خبرگزاری مهر - گروه استانها - اعظم سالار: مدت‌ها است که از اعتیاد به عنوان «بلای خانمان سوز» یاد می‌شود پدیده‌ای که می‌تواند آثار مخربی برای تمام جامعه داشته باشد آسیب‌هایی که از درون فرد، بیرون شخصیت وی تا خانواده و حتی جامعه را در بر می‌گیرد و شاید تا سال‌ها با افراد و جامعه باشد.
در مقابله با اعتیاد دو مقوله مهم باید مد نظر باشد پیشگیری و درمان؛ اما چرا تاکنون به صورت روز افزون شما معتادان افزایش یافته است؟ آیا طرح‌های اجرایی جواب نمی‌دهند؟ آیا پشتیبانی لازم صورت نمی‌گیرد؟ انسیه ایمانی معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص نظرات خود را تشریح کرد که در ادامه می‌خوانید.
*بهزیستی برای کاهش آسیب اعتیاد و پیشگیری از آنچه کارهایی انجام داده است؟
سازمان بهزیستی تجربه چندین ساله ارائه خدمات درمانی به بیماران وابسته به مواد را در قالب برنامه‌های مختلف و البته غیردارویی را دارد اما به دلیل چند وجهی بودن این بیماری و پیچیدگی موضوع، برای اثربخش شدن درمان موارد بسیاری باید مد نظر قرار گیرد که از جمله این موارد که در منابع بین‌المللی نیز منتشر شده در نظر گرفتن جنبه‌های رفتاری، روان شناختی، اخلاقی، شغلی و اجتماعی فرد در کنار مشکل مصرف مواد است. همچنین باید توجه داشت که مدل پیوستار مراقبت، طرح درمان انفرادی، مشاوره فردی و گروهی و.. نیز در درمان اعتیاد مؤثر هستند.
در این راستا بهزیستی استان سمنان مراکز و خدمات مختلفی دارد مثلاً مرکز کاهش آسیب (گذری - شبانه) در کنار اقداماتی مانند شناسایی پاتوق‌های آسیب خیز و ارائه خدمات کاهش آسیب توسط تیم سیار، راه اندازی مراکز درمان اعتیاد و صیانت از افراد بهبودیافته از جمله اقدامات ما در زمینه اعتیاد هستند.
در کنار این موضوعات، مراکز اقامتی میان مدت، مراکز سرپایی، مداخلات پیشگیری از اعتیاد و حفاظت از اقشار سالم جامعه در محیط‌های چهارگانه شهری، روستایی، آموزشی و کاری نیز در دستور کار بهزیستی قرار دارند. این اداره کل در سمنان با تقویت و بهره‌گیری از ظرفیت تشکل‌های مردم نهاد در محله‌ها در راستای اجرای برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد و بهره‌گیری مستمر از فضای مجازی و تولید محتوای مناسب در زمینه پیشگیری از اعتیاد اقدام می‌کند.
*صحبتی شده بود که بهزیستی با همکاری استانداری محلاتی را شناسایی کند درباره این طرح توضیح دهید؟
اجرای برنامه‌ها در محلات نیازمند مشارکت همه دستگاه‌های اجتماعی و فرهنگی و مرتبط در راستای برنامه‌های کاهش آسیب و پیشگیری از اعتیاد است، بهزیستی متناسب با بضاعت و توان خود اقداماتی شامل شناسایی محله‌های پرخطر در برخی شهرستان‌ها و ارائه خدمات توسط تیم سیار را انجام داده و می‌دهد.
از سوی دیگر اجرای برنامه‌های اجتماع محور پیشگیری از اعتیاد در قالب پروژه با انجام نیازسنجی و اولویت بندی نیازها با کمک تسهیل‌گران و تشکیل تیم‌های اجتماع محور با هدف افزایش نقش و مشارکت مردم در رفاه و سلامت خود از طریق تشکیل تیم‌های اجتماع محور با اولویت مناطق آسیب پذیر و در معرض خطر اعتیاد از دیگر اقدامات ما در زمینه مقابله با اعتیاد است.
*آیا امکان بیان آمار تعداد معتادان تحت پوشش را دارید؟
گروه هدف ما به صورت دوره‌ای در مراکز مورد نظر تحت درمان قرار گرفته و پس از اتمام درمان ترخیص می‌شوند اما می‌توان این را گفت که رده سنی افراد مراجعه کننده به مراکز ۲۵ الی ۶۰ سال است.
* بهزیستی در حوزه پیشگیری از اعتیاد، درمان و کاهش آسیب چه خدماتی را ارائه می‌دهد؟
بهزیستی در زمینه پیشگیری از اعتیاد و کاهش آسیب، برنامه‌های مختلفی از جمله ارائه فراخوان عمومی و جذب متقاضی به منظور راه اندازی مراکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد، ارائه مجوز و بهره برداری مراکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد و… دارد.
همچنین همانطور که بیان شد شناسایی محلات و مناطق پرخطر برای ارائه خدمات کاهش آسیب اعتیاد در کنار صیانت و توانمندسازی افراد بهبود یافته پس از درمان، تهیه، تدوین و اجرای برنامه‌ها و خدمات پیشگیری از اعتیاد به صورت اجتماع محور در محلات شهری و روستایی و… نیز در دستور کار قرار دارد.
برنامه‌های پیشگیری از مصرف مواد در محیط کار با هدف ارتقای سطح آگاهی و دانش کارکنان با اولویت مناطق آسیب پذیر شامل برنامه کیان (کارمند یاری پیشگیری از اعتیاد در نهادهای اداری)، اجرای کارزارهای رسانه‌ای در سطح محلات و انجام تبلیغات آگاه سازی مناسب در سطح شهر و برگزاری همایش، جشنواره، مسابقات و نمایشگاه‌های پیشگیری از اعتیاد در سطح استان سمنان با محوریت سازمان‌های مردم نهاد از دیگر اقداماتی است که صورت می‌گیرد.
ما همچنین طرح پازک (پیشگیری از اعتیاد در زنان، کودکان و نوجوانان) با تدوین شناسنامه جامع برای محلات منتخب و اجرای مداخلات مشاوره‌ای، آموزشی و حمایتی لازم را نیز در استان سمنان اجرا کردیم از طرف دیگر آگاه سازی در فضای مجازی و اشتراک کلیپ‌های کاربین، خط ملی اعتیاد ۰۹۶۲۸ ارائه راهنمایی و مشاوره تلفنی در زمینه پیشگیری و درمان اعتیاد از دیگر اقدامات ما است.
* در خصوص برنامه‌هایی که برای آینده در این زمینه دارید توضیح دهید؟
برنامه‌ها متمرکز بر صیانت و توانمندسازی افراد بهبود یافته از طریق راه اندازی مرکز صیانت و ارائه خدمات مدیریت مورد خواهد بود. جذب مشارکت دستگاه‌ها در ارائه برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد از جمله مهمترین اقدامات ما محسوب می‌شود.
*چند مرکز ترک اعتیاد با مجوز بهزیستی استان مشغول فعالیت هستند آیا مجوز جدیدی برای فعالیت مراکز دیگر در سال جاری صادر می‌شود؟
۱۲ مرکز اقامتی و ۱۰ مرکز سرپایی، یک مرکز جامع درمان اعتیاد و یک مرکز کاهش آسیب در حال حاضر در سطح استان مشغول به فعالیت هستند. تعدادی موافقت اصولی مرکز اقامتی نیز صادر شده که توسط متقاضیان در سال جاری راه اندازی خواهد شد اما باید ابتدا موافقت و مجوز آنان صادر شود.
*آیا این زیرساخت‌ها با کمپ ترک اعتیاد فرق دارند؟
خیر همانطور که توضیح داده شد، ۱۲ مرکز اقامتی میان مدت ترک اعتیاد در سطح استان مشغول به فعالیت هستند، یک مرکز بانوان و ۱۱ مرکز آقایان در واقع به جز شهرستان سرخه، همه شهرستان‌های استان سمنان از این مراکز برخوردار هستند. ما خوشبختانه توانستیم در استان سمنان نخستین مرکز جامع درمان اعتیاد را با خدمات بسیار خوب افتتاح کنیم که گامی بلند در راستای درمان این بیماری است.
*مشکلاتی که سازمان بهزیستی در این حوزه دارد؟
کمبود متقاضی واجد شرایط به منظور افزایش تعداد مراکز اقامتی بهبود و باز توانی اعتیاد در استان سمنان و یا راه اندازی مرکز در شهرستان‌های فاقد مرکز درمان از جمله مسائلی است که با آن روبرو هستیم. مشکلات موجود متقاضیان در تأمین فضای فیزیکی و مکان مناسب مطابق با استانداردهای تخصصی در مناطق غیرمسکونی دیگر مشکلی است که در پیش پای ما قرار دارد.
از سوی دیگر همکاری بیشتر همه دستگاه‌ها در زمینه صیانت و توانمندسازی افراد بهبودیافته و خانواده‌ها، کمبود اعتبارات به منظور حمایت از اقشار ضعیف متقاضی درمان اعتیاد یک نیاز است که باید صورت گیرد.
*انتظار شما از مسئولان و مردم چیست؟
از مسئولان استانی انتظار می‌رود نسبت به همراه سازی و همگام سازی سایر دستگاه‌های مرتبط و مسئول در امر اعتیاد و مشارکت پذیری ارگان‌ها اقدام کنند و در راستای رفع چالش‌های موجود بین دستگاهی که خدمت رسانی به گروه هدف را مختل می‌کند، اقدامات لازم را صورت دهند.
از مسئولان کشوری نیز تقاضا می‌شود سیاست‌ها، برنامه‌ها و استراتژی‌ها به سمت صیانت و حمایت و توانمندسازی افراد بهبودیافته سوق یافته و رویکرد متمرکز بر کاهش عود مصرف مجدد و توانمندسازی خانواده‌ها متمرکز شود.
اعتیاد بیماری چند بعدی است که کل سیستم جامعه را در معرض خطر قرار می‌دهد و عوامل مختلفی در ابتلاء به آن نقش دارد. لذا ریشه کن کردن اعتیاد نیازمند مشارکت و همراهی همه دستگاه‌های مرتبط و مشارکت مردم در محلات به صورت اجتماع محور است لذا ضروری است خلاءهای اجتماعی، خانوادگی، شخصی و روانی توسط متخصصان امر شناسایی شده و نظام مند و سازماندهی شده برای پیشگیری از اعتیاد اقدام شود.