«مقتل‌خوانی» سنتی به قدمت قیام عاشورا
پس از واقعه جانگداز عاشورا در سال ۶۱ هجری اولین گزارش‌ها را همان شاهدان عینی واقعه یعنی خانواده امام حسین (علیه السلام) به ویژه زینب کبری (علیه السلام) و امام سجاد (علیه السلام) به تاریخ ارائه کردند. بعدها این گزارش‌ها به ویژه از دو روز پایانی وقوف در صحرای نینوا مقتل خوانده شد. گزارش‌هایی بدون غلو، مستند به مشاهدات و مبتنی بر واقعیت و عقلانیت بدون آنکه احساسات و عواطف خارجی به آن افزوده شود به خودی خود مظلومیت، شهامت و حماسه و عرفان واقعه عاشورا را نشان می‌دهد.
مقتل‌خوانی در چند سال اخیر جای خود را به انواع دیگری از ذکر مصیبت‌های اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) در کربلا داده و مداحان سعی می‌کنند با اشعار خاص و بروز عواطف و تهییج، احساسات صادقانه اما کمتر مستند به بازخوانی واقعه و عمدتاً به بروز احوال شخصی خود و علاقه‌مندان بپردازند.