به گزارش خبرنگار مهر، مواد اولیه دارویی سهم به سزایی در خودکفایی صنعت دارویی کشور دارد. از همین رو، شرکت‌های دارویی داخلی؛ تلاش کرده‌اند در این سال‌ها با تولید ماده اولیه دارویی، تا حدود زیادی از وابستگی به واردات مواد اولیه خارج شوند.
در چهارمین نمایشگاه بین المللی صنعت داروسازی کشور که در تهران در حال برگزاری است، شرکت‌های دارویی از داخل و خارج کشور حضور دارند. در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه، جمعی از دست اندرکاران صنعت دارو به همراه معاونین وزارت صمت، وزارت علوم و…، حضور داشتند و از دستاوردهای صنعت دارویی کشور دیدن کردند.
همچنین، در ابتدای شروع مراسم افتتاح نمایشگاه، از سه تن از پیشکسوتان داروسازی کشور، رهبر مژده‌ی آذر، احمد شیبانی و خشایار کریمیان قدردانی به عمل آمد.
۷۰ درصد مواد اولیه دارو تولید داخل است
اولین سخنران مراسم افتتاحیه، سید محمدرضا موسوی عضو هیأت مدیره سندیکای مواد دارویی، شیمیایی و بسته بندی دارویی بود که در ابتدا به دستاوردهای صنعت داروسازی ایران اشاره کرد و گفت: باعث خوشحالی ست که اعلام کنیم در حال حاضر بخش قابل توجهی از نیاز دارویی کشور توسط تولیدکنندگان داخلی برطرف می‌شود. به طوری که از ۳ هزار دارویی که در فهرست رسمی دارویی کشور ثبت شده است، حدود دو سوم تولید داخل است. از این میان حدود ۴۱۰ قلم مواد اولیه دارویی هستند که شامل ۳۵۶ مولکول جدید و ۵۴ مولکول نیمه ساخته‌شده هستند.
وی ادامه داد: حدود ۶۸ درصد ارزش فروش کل دارو در ایران متعلق به داروهای تولید داخل است. همچنین بیش از ۷۰ درصد از نیازهای مواد اولیه در داخل تولید می‌شود و حدود ۶۰۰ میلیون دلار نیز واردات داریم.
موسوی با اشاره به تأثیر بالای نیروی انسانی تحصیل‌کرده و رشد صنعت پتروشیمی در پیشرفت صنعت مواد اولیه دارویی، افزود: مواد اولیه دارویی کوچک مقیاس و حد واسط در صورتی تأمین می‌شود که زیرساخت‌های لازم در صنعت پتروشیمی کشور فراهم باشد. علاوه بر این بیش از ۲۶ هزار تحصیل‌کرده دانشگاهی داریم که برای ورود به شرکت‌های دانش بنیان آماده هستند و از این ظرفیت باید استفاده شود.
اهمیت تولید مواد اولیه دارویی در بخش درمان
در ادامه، فرامرز اختراعی رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته بندی دارویی، گفت: ایران صاحب منابع طبیعی، نفتی و انرژی ارزان بسیار غنی است و از حوزه منابع انسانی دارای موقعیت بسیار برجسته‌ای است و این یک فرصت طلایی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی است که در حوزه صنایع دارویی و شیمیایی سرمایه گذاری کنند.
وی افزود: مواد دارویی به دلیل استراتژیک بودن و اهمیت آن در بخش درمان باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا در کشور ظرفیت‌های تولید مواد مؤثره دارویی وجود دارد که می‌توانیم با کمک شرکت‌های دانش بنیان و داروسازان تولید با کیفیت و قیمت پایین داشته باشیم و در بازارهای بین‌المللی به رقابت بپردازیم.
اختراعی ادامه داد: شیوع ویروس کرونا به ما نشان داد که در تولید مواد موثره دارویی توانایی‌های بی‌بدیلی داریم و این در حالی است که در این موقعیت حتی کشورهای هند و چین نیز قادر نبودند مواد موثره مورد نیاز دنیا را تأمین نمایند و بسیاری از کشورهای اروپایی حتی در تأمین مواد دارویی مورد نیاز داخلی خود نیز دچار مشکل شدند. با این وجود کشور ما توانست حتی به چندین کشور اروپایی، کانادا و ژاپن صادرات داشته باشد و این نشان از آن دارد که ما قادریم مطابق با نیازهای اختصاصی مشتریانمان تولید نمائیم و در این صنعت پیچیده و حساس موفق باشیم.
وی افزود: تجارت دارو تجارت شیرینی است و کشور ما متأسفانه به دلایل ثروت ناشی از نفت قوانین سادهتری برای تجارت و واردات دارد. اما تولید مشکلات پیچیده‌ای دارد و به رغم اینکه به گفته مسئولان کشور اساس استراتژی‌های کلان بر حمایت از تولید استوار است اما این کار به دلیل پیچیدگی‌ها و منافع مادی که در دست دلالان سنتی و قدرتمند است کار ساده‌ای نیست و همت بالایی را می‌طلبد.
اختراعی گفت: گاهی مقالاتی با آمار نه چندان سالم از نهادهای دولتی منتشر و باعث تصویب قوانین جدیدی می‌شود که برای صنعتگران مشکل ساز است و ایجاد مانع می‌کند. این در حالی است که نباید آمارهای غلط جای خود را در نظر تصمیم گیران دولتی محکم کند و سر منشأ سیاست‌های نادرست شود.
وی افزود: ما در تولید مواد موثره دارویی، به مردم وعده می‌دهیم که از تولید به هیچ عنوان عقب نشینی نخواهیم کرد و در هر دوره از نمایشگاه شاهد این خواهیم بود که شرکت‌های تولیدی بیشتری در این رویداد مشارکت کنند و سطح بالاتری از خودکفایی را به نمایش بگذارند.
فعالیت ۴۱ شرکت دانش بنیان در حوزه تولید ماده موثره دارویی
محمد مهدی برادران معاون صنایع عمومی وزارت صمت، در مراسم افتتاحیه نمایشگاه بین المللی مواد اولیه دارویی، گفت: باعث افتخار است که بگوییم در حوزه تولید مواد مؤثر دارویی، جانبی و بسته‌بندی قبل از انقلاب هیچ عملکردی نداشتیم و بخش زیادی از این تولیدات از دستاوردهای انقلاب محسوب می‌شود.
وی افزود: هم اکنون بیش از ۴۱۲ مولکول شیمیایی و پیچیده و قریب به صد درصد بسته بندی در داخل کشور تولید می‌شود. همچنین ۴۰۰ نوع پلیمر در حوزه جانبی از تولیدات داخل محسوب می‌شود.
برادران گفت: برای اینکه سرعت این صنعت را بیشتر کنیم، نیاز به حمایت صنعت پتروشیمی داریم. در حال حاضر، ما قدرت رشد علمی بالایی داریم؛ به طوری که از حدود ۴۶ شرکت مواد اولیه، ۴۱ شرکت دانش بنیان هستند. با این حال ما در صادرات متأسفانه همچنان ضعیف هستیم و به رغم توانمندی‌های زیادی که در این بخش از صنعت داریم اما ارزآوری کمتری وجود دارد.
معاون وزیر صمت افزود: بخشی از چالش‌های ما به دلیل ارتباطات ناسالم است. برای مثال ما نیاز داخلی برای فاکتور ۸ را تأمین کرده بودیم، اما به دلیل فساد در این زمینه تنها قادر به فروش و عرضه بخش محدودی از آن شدیم.
راه اندازی شبکه ملی آزمایشگاهی
پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم گفت: طرحی در دو هفته آینده به نام شبکه ملی آزمایشگاهی به زودی به تصویب می‌رسد.
وی افزود: تا کنون ارتباط ارگانیکی بین آزمایشگاه‌ها و وزارت بهداشت و صنعت نبود و آزمایشگاه‌ها به صورت جزیره‌ای و سازمانی فعالیت می‌کردند. به طوری که ۳۰۰ هزار تجهیزات در این صنعت وجود داشت که از ظرفیت آن استفاده نمی‌شد.
صالحی ادامه داد: با طرح شبکه ملی آزمایشگاهی، تمام مجموعه‌های تحقیقاتی با یک مدیریت واحد برای محققان، پژوهشگران و صنعتگران قابل ارائه خواهند بود. استانداردسازی تجهیزات از خدمات این شبکه خواهد بود که در قالب پلتفرم ارائه می‌شود.
وی افزود: طرح دوره پسادکتری یک مدرک دانشگاهی نیست و بیشتر تجربه محور است. با صحبت‌هایی که انجام شده افرادی که در این دوره شرکت می‌کنند، می‌توانند از مزایای معافیت در خدمت سربازی، سابقه کار، بیمه و…، بهره‌مند شوند. در تمام کشورهای جهان این طرح وجود دارد. ما نیز ۱۵ هزار دانش آموخته فوق دکتری داریم که بستر مناسبی برای بهره‌مندی از آنها در این طرح وجود دارد.
نظارت مجلس بر مسائل و مشکلات اصلاح ارز دارو
محسن فتحی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در سخنانی اظهار داشت: مجلس از همان اوایل دوره یازدهم با شعار حمایت از تولید و حوزه دانش بنیان در حوزه‌های تخصصی ورود کرد و امسال مجلس با نهایی شدن قانون جهش تولید توانست دغدغه اصلی در این حوزه را به سرانجام برساند.
به گفته وی، اصلاح نظام ارزی حوزه دارو از دولت دوازدهم شروع شد و در دولت سیزدهم به نتیجه رسید.
فتحی افزود: ما در ارتباط با دارو حذف ارز را نداشتیم بلکه اصلاح یارانه انجام دادیم. این اصلاح ساختار باعث رشد و شکوفایی صنعت داروسازی خواهد شد که کار خیلی سختی است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: ما کاملاً بر مسائل و مشکلات اصلاح ارز دارو اشراف داریم، ولی همه ما چه دولت و چه مجلس و چه بخش خصوصی شامل سندیکاها و انجمن‌های مختلف برنامه و هدفمان این است که صنعت دارو با اتکا به توان داخل به رشد و شکوفایی بیشتر برسد.
وی افزود: این مهم هم میسر نبود مگر اینکه اصلاح صورت بگیرد. با این اصلاح امیدواریم که همه دغدغه‌مندان این حوزه هم‌صدا و همدل با هم پیش بروند و شاهد باشیم روزی در حوزه تولید دارو به عنوان یکی از تولیدکنندگان برتر جهان باشیم و بتوانیم محصولات دارویی خود را به تمام دنیا صادر کنیم.
فتحی با اشاره به جلسات کمیته دارو در مجلس، از همه بزرگان تولید، پخش و حوزه نظام دارو برای شرکت در این جلسات به منظور بهره‌مندی از نظرات این افراد دعوت کرد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: امیدوارم از مشورت بزرگان نهایت بهره را ببریم و بتوانیم قانون‌های مفیدی وضع و حوزه نظارتی را تقویت کنیم.
مقابله با تحریم‌های کمرشکن
یکی از مهمانان نمایشگاه بین المللی مواد اولیه دارویی، محمدرضا شانه‌ساز رئیس سابق سازمان غذا و دارو بود.
وی با عنوان این مطلب که دوره بی سابقه و ویژه ای را در سازمان غذا و دارو تجربه کردم، گفت: امیدوارم دیگر آن شرایط تکرار نشود.
شانه ساز افزود: هیچ کس انتظار نداشت بعد از آن تحریم‌های کمرشکن، ایران بتواند در زمینه تأمین دارو و کنترل کووید ۱۹ کاری را از پیش ببرد، اما با عنایت خداوند و استعداد کم نظیر متخصصان داخلی، آن دوره سخت سپری شد و توانایی‌های خودمان را باور کردیم.
وی ادامه داد: الان هم این وفاقی که در مقابله با کرونا در کشور شاهد هستیم، می‌تواند باز هم ما را به هم نزدیک کند و دوباره تجربه‌هایی از همدلی‌ها در دوران جنگ را تجربه کنیم.