبدیل به مکان بهتری برای زندگی همه افراد می‌کنند و به این ترتیب کژی‌ها هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.
در تعریف مسئولیت اجتماعی دو بحث مسئولیت اجتماعی فردی و مسئولیت اجتماعی گروهی قابل تأمل است. مسئولیت اجتماعی فردی در مقایسه با مسئولیت اجتماعی گروهی مفهومی جدید است اما قدمتی برابر با سخن امیرالمومنین «آن چیز که برای خود نمی‌پسندی برای دیگران هم مپسند» دارد. مسئولیت اجتماعی فردی اساس مسئولیت اجتماعی گروهی است زیرا یک اجتماع از افراد تشکیل شده است و درنتیجه فرهنگ مسئولیت اجتماعی را مشخص می‌کند.
با اینکه چندی است دولتمردان فعلی برای حل مشکلات جامعه از مردم کمک می‌خواهند و بارها ذکر کرده‌اند دولت به تنهایی قادر به حل همه کمبودهای جامعه نیست ولی هنوز پس‌زمینه‌هایی در ضمیر ما ایرانیان وجود دارد که همه امور باید به دست دولت حل شود. لذا برخی بر این باورند که مردم نهایتاً در انتخابات شرکت کنند و پس از آن منتخبین امورات را اداره کنند.
در صورتی که وقتی نگاهی به کشورهای جهان بیندازیم، کشورهایی موفق‌تر هستند که زمینه مشارکت مردم را در همه امور آماده کرده‌اند. گرچه قدمت انجمن‌هایی که در دنیا کارهای داوطلبانه انجام می‌دادند به گذشته‌های دور بر می‌گردد ولی به نظر می‌رسد در سال ۱۸۶۳ اولین سازمان غیردولتی یعنی صلیب سرخ تأسیس شد.
حرکت‌های مردمی در زمان وقوع حوادث از جمله مشارکت‌های مردمی زبانزد است
امان قرایی مقدم از جامعه شناسان کشور در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: اصل جامعه بر اساس مشارکت مردمی است. اگر مردم مانند ماشین باشند و هرکس کار خودش را بکند این جامعه خواهد کرد.
وی ادامه داد: مردم باید مثل اعضای بدن و سلول‌ها باشند که باهم در ارتباط هستند. اوایل انقلاب با توجه به راه اندازی شوراهای محلی و روستایی و بهداری‌ها و جهاد سازندگی این مشارکت بسیار زیاد بود و در حال حاضر کمرنگ شده است. حرکت‌های مردمی خودجوش بخصوص در زمان وقوع حوادث طبیعی، از جمله مشارکت‌های مردمی زبانزد است.
به اعتقاد وی در ایران نیز سال‌ها قبل مؤسسات خیریه از طرف مساجد، تکایا، هیأت‌های مذهبی، صندوق‌های قرض الحسنه، انجمن‌های اسلامی و زورخانه‌ها نقش تشکلهای مردم نهاد را ایفا می‌کردند و بعداً اتحادیه‌های صنفی نظام‌های مهندسی، پزشکی، پرستاری و غیره نیز ایجاد شد.
قرایی مقدم می‌گوید تشکلهای اجتماعی تحت عناوینی چون جمعیت، انجمن، کانون، مرکز، گروه، خانه، مؤسسه فعالیت خود را شروع کردند و این تشکل‌ها در برخی از امور جامعه به بالا بردن سطح رفاه قشرهای محروم یا به صورت دسته جمعی برای بالابردن سطح آگاهی، حمایت از بیماران، معتادان، بیمارهای خاص و ده‌ها مورد دیگر کمک کردند.
وی ادامه داد: بنابراین در یک نظام مردم سالاری معنای مشارکت بر سرنوشت خویش منحصر به شرکت در انتخابات و تعیین یک نماینده و یا یک رئیس جمهور نیست؛ بلکه مفهوم اصلی آن، این است که باید همه شهروندان در همه عرصه‌ها مشارکت داشته باشند.
این جامعه شناس معتقد است: از عرصه‌های سیاسی و تشکیل احزاب گرفته تا عرصه‌های اجتماعی چون بهبود وضعیت محیط زیست و گردشگری، از تلاش برای دسترسی به قدرت گرفته تا کمک به درمان سلامت بویژه کمک به بیماران خاص، از تشویق مردم به رعایت حقوق بشر گرفته تا رعایت حقوق حیوانات، از تدوین حقوق شهروندی گرفته تا اجرای همه حقوق شهروندی همه و همه نشان از نقش مهم مردم در مدیریت کشور است.
مشارکت می‌تواند محرک بسیاری از عوامل رشد دهنده و توسعه دهنده کشور باشد
محمدمراد بیات، جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با مشارکت‌های مردمی گفت: مدل توسعه یافتگی در جوامع جدید، متمرکز روی مشارکت‌های مردمی است. این مشارکت‌ها در قالب نهادهای مدنی یا ngo ها شکل می‌گیرد که هرکدام در بخش‌های مختلفی از جمله اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و غیره ایفای نقش می‌کنند.
وی ادامه داد: این مشارکت می‌تواند محرک بسیاری از عوامل رشد دهنده و توسعه دهنده کشور باشند. به عنوان نمونه تشکلهای مردمی در همین ایام محرم را درنظر بگیرید. هیئت‌هایی که وجود دارند توانستند نهضتی را بیش از ۱۴۰۰ سال سرپا نگه دارند. این هیئت‌ها نه حکومتی و نه وابسته به جای خاصی است بلکه توسط مردم این فرهنگ به طور مستمر از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده است و همان شور را حفظ کرده اند. می‌توان گفت پایه گذار مشارکت‌های مردمی در جهان مسلمانان هستند.
بیات اضافه کرد: در سایر حوزه‌ها مثل هنر، می‌توان خانه هنرمندان، خانه سینماگران، عکاسان و غیره را نام برد که همه می‌توانند نقش مهمی در پیشبرد برنامه‌ها داشته باشند. در حوزه محیط زیست هم همین وضعیت را داریم.
وی در خصوص حوزه اقتصادی اشاره کرد: تشکیل تعاونی‌ها که در قانون اساسی هم آمده است می‌تواند نقش مهمی در سرمایه گذاری‌های خرد و کلان و راه اندازی موتور اقتصادی ایفا کند. همچنین اتاق‌های بازرگانی در بخش خصوصی با کشورهای مختلف در بحث واردات و صادرات فعالیت می‌کنند.
بیات خاطرنشان کرد: وجود این تشکلهای مردمی باعث می‌شود آخرین اطلاعات را در اختیار هم بگذارند و این هم اندیشی ها و همگرایی‌ها، یک هم افزایی ملی را شکل می‌دهد. بنابراین اگر بخواهیم بگوییم در دنیای امروز مدل توسعه یافتگی به چه صورت است، مدل توسعه یافتگی در قاعده جامعه و نه لزوماً در هرم جامعه شکل می‌گیرد. این قاعده جامعه متشکل از همین تشکل‌ها، نهادهای مدنی و گروه‌های مردمی است.
این جامعه شناس تاکید کرد: نهادهای مردمی می‌توانند مجموعه مطالبات خردمندانه جامعه را جمع بندی و از مدیران مطالبه کنند. و این پاسخ دادن‌ها یک عقلانیت را در جامعه ایجاد می‌کند.
بیات گفت: مدیران و دولتمردان می‌توانند سیاست گذاری ها و برنامه‌های خود را با توجه به بهره برداری از همین ظرفیت نهادهای مردمی اعمال کنند. باید تذکر داد اعمال کردن و نظارت با دخالت کردن متفاوت است. بنابراین این کارکردهای ارزشمند یک افق بزرگ برای ما به سمت توسعه یافتگی با استفاده از این ظرفیت مردمی شکل می‌دهد.
بیات در پاسخ به سوال عملکرد ایران در بکارگیری از نیروهای مردمی گفت: در خیلی از جاها حرکت کردیم و در بعضی قسمت‌ها کندی داشتیم. نمونه بارزی که عرض کردم در ساختار هیئات و موکب ها ما حرف برای گفتن داریم. ولی در بخشی مثل اقتصاد چون همواره پول نفت وجود داشته، نتوانستیم به شکل صحیح از بستر مردمی بهره برداری کنیم. در حوزه فناوری‌های نو حرکت‌های خوبی انجام شده و انواع انجمن‌ها و نهادها که در این حوزه فعال هستند قابل رؤیت است. انجمن آی تی ایران، انجمن پرداخت ایران، انجمن اینترنت اشیا ایران و غیره از این دست نمونه‌ها است.
مشارکت مردم بعد از جنگ دچار تزلزل شد و اختصاصی‌سازی به جای خصوصی‌سازی و انتفاعی‌سازی به جای غیرانتفاعی‌سازی نشست
مهدی عبودتیان مشاور رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی دولت گفت: الگوی حکمرانی در هر کشوری متفاوت است و الگوی حکمرانی در کشور ما هم متناسب با پیشینه، سلیقه، عقبه و فرهنگ کشور است اما نمی‌توانیم ادعا کنیم این الگو بی هیچ اشتباهی پیش می‌رود.
وی ادامه داد: مقدمه قانون اساسی که هدف از حکومت را رشد دادن مردم به سوی هدف الهی به منظور فراهم شدن زمینه شکوفایی استعدادها با مشارکت فعال و عناصر همه اجتماع عنوان کرده است. قانون اساسی باید زمینه چنین مشارکتی را برای همه اجتماع فراهم سازد.
عبودتیان خاطرنشان کرد: امام خمینی (ره) براساس منطق حکمرانی خود الگوی نظام جمهوری اسلامی را به همه پرسی گذاشتند و بعد از رأی گیری پیامی به این مضمون دادند که «امروز را که روز فتح، ظفر و روز آغاز امامت و امت است، روز جمهوری اسلامی معرفی می‌کنم». به امام (ره) گفتند محله‌ها نا امن و بی‌سواد زیاد است اما همه این‌ها با مشارکت‌های مردمی حل شد.
وی گفت: امام (ره) تا آغاز جنگ، ۱۶ نهاد آحادی ایجاد و زمان جنگ مردم را هم دعوت کردند؛ زیرا صرفاً ارتش پاسخگوی امور دفاعی نبود. طوری که حتی خانم‌ها هم پای کار آمدند و از امکانات پزشکی و بیمارستانی تا فرزندان خود را در خدمت جنگ و جبهه گذاشتند.
عبودتیان ادامه داد: این مسیر بعد از جنگ دچار تزلزل شد و اختصاصی‌سازی به جای خصوصی‌سازی و انتفاعی‌سازی به جای غیرانتفاعی‌سازی نشست. آخرین مشکل که با مشارکت مردم رفع شد کرونا بود که در حوزه اقتصاد و سلامت باز هم مردم وارد میدان شدند و ماسکی که قرار بود قیمت آن تا ۲۰۰ هزار تومان برسد را با کار جهادی به ۶۰۰ تومان رساندند.
مشاور رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی دولت خاطرنشان کرد: الگوهای مردمی‌سازی در حکمرانی هنوز در کشور مستقر است اما آیا شرایط کشور و مردم در پذیرش مسئولیت خود را که حقشان است دارند و چقدر مردم خود را مسئول می‌دانند؟ چقدر حلقه‌های میانی فعالند؟ چقدر حاکمیت حاضر است فعالیت خود را به گروه‌های مردمی واگذار کند و خود نظارت داشته باشد؟
وی افزود: تصدی‌گری نهادهای اجرایی یکی از آفات کشور دانست و نرم افزار مردمی‌سازی باید در ذهن حکمران مستقر باشد.
عبودتیان گفت: کار تشکلهای اجتماعی مستحب، فوق برنامه و کار سازمانی نیست بلکه کار اصلی و رویکرد امام و رهبری است. تنها راه نجات بخش، حضور حداکثری مردم در میدان است و تنها در این صورت است که می‌توانیم بگوییم الگوی حکمرانی در کشور موفق عمل کرده است.
تشکل‌ها در صورت تقویت و توانمندسازی می‌توانند همچون بال‌های مشورتی و اجرایی به یاری نظام بشتابند
عادل مهری مدیرکل دفتر دانش پژوهان و تشکلهای شاهد و ایثارگر اشاره کرد: مشارکت‌های مدنی و اجتماعی اولین گام تمرین دموکراسی و احترام به عقاید دیگران در عین کنار هم زیستن است. نقشی که نهادهای مدنی به طور عام و سازمان غیردولتی (ngo) به طور خاص در افزایش مشارکت‌های اجتماعی شهروندان ایفا می‌کنند نه تنها غیرقابل انکار؛ بلکه بی‌بدیل است. داوطلبانه بودن فعالیت در تشکل‌ها نشان از خصلت والای انسانی فعالین این بخش دارد که با صرف زمان زندگی خود در راه اعتلا اهداف تشکل و یاری رساندن به همنوعان برترین دلیل انسانیت را به نمایش می‌گذارند.
وی افزود: در دنیای امروز تشکل‌ها یا سازمانهای مردم نهاد از جایگاه ویژه‌ای در جریان تصمیم‌سازی در سطح ملی و بین المللی برخوردارند و دامنه نفوذ آنها از عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تا امور بشردوستانه گسترش یافته و به مشورت‌دهی، تدوین برنامه و تأثیرگذاری در مذاکرات رسمی دولت‌ها در زمینه‌های مختلف رسیده است.
مهری ادامه داد: تشکل‌ها در صورت تقویت و توانمندسازی می‌توانند همچون بال‌های مشورتی و اجرایی به یاری نظام بشتابند و توانایی‌های کشور را از سمت تصدی‌گری به سمت مدیریت کلان سوق دهند. سازمانهای مردم نهاد یا همان NGO بهترین ابزاری هستند که می‌توانند اطلاعات را از جزئی‌ترین اجزای جامعه دریافت و سپس ساماندهی و طبقه‌بندی کنند و در اختیار مسئولان جهت برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری قرار دهند.
وی گفت: این سازمان‌ها به دلیل استقلال منابع مالی و انسانی، تصمیم‌گیری سریع و به دور از بوروکراسی اداری، انعطاف پذیر بودن و خود پدیداری، کارآمدی رو به رشد دارند و با تکیه بر همیاری مردم تقویت جامعه مدنی را اصل حاکم بر فعالیت خود قرار داده‌اند و به این لحاظ یکی از اساسی‌ترین شاخص‌های توسعه انسانی به شمار می‌روند.
پیشرفت نظام مقدس جمهوری اسلامی مرهون خدمات جهادی، تخصصی و مردم پایه است
علی محمد قادری معاون وزیر و رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: ظهور انقلاب اسلامی در افق حکمرانی و نقد و نقض فکری، فرهنگی و عملی مکاتب فلسفی غرب و شرق، امیدها را در دل حق جویان عالم روشن کرد و ارکان حرکت اجتماعی یعنی مکتب، امام و امت در ظهور و بروز نظام و دولت اسلامی و امتداد سیر آن تا تمدن نوین اسلامی مبتنی بر اراده الهی و خواست مردم شکل گرفت.
وی افزود: در این میان نقش بی بدیل مردم به عنوان نقش محوری و اساسی و نه شعارگونه غربی در تبیین نقشه راه امامین انقلاب اسلامی ترسیم شد. در نظامی که مردم ولی نعمتان آن هستند و حاکمان واقعی و شرکای حکمرانی محسوب می‌گردند. بدیهی است هر جا که امورات مردمی شد، کارها از جنگ و تحریم تا انتخابات، بحران‌های طبیعی، آسیب‌های اجتماعی و سلامت و بهداشت و غیره به سرانجام رسید. هر کجا از مردمی شدن فاصله گرفتیم و رکن رکین انقلاب که مردمند، دیده نشدند به همین مقدار غیرانقلابی عمل شد، کارها عقب ماند و پیشرفت قابل توجهی حاصل نشد.
معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: در نهضت سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) هم که به فرموده امام راحل (ره) "اسلام را زنده نگه داشته است" چون جریان‌های مردمی عهده‌دار برافراشته نگه داشتن نهضت حسینی و تبیین زینبی بودند، ۱۴۰۰ سال است که علیرغم دشمنی‌ها، کارشکنی‌ها تقابل و تعارض‌ها و ایجاد شبهات، نام حسین (ع)، کربلا و عاشورا زنده مانده و مبنا، منشأ و ملجاء انقلابات و انقلابیون بوده است.
قادری ادامه داد: پیشرفت نظام مقدس جمهوری اسلامی مرهون خدمات جهادی، تخصصی و مردم پایه نهادهایی است که از دل مردم و برای مردم برخاسته اند؛ جوانان مؤمن به اهداف بلند و راه پیش‌رو، زنان، مردان، نخبگان و فرهیختگان و اقشار مردم که در قالب مؤسسات و سازمانهای مردم نهاد و شرکای اجتماعی دولت خدمات شایانی را ارائه نموده اند.
حیات انقلاب اسلامی مرهون حضور اجتماعی آحاد مردم در شکل‌های مختلف است
احمد وحیدی وزیر کشور گفت: رسیدگی به مسائل اجتماعی مهمترین مسئولیت وزارت کشور در کنار مسئولیت‌های مختلف آن است. ممکن است مسائل امنیتی و بحران‌های طبیعی فوریت زمانی داشته باشد اما مسائل اجتماعی مهم‌تر است.
وی بیان کرد: حیات انقلاب اسلامی مرهون حضور اجتماعی آحاد مردم در شکل‌های مختلف است. پایه‌های امنیت کشور مردم هستند و برای همین منافقین مردم را هدف قرار می‌دادند. در هر حوزه‌ای که مردم حضور داشته‌اند، موفقیت به دست آمده است. شعار دولت مردمی و ایران قوی، زمانی اتفاق می‌افتد که مردم حضور داشته باشند.
وحیدی افزود: رسیدن به رشد و توسعه همه‌جانبه منوط به استفاده از ظرفیت‌های مردمی است و ساماندهی و توانمند سازی ظرفیت‌های مردمی اعم از ایده‌ها و توانمندی‌های بالقوه می‌تواند کشور را به پیشرفت بیشتری برساند.
وزیر کشور گفت: باید خود تشکل‌ها در سازمان اجتماعی ایفای نقش کنند. اعتیاد بزرگترین آسیب اجتماعی در کشور تاست و این مساله توسط دولت به تنهایی قابل حل نیست. اصل کار با مردم و تشکلهای اجتماعی است و باید مسئولیت اجرای کار را در خود سازمان اجتماعی هم برعهده گیرند. ریشه بسیاری از مشکلات در استان‌ها، اجتماعی و فرهنگی است و با حل این مشکلات زمینه رشد و توسعه اقتصادی فراهم می‌شود.
وحیدی ادامه داد: تقویت کار گروهی از محورهای مهم به شمار می‌آید. نباید تحت تأثیر القائات دشمن بر فقدان توانایی ایرانی‌ها در کار گروهی قرار گرفت. تجربه نشان داده که اتفاقاً روحیه کار گروهی در کشور قوی است. جامعه ایرانی شاد و با نشاط است و البته باید این مسیر همواره تقویت شود.
وی گفت: فعالیت تشکل‌ها در سطح بین المللی، امری جدی است و باید از حقوق ملت دفاع کرد. در تحریم داروها باید از حقوق مردم در سطح بین المللی دفاع کنیم. تشکلهای مردم نهاد ایرانی باید در محکوم کردن فعالیت‌های تروریستی در سطح بین الملل ایفا نقش کنند و وزارت کشور حامی تشکلهای اجتماعی در دفاع از منافع کشور و رفع آسیب‌های اجتماعی است.
وزیر کشور ادامه داد: باید با تلاش برای کم کردن زمان صدور مجوزها، امکان فعالیت بیشتری به گروه‌ها و تشکل‌ها بدهیم.
وحیدی افزود: تقویت ارتباط دو سویه برای اخذ دیدگاه‌ها و نظرات سازنده، ضرورتی جدی است و در این خصوص می‌توان با طراحی سامانه ارتباطی این فرایند را برقرار کرد.
جامعه زمانی زنده است که سرمایه اجتماعی بالایی داشته باشد
محمد عباسی رئیس سازمان امور اجتماعی کشور گفت: در حال حاضر ۷۰ الی ۸۰ هزار تشکل مردمی ثبت شده در کشور داریم. فعال سازی ظرفیت این نهاد می‌تواند کمک بزرگی به ارتقای مشارکت اجتماعی و در نتیجه آن سرمایه اجتماعی در کشور داشته باشد.
وی ادامه داد: افرادی که نسبت به جامعه و اجتماع دغدغه دارند و علاقمند پیشرفت آن هستند، باید مورد تکریم و حمایت واقع شوند و برگزاری همایش‌هایی با حضور تشکل‌ها به منظور تکریم از اقدامات خوب و انسان دوستانه فعالان عرصه اجتماعی است.
عباسی افزود: سرمایه اجتماعی یکی از دلایل شکل گیری و ماندگاری انقلاب اسلامی است و دولت سیزدهم به صورت جدی به دنبال حمایت از گروه‌ها و تشکلهای مردم نهاد با هدف تقویت سرمایه و اعتماد اجتماعی در کشور است.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور گفت: جامعه زمانی زنده است که سرمایه اجتماعی بالایی داشته باشد تا بتواند از سرمایه اقتصادی، استفاده بهینه و لازم را ببرد.
وی افزود: پیش نویس قانون تشکلهای مردمی در مجلس شورای اسلامی با بهره گیری از نظرات و دیدگاه‌های نخبگان در حال بررسی است.
انقلاب اسلامی توانست مشارکت آحاد ملت را جلب کرده و اتفاقات بزرگ را رقم بزند
سید حمید سجادی وزیر ورزش و جوانان اشاره کرد: تشکیلات و مشارکت اجتماعی فضایی برای پیگیری اهداف متعالی است؛ اهدافی که بدون حرکت جمعی محقق نخواهد شد. بدون شک انقلاب اسلامی خود نتیجه یک حرکت عظیم اجتماعی در بستر تشکلهای انقلابی و دینی است که توانست مشارکت آحاد ملت را جلب کرده و اتفاقات بزرگ را رقم بزند.
وی ادامه داد: در مسیر پیش‌رو و به ویژه گام دوم انقلاب نیز حرکت لازم بدون مشارکت عمومی و به ویژه جوانان اساساً امکان پذیر نیست. لذا تشکلهای جوانان در این موضوع نقشی مهم و اساسی ایفا می‌کنند. همانگونه که در دوره‌های مختلف این جوانان ایرانی بوده‌اند که سدهای بزرگ را شکسته و به اهداف عالی رسیده‌اند.
سجادی گفت: تشکلهای اجتماعی همچنین فضایی است تا جوانان در آن کار جمعی را تمرین کنند و به توانمندی‌های خود آگاه شوند تا در مراحل بعدی زندگی خود از این تمرین اجتماعی بهره ببرند. همین تشکلهای خالصانه هستند که امکان خدمت رسانی داوطلبانه را در سراسر کشور و در زمینه‌های عمومی و تخصصی به وجود آورده‌اند تا همه مردم از آن بهره ببرند.
وی افزود: ظرفیت عظیم تشکلهای جوانان علی الخصوص گروه‌های جهادی و سازمانهای مردم نهاد جوانان، هم سازنده فرد فرد جوانان مشارکت کننده است و هم منافعی غیرقابل جایگزین برای جامعه در سطوح مختلف دارد.
وزیر ورزش و جوانان خاطرنشان کرد: تشکلهای جوان، حلقه‌های میانی بین نظام حکمرانی و مردم هستند که باید آینده کشور را بسازند. این جایگاه رفیع باعث شده تا وزارت ورزش و جوانان با تمام توان به دنبال حمایت همه جانبه از این ساختارهای ارزشمند باشد تا امکان مشارکت حداکثری جوانان در امور مختلف کشور را به وجود آورد.
سازمانهای مردم نهاد از بهترین ظرفیت‌های کشور
وحید یامین پور معاون جوانان وزارت ورزش و جوانان در رابطه با تشکلهای مردمی اذعان کرد: معتقدم سازمانهای مردم نهاد یکی از بهترین ظرفیت‌های کشور برای پیشرفت و رشد جوانان و تقویت همبستگی ملی است.
مشارکت تشکلهای مردم‌نهاد در مسائل اجتماعی، یک نوع سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود
عبدالحسین بیات رئیس هیئت‌رئیسه صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت گفت: توسعه و مشارکت اجتماعی از جمله فرایندهایی است که تحقق آن نیازمند ایجاد زیرساخت‌ها و سازوکارهای کاربردی است که این موضوع در پرتو مشارکت و همراهی اجتماعی به سرانجام خواهد رسید. انجمن‌های اجتماعی و تشکل‌ها می‌توانند در فرهنگ‌سازی و اجتماعی‌سازی بسیاری از سیاست‌های حوزه نفت و انرژی، از تحقیق تا ترویج فعالیت کنند.
وی ادامه داد: مشارکت تشکلهای مردم‌نهاد در مسائل اجتماعی، یک نوع سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود. در این رهگذر تشکلهای مردم‌نهاد بخش بازنشستگان صنعت نفت، می‌تواند با رویکردهای علمی نقش‌آفرینی کنند.
بیات افزود: صندوق‌ها با ایجاد بستری مناسب، تعامل و هم‌افزایی تشکلهای مختلف بخش بازنشستگی را فراهم می‌سازد؛ بدین ترتیب شیوه‌نامه ارتباط اداری و مالی با بخش‌های مردم‌نهاد ازجمله کانون‌ها در حال تدوین است. ارتقای سطح کیفی خدمات رفاهی، ورزشی و گردشگری با رعایت مقررات از جمله اهداف والای صندوق‌ها درباره تعامل با تشکلهای این حوزه است.
مشارکت‌های اجتماعی، تبلور عینی کوچک شدن فعالیت‌های دولتی و حکومتی است
وحید سلیمی رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر گفت: پیوستگی فعالیت‌های انسان دوستانه جمعیت هلال‌احمر و فرامرزی بودن آنها موجب شده تا این جمعیت عام‌المنفعه بتواند با نهادینه‌سازی فرهنگ مشارکت اعضا و داوطلبان در توسعه عملیات امدادی و کمک‌رسانی به اقشار آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر، راه‌حل مناسبی برای عبور از مشکلات جامعه باشد و موجبات ثبات و پایداری سرمایه‌های اجتماعی را ایجاد نماید.
وی افزود: با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب مبنی بر به اوج رسانیدن مشارکت‌های اجتماعی و مسابقه خدمت‌رسانی به مردم، تبلور عینی کوچک شدن فعالیت‌های دولتی و حکومتی است. از عموم مردم نوع‌دوست دعوت می‌شود تا با عضویت داوطلبانه در جمعیت هلال‌احمر و یا مشارکت با تشکلهای مردم‌نهاد و مؤسسات خیریه همکار با جمعیت هلال‌احمر، ما را در تحقق مأموریت‌ها و وظایف این نهاد عام‌المنفعه یاری نمایند.
سلیمی ادامه داد: امروزه عواملی همچون حوادث طبیعی و انسان‌ساز، تغییرات اقلیمی و اثرات آنها بر زندگی و معیشت مردم و آسیب‌های اجتماعی نوپدید در مناطق مختلف و نظایر آن، بیانگر این واقعیت است که برای دستیابی به جامعه‌ای سالم، این جمعیت نیازمند مشارکت مردم به‌خصوص جوامع محلی است.
رئیس سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر گفت: تشکلهای مردم‌نهاد به‌عنوان نهادهای خودجوش و برخاسته از افراد دغدغه‌مند و دلسوز، با نگاهی فراجناحی، آگاه و پشتیبان قانون و عدالت در جامعه، با تکیه بر ظرفیت عظیم مردم و عمل به مسئولیت اجتماعی، با ایجاد حساسیت و مطالبه گری، فعالیت می‌کنند و با توجه به اهداف سازمانی خود، نقش ارتباطی عمیقی بین مردم و جمعیت هلال‌احمر ایفا نموده و روابط میان آنها را استحکام می‌بخشند.
سلیمی افزود: بی‌تردید جمعیت هلال‌احمر با بیشترین تعداد عضو و داوطلب نیکوکار و نیک‌اندیش، با همراهی تعداد زیادی از تشکلهای همکار با جمعیت هلال‌احمر در نقاط مختلف میهن در راستای دستیابی به اهداف جهان‌شمول نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال‌احمر، مبنی بر تأمین احترام انسان‌ها، کوشش در جهت برقراری دوستی و صلح پایدار میان ملت‌ها، تسکین آلام بشری و حمایت از زندگی و سلامت انسان‌ها فارغ از تبعیض قومی و نژادی، فعالیت‌های خیرخواهانه را به‌عنوان یک الزام راهبردی، سازمان‌دهی و هدایت نموده و اهتمام خویش را در حمایت از توسعه کمی و کیفی تشکلهای مردمی و ایجاد فرصت‌های بهتر برای فعالیت آنان در فرآیند توسعه کشور و عبور از بحران‌ها بکار خواهد گرفت.
بخش وسیعی از تکالیف حاکمیتی با شناسایی، مطالبه گری و نشان دادن راهکار توسط تشکلهای مردمی انجام می‌شود
اسماعیل حسن‌زاده مدیرکل مشارکت‌های مردمی و سرمایه اجتماعی قوه قضائیه اشاره کرد: یکی از تکالیف معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم در اداره کل مشارکت‌های مردمی و سرمایه اجتماعی قوه قضائیه تبلور پیدا می‌کند و آن تکلیف این است که اگر اراده‌ای در بین نهادهای مردمی و یا اشخاص حقیقی وجود دارد که قرار است آن اراده به کمک دستگاه عدلیه بیاید تا در رفع آسیب‌ها و کاهش جرم کمک حال قوه قضائیه باشد، شیوه و تدوین چگونگی به کارگیری این کمک‌ها در این اداره شکل می‌گیرد.
وی گفت: صرف نظر از اینکه معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم بر مبنای یکی از تکالیف ۵ گانه قوه قضائیه در قانون اساسی تشکیل شده و این اداره مردمی‌ترین بخش دستگاه قضائی در این معاونت است، می‌دانیم که در همه جای دنیا یکی از شاخص‌های توسعه هر جامعه میزان مشارکت و تأثیرگذاری تشکلهای مردمی است.
حسن زاده ادامه داد: وقتی تشکل‌ها مشکلات را شناسایی، مطالبه‌گری و راهکار نشان می‌دهند و حتی از توان مالی و ظرفیت‌های لازم نرم افزاری و سخت افزاری خودشان استفاده می‌کنند تا آسیب‌های اجتماعی و وقوع جرم کاهش یابد، قطعاً بخش وسیعی از تکالیف حاکمیتی انجام می‌شود.
وی افزود: سامانه‌ای ویژه نهادهای مردمی به نام «سامانه جامع مشارکت» ایجاد شده که سمن‌ها پس از ثبت نام و تأیید صلاحیت می‌توانند برای همکاری با دستگاه قضائی در زمینه‌هایی از قبیل اعلام جرم، پیشگیری از وقوع جرم، سیاست‌گذاری، بازاجتماعی کردن محکومان، آزادسازی زندانیان جرایم غیر عمد، صلح و سازش، حمایت از خانواده‌های زندانیان، مجازات‌های جایگزین حبس و… خودشان را در کنار قوه قضائیه قرار دهند.
مدیرکل مشارکت‌های مردمی و سرمایه اجتماعی قوه قضائیه گفت: در طول مدتی که سازمانهای مردم نهاد یا سمن‌ها ایجاد شده‌اند مخصوصاً در بخش سامانه سجام، گزارشات مؤثری از سراسر کشور به دست ما رسیده و همچنین جلسات مهمی با تشکل‌ها و سمن‌ها مخصوصاً در حوزه‌های محیط زیست، اخلاق و خانواده، کودکان کار، مواد مخدر و معتادان، افراد بی‌سرپرست و بی‌خانمان و زنان و دختران آسیب‌دیده برگزار و وارد تعامل و همکاری شده‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: سازمانهای مردم نهاد خود دارای دغدغه و البته آرمان‌هایی هستند که برای تحقق آن آرمان‌ها وارد تعامل با قوه قضائیه می‌شوند؛ چرا که از این طریق می‌توانند به اطلاعات مورد نیاز برای انجام فعالیت‌هایشان دست یابند و با حمایت‌های دستگاه عدلیه به نتیجه مطلوب برسند.
حمایت از سمن‌ها و تشکلهای جوانان از جمله اقدامات اصلی معاونت امور جوانان است
مرتضی کامل نواب مدیرکل مشارکت‌های اجتماعی و فعالیت‌های داوطلبانه جوانان گفت: از گذشته وزارت ورزش و جوانان یکی از مراجع صدور مجوزهای تشکلهای مردم نهاد در حوزه جوانان بوده و در دوره جدید نیز در این راستا موضوعات مختلف را در دستور کار قرار داده است.
وی ادامه داد: توانمند سازی اعم از ارائه آموزش‌های تخصصی و یا حمایت از سمن‌ها و تشکلهای جوانان از جمله اقدامات اصلی معاونت امور جوانان است. در معاونت جوانان دولت سیزدهم شبکه سازی تخصصی تشکل‌ها را به منظور توانمندسازی بهتر آنها دنبال کردیم.
کامل نواب افزود: در راستا تخصصی سازی شبکه‌ها با توجه به موضوعات متنوعی که سازمانهای مردم نهاد بر اساس آن در وزارت ورزش و جوانان ثبت شده‌اند، ۱۴ شبکه تخصصی را ایجاد کردیم و هر شبکه در یک استان و به تعبیری در ۱۴ استان مستقر هستند. در واقع منظور از شبکه، مجموعه تشکل‌هایی است که در موضوع فعالیت خود دارای شباهت و اشتراک هستند.
وی اشاره کرد: شبکه ازدواج و جوانی جمعیت، شبکه فعالیت‌های جهادی و نیکوکاری، شبکه سبک زندگی ایرانی اسلامی و شبکه فعالیت‌های دانش بنیان از جمله شبکه‌های ایجاد شده در این راستا است. بدین ترتیب مجموعه سازمانهای مردم نهاد با حوزه فعالیت مشترک در قالب یک شبکه دور هم جمع شدند و هر شبکه ممکن است متشکل از صدها سمن یا تشکل باشد و سمن‌ها از کل کشور می‌توانند عضو یک شبکه شوند.
کامل نواب گفت: این شبکه سازی باعث می‌شود آموزش‌ها و حمایت‌هایی که از سوی وزارت ورزش و جوانان به سمن‌ها ارائه می‌شود به طور تخصصی و متناسب با موضوع هر شبکه باشد.
مهرداد بذرپاش رئیس کل دیوان محاسبات کشور:
در نگاه جامع برای حل مشکلات، باید مدل قرارگاهی کار کنیم و صرفاً نباید تهدید پایه و مشکل‌محور رفتار نمائیم که این موضوع، آرام آرام ایجاد ناامیدی خواهد کرد.
فرصت‌محوری به عنوان یکی از پایه‌های مهم حرکت جوانانه در حکمرانی جدید است و رویکرد عملگرایانه، مساله‌شناسی و راهکارهای عالمانه در رفع مسائل باید مورد توجه قرار گیرد.
در برخی از موضوعات روز کشور همچون علم و فناوری و صنعت، جریان‌سازی جهت ایجاد مطالبه در حل مشکلات از مهمترین تصمیماتی است که سازمانهای مردم‌نهاد و تشکلهای جوانانه باید میدان‌دار آن باشند.
بیانیه گام دوم انقلاب و حضور تعداد قابل توجهی از جوانان نخبه در مجلس و لایه‌های مختلف مدیریتی دولت، فرصت کم‌سابقه‌ای است که کارگردانی جوانان در حکمرانی جدید را فراهم آورده است.
تشکل‌ها و انجمن‌های فعال در عرصه‌های مختلف باید مجموعه‌های ترکیبی و فراموضوعی تشکیل دهند و انتقال تجربه و موضوع داشته باشند تا با هم‌افزایی و توان مضاعفی که شکل می‌گیرد، قدرت جمعی در پیشبرد امور شکل بگیرد تا علاوه بر تجمیع نظام مسائل، راهکارها براساس نگاه‌های حرفه‌ای مختلف مورد اجماع قرار گیرد.
باید یاد گرفت با وجود اختلاف سلیقه با هم کار کنیم
غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: امید ما از روز نخست انقلاب ۵۷ تاکنون به صحنه آوردن نیروی جوان بود و مسیر ما در انقلاب جوانگرایی بود؛ بهترین سند، بیانیه گام دوم انقلاب است که رهبر معظم انقلاب در آن بیش از هر چیزی بر نیروی جوان تأکید کردند.
وی ادامه داد: پپیروزی انقلاب اسلامی محصول حضور جوانان در خیابان‌ها بود. تمام آن‌هایی که خون دادند، سنگر درست کرده و جانفشانی کردند، جوان بودند و اداره کشور هم بعد از دولت به جوانان سپرده شد. جوانان جنگ تحمیلی را اداره کردند و مدافعان حرم هم از جوانان بودند و این مسیر هم ادامه جنگ تحمیلی، اما در مرزی دورتر است و در واقع مرز انقلاب ما است، پیشرفت‌های علمی کشور به دست جوانان حاصل شده و ما جوانانی با استعداد داریم.
حدادعادل افزود: خصوصیت آرمان‌گرایی در جوانان ارزشمند است و جوان همیشه می‌خواهد افق دورتری را فتح کند و به آینده می‌اندیشد و بهترین‌ها را می‌خواهد، زیرا آرمان‌گرایی لازمه این مرحله از رشد انسان است و سبب می‌شود جوان کاسب‌کارانه عمل نکند و محافظه‌کار نباشد البته دغدغه و نگرانی جوانِ آینده می‌تواند جوانان را گرفتار کند و دشمن برای محروم کردن کشور از استعدادهای جوانی بر روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند و بیش از هر چیز در رابطه با این نگرانی به دنبال ناامیدی آنها است. متأسفانه برخی افراد جوانان و دانشجویان را تشویق به مهاجرت می‌کنند؛ باید آرمان‌گرایی را حفظ و آن را با واقع‌بینی همراه کرد.
وی گفت: کشور به افراد باسواد نیاز دارد و هیچ فرد بی‌سواد انقلابی حق ندارد بگوید به من مسئولیت بدهید و اگر کار و تلاش کنید مسیر برایتان باز می‌شود، در این رابطه کارهای گروهی و تشکلهای اجتماعی مهم هستند، اما متأسفانه ما ایرانی‌ها حوصله کار گروهی را نداریم و باید یاد گرفت با وجود اختلاف سلیقه با هم کار کنیم. حلقه مفقوده‌ای بین اقدامات و کارهای شما فعالان و تشکلهای مردم نهاد و کارهایی که انجام می‌شود وجود دارد؛ البته در حال حاضر راه‌حل فوری برای رفع این مشکل وجود ندارد، اما باید راهکارهایی را دنبال کرد که از مسائل و راهکارهای مطرح شده توسط شما فعالان و تشکلهای مردم نهاد بتوان به صورت سازمان یافته استفاده کرد.
مشارکت مردم از سطح محلات برای اداره شهر ضروری است
محمد حسین مولایی دبیر ستاد سمن‌های شورای شهر تهران در رابطه با تأثیر تشکلهای مردمی گفت: رفع مشکلات شهری در رفع مشکلات محلی است و شهر بدون توسعه محلی دارای نقصان است.
وی افزود: مشارکت مردم از سطح محلات برای اداره شهر ضروری است که خوشبختانه امروزه در بدنه مدیریت شهری شاهد این اتفاق خوشایند با اقبال مدیران هستیم.