به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «بحر طویل عامیانه و بحر طویل‌سرایان» اثر حسن ذوالفقاری و مسلم نادعلی‌زاده به‌تازگی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است.
حسن ذوالفقاری پژوهشگر، استاد ادبیات و زبان فارسی دانشگاه متولد سال ۱۳۴۵ در دامغان است که ۱۸ تیر امسال در پی ایست قلبی درگذشت و آثار و تالیفاتی درباره زبان فارسی، فرهنگ پهلوانی و جوانمردی در ایران باستان و ایران پس از اسلام، اشعار و متون نسخ خطی، عاشورا، ضرب‌المثل‌ها، فرهنگ عامه، اشتباهات رایج زبان نگارش و ویرایش صحیح و …را در کارنامه دارد.
باورهای عامیانه مردم ایران، فارسی عمومی (برگزیده متون فارسی و آئین نگارش)، آئین نگارش و ویرایش، آموزش ویراستاری و درست‌نویسی، فرهنگ‌واره نامه‌نگاری، یکصد منظومه عاشقانه فارسی، ادبیات مکتب‌خانه‌ای ایران، کتاب زبان و ادبیات فارسی دوره پیش‌دانشگاهی و … ازجمله تالیفات زنده‌یاد ذوالفقاری هستند.
«بحر طویل عامیانه و بحر طویل‌سرایان» آخرین اثری است که از این‌پژوهشگر ادبیات و فرهنگ عامه ایران منتشر می‌شود. معرفی او و مسلم نادعلی‌زاده در این‌کتاب از بحر طویل، از این‌قرار است که این قالب عامیانه فارسی از گونه‌ها و قالب‌های شعری برساخته شاعران عامه‌سراست و با بحرطویل عروضی تفاوت دارد. این گونه شعری غالباً در حوزه ادبیات شفاهی مطالعه می‌شود و بیشتر در میان مردم رواج دارد. ذوالفقاری و نادعلی‌زاده، کتاب پیش‌رو را برای استفاده علاقه‌مندان به حوزه‌های تاریخ مطالعات ادبی و قالب‌های شعری و نیز کسانی که در ژانرشناسی ادبی پژوهش می‌کنند، نوشته‌اند.
این‌کتاب ۲ بخش اصلی دارد. بخش اول، «درآمدی بر بحر طویل عامیانه» و بخش دوم هم «بحرطویل‌سرایان» عنوان دارد. بخش اول،
حاوی شناخت‌نامه‌ای مفصل از این گونه ادبی به همراه نمونه‌های مختلف است. جُنگ‌های خطّی و دیوان‌های چاپی شعرا ازجمله مواردی هستند که در این‌زمینه در بخش اول کتاب گردآوری شده و از نظر شکل‌شناسی و ژانرشناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. بخش دوم هم همان‌طور که از نامش مشخص است، بحرطویل‌سرایان عامیانه را همراه با زندگینامه کوتاهشان به مخاطب معرفی می‌کند.
بخش اول کتاب، دربرگیرنده ۱۰ فصل است که به این‌ترتیب‌اند: «تعریف بحر طویل»، «ویژگی‌ها»، «انواع بحر طویل»، «نقد و بررسی آرای محققان»، «علت نام‌گذاری بحر طویل»، «زمینه‌ها و کهن‌ترین بحر طویل»، «تفاوت بحر طویل با قالب‌های دیگر»، «موضوعات و مضامین بحر طویل»، «کاربردهای بحر طویل» و «جنبه‌های ادبی بحر طویل».
بحرطویل‌سرایانی هم که در بخش دوم کتاب معرفی شده‌اند، به این‌ترتیب‌اند:
خواجه عصمت‌الله بخارایی، سید عبدالعظیم بن‌درختی، حیرتی تونی، حمدی، دانیال دولتخانی، خاوری، فارغ گیلانی، محمدقاسم تونی، عبدالعلی، شاهدای نیشابوری، محمدبیگ ساعی شروانی، طرزی افشار، خاکی، مجرمی، بحر طویل سخنوری از شاعر ناشناس (صفویه)، ناظمی، علی، صابر، احمد سپنجی، ناشناس، خالصا، صدرالدین محمد فائز دهلوی، بحر طویل کتاب رموز حمزه از شاعری ناشناس، شیخ جمالی، ملا دری شوشتری، سید مهری جبل‌عاملی، صائب، فاتح گیلانی، محمد جمال سویدا، توفیق کشمیری، ناطق بروجردی، منشی بهوانیداس بهگو، مجرم مراغه‌ای، محمود، سید ابوالقاسم نباتی، فرخی بروجنی، قضایی مینایی، جوهری، محمدباقر صامت بروجردی، بحر طویل زبان حال فرنگی از سراینده‌ای ناشناس، ناشناس (قاجار)۱، ناشناس (قاجار)۲، ناشناس (قاجار)۳، عبدالحسین ندیمی شهرکی، مهدی نیّرخان شیرازی، چاووش اصفهانی، عبدالکریم خان، ملاحسن آرانی، حقیر دزفولی، عبدالکریم چاکر هنجنی، درویش ابوالقاسم کرمانی، شوقی اصفهانی، کربلایی ملا علی کریتی، سید محمدحسین «مدرس» صادقی اصفهانی، میرزا عباس‌خان حاج‌بیژن آصف تهرانی، رجایی زفره‌ای، رفعت سمنانی، طاهر رضوی، محمدحسین صغیر اصفهانی، نادم انصاری، نادمعلی سدهی خرم اصفهانی، عارف علی‌شاهی خیرآبادی قوچانی، محمود بهجت فومنی، آقا محمدطاهر اصفهانی، محمدرضا وصاف بیدگلی، سید فضل‌الله حجازی، مجتبی مینوی، محمد شرمی کاشانی، گلچین گیلانی، محمدشریف ثانوی، هاشم تراب کاشانی، عزیزالله فراهی کاشانی، حبیب‌الله خباز کاشانی، ابوالقاسم حالت، سید طاهر شاهچراغی، صالح بروجردی، محمد حاجی‌حسینی، عباس حداد کاشانی، اُمی دامغانی، سهراب اسدی تویسرکانی، غلامرضا سازگار، نادی دامغانی، حاج حبیب‌الله موحد، محمدعلی صالح‌نیا، حیران افجه‌ای، کاشف حسینی، مشفق تهرانی، مهدی رحیمی.
پس از دو بخش اصلی کتاب هم، «فهرست بحر طویل‌ها» و «ترکیب‌های بدیع و تازه» درج شده‌اند.
این‌کتاب با ۵۵۲ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۲۴۰ هزار تومان منتشر شده است.