خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - آذر مهدوان: گام های ترکیه برای عادی سازی روابط با دولت سوریه وارد مراحل جدی‌تری نسبت به گذشته شده است و در ماه سپتامبر قرار است هیئتی از آنکارا برای دیدار با بشار اسد رئیس جمهور سوریه راهی دمشق شود. حزب عدالت و توسعه از سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۱۶ از هیچ تلاشی برای حذف بشار اسد از صحنه سیاسی سوریه فروگذاری نکرد. اما با محقق نشدن این هدف سعی کرد با تشکیل «ارتش آزاد سوریه» شرایط را برای نفوذ خود به داخل سوریه را مهیا کند ولی حالا با شکست این پروژه‌ها و تقلیل محبوبیت حزب و عدالت و توسعه در داخل کشور ترکیه به دلیل ضعف سیاسی و اقتصادی و در نتیجه به دلیل ترس از باخت در انتخابات ۲۰۲۳، سیاستِ رجب طیب اردوغان را به سمت احیای روابط با بشار اسد سوق داده است.
اردوغان هفته گذشته هنگام بازگشت از سفر اوکراین طبق سنت همیشگی خود مصاحبه هواپیمایی با خبرنگاران ترتیب داد. او در این گفتگو در مورد روند عادی سازی با سوریه به خبرنگاران گفت: «باید در ارتباط با سوریه، گام‌های بیشتری برداشته شود». همین یک جمله کافی است که دریابیم اردوغان بعد از مصر، امارات و رژیم صهیونیستی، حالا عزم خود را برای ترمیم روابط با دولت سوریه جزم کرده است.
خبرنگار مهر، با هدف بررسی زوایای روابط ترکیه و سوریه گفتگویی را با پروفسور «مهمت پرینچک» استاد دانشگاه مسکو انجام داده است. پروفسور پرینچک فرزند ارشد «دوغو پرینچک» رهبر حزب وطن ترکیه است که در این گفتگو جزئیاتی از سفر احتمالی پدرش به سوریه برای دیدار با بشار اسد مطرح کرده است. در ادامه مشروح این گفتگو از نظر میگذرد:
*این روزها زمزمه هایی در خصوص تماس های احتمالی میان دولت آنکارا و دمشق شنیده می‌شود. با توجه به نوع صحبت‌های مقامات ترکیه به خصوص سخنان شخص رئیس جمهور ترکیه در هنگام بازگشت از سفر اوکراین، به نظر می رسد اخبار رسانه های این کشور این بار کذب نیست و احتمال آغاز روند عادی سازی روابط میان ترکیه و سوریه بسیار زیاد است. تحلیل شما چیست؟
منافع ترکیه و سوریه کاملا همپوشانی دارد. سرنوشت، تمامیت ارضی و آینده دو کشور به یکدیگر مرتبط است. تمامیت ارضی سوریه به معنای یکپارچگی خاک ترکیه است و امنیت ترکیه به معنای امنیت سوریه است. زیرا هر دو کشور با تهدیدات مشابهی مواجه هستند. هر دو کشور سپر سیاست تهاجمی آمریکا در منطقه هستند. آمریکا از پ-ک-ک و داعش در راستای بی ثباتی و تجزیه این دو کشور استفاده می‌کند. پس در این شرایط منطقی ترین راه حل عادی سازی روابط میان آنکارا و دمشق است.
البته که این امر باید خیلی زودتر محقق می شد، اما باز هم احتمال آغاز چنین روندی هرچند با تاخیر، بسیار مهم است. عادی سازی روابط میان ترکیه و سوریه موجب ناکامی نقشه های آمریکا و اسرائیل در منطقه خواهد بود. لازم به ذکر است که ترکیه و سوریه نباید صرفا به عادی سازی روابط بسنده کنند. باید میان دو دولت همکاری های جدی در زمینه مبارزه با تروریسم و تامین امنیت مرزی صورت گیرد. همچنین نیاز به همکاری دو کشور در زمینه اقتصادی و انرژی احساس می شود؛ این روزها آمریکا در حال سرقت نفت سوریه است، ترکیه می‌تواند برای جلوگیری از این امر با سوریه همکاری کند تا این سرمایه ملی به نفع مردم سوریه بهره برداری شود.
*آنچه که در سخنان مقامات آنکارا می‌توان دریافت این است که این دولت ایجاد سازش میان نیروهای مخالف سوری با بشار اسد رئیس جمهور سوریه را در اولویت قرار داده است تا مسیر برای احیای روابط با سوریه هموار شود. آیا این نوع استنباط درست است؟
امروز دولت قانونی کشور سوریه، دولت بشار اسد است. بنابراین تنها مخاطب ترکیه در مورد سوریه باید دولت دمشق باشد. هر عنصری که تمامیت ارضی سوریه را مختل کند باید از بین برود. هر دو منطقه شرق فرات و ادلب در واقع یک جبهه واحد هستند و باید سیاستی در خصوص ممانعت از ساختارهای خودمختار در این دو منطقه دنبال شود.
دولت دمشق باید در کل خاک سوریه حاکمیت داشته باشد زیرا این به نفع ترکیه است. باید شرایط برای بازگشت برخی گروههای مخالف سوری از ترکیه به سوریه مهیا شود مثلا دولت دمشق می‌تواند در این خصوص عفو عمومی اعلام کند. ترکیه می‌بایست از اقتدار دولت دمشق بر کل کشور حمایت کند.
* پدرتان دوغو پرینچک رهبر حزب وطن قرار است ماه سپتامبر با هدف دیدار با بشار اسد به سوریه سفر کند. در سفر ایشان چه پرونده هایی مورد بررسی قرار خواهد گرفت؟
روابط دیرینه ای میان حزب وطن در ترکیه و دولت دمشق، بشار اسد وجود داشته است. قبل از آغاز بحران سوریه، دیدارهایی میان اعضای این حزب و دولت دمشق صورت گرفته بود. همچنین همکاری مشترک مهمی در مورد توسعه روابط ترکیه و سوریه انجام شده بود. پس از ظهور و بروز بحران سوریه، هیئت هایی از حزب وطن بارها به دمشق رفتند و گام های مهمی برای بهبود روابط ترکیه و سوریه برداشتند. به زودی دوغو پرینچک به همراه اتهم سانجاک تاجر ترک و هیئتی از شخصیت های مهم کشور به دعوت بشار اسد به سوریه خواهند رفت.
پرونده اصلی در دیدار پرینچک و اسد راه حل حذف گروه های پ-ک-ک و پ-ی- د خواهد بود (که آمریکا آنها را به عنوان قدرت زمینی خود در منطقه توصیف می‌کند) تا این‌گونه امنیت ترکیه، سوریه و عراق تامین شود. همچنین بازگشت پناهندگان سوری از دیگر موضوعات مورد بررسی در سفر دمشق خواهد بود.
نه تنها همکاری سیاسی و نظامی بلکه همراهی اقتصادی میان آنکارا و دمشق نیز مورد بحث خواهد بود. اما دیگر محور مهم این سفر، یافتن راه حل برای خروج آمریکا از سوریه و ممانعت از حصول نقشه های منطقه ای این کشور است.
*ماه سپتامبر احتمال عملیات ترکیه (بدون هماهنگی با دولت دمشق) در مرز سوریه وجود دارد. به نظر می رسد تناقضی در خصوص اخبار مبنی بر احتمال آغاز روند عادی سازی روابط میان ترکیه و سوریه و عملیات نیروهای مسلح ترکیه در تل رفعت وجود دارد. ارزیابی شما چیست؟
عملیات نیروهای مسلح ترکیه در سورریه باید نه تنها با هماهنگی بلکه با همکاری با دولت سوریه انجام شود. همانطور که می‌دانید توافق آدانا بین دو کشور وجود دارد. بر اساس این توافق، ارتش ترکیه امکان مداخله در منطقه را دارد اما اگر این عملیات با هماهنگی سوریه انجام شود به نفع ترکیه خواهد بود.