پدرام عظیمی مدیر لابراتوار فیلم صدا و سیما درباره خطر تخریب فیلمهای تاریخی در آرشیو وزارت میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه صداوسیما امکانات لازم برای تبدیل مدیاهای حوزه فیلم و ویدئو را در اختیار دارد، گفت: در حال حاضر با توجه به درایت مدیران صدا و سیما در ۷ سال گذشته تجهیزاتی وارد سیستم کاری این سازمان شده که میتواند منابع فیلم موجود در کشور را تبدیل کند. این امکان برای خارج از سازمان نیز فراهم شده تا اگر مدیایی در هر سطح و مقطعی وجود دارد، این تبدیل انجام شود. در کنار آن تجهیزاتی نیز دارد که صداها نیز تبدیل شوند. ریاست سازمان صداوسیما در هر زمانی موافق با تبدیل منابع خارج از سازمان نیز هست بنابراین هر زمان سازمانها پیشنهادی داشته اند از آن استقبال شده است تا منابع در اختیار آنها نیز تبدیل شود حتی در قالب تفاهمنامه برخی از این اقدامات انجام شده است. همچنین ممکن بوده که سازمانی فیلمی ارائه کند و به دلایل مختلف مانع از انتشار آن شود. این اقدام نیز انجام شده و فیلمها به خودشان برگردانده میشود.
مواقع معمولاً فیلمها دچار سندرم اسید استیک یا سندرم سرکه میشوند. در این حالت لایههای فیلم رنگ قرمز به خود گرفته و بوی سرکه میگیرد
این استاد دانشگاه هنر بیان کرد: در ماههای اخیر به بازدید از موزههای رفتم و متوجه شدم که آرشیو غنی از فیلمهای تاریخی دارند پیشنهاد کردیم که این منابع در قالب تفاهمنامه ای با صدا و سیما در اختیار سازمان برای تبدیل آنها قرار گیرد. چون معتقدم فرصتی برای تبدیل این منابع باقی نمانده است و از آنجا که حداقل ۴۰ سال از آرشیو این فیلمها گذشته بنابراین فیلمها رفته رفته خراب میشوند و از بین میروند و ما دیگر نمیتوانیم به آنها دسترسی داشته باشیم. در این مواقع معمولاً فیلمها دچار سندرم اسید استیک یا سندرم سرکه میشوند. در این حالت لایههای فیلم رنگ قرمز به خود گرفته و بوی سرکه میگیرد. معمولاً شرایط نگهداری از این فیلمها یا وجود ندارد یا استاندارد نیست. در صورتی که این امکانات در صدا و سیما وجود دارد. متأسفانه ممکن است روزی این آثار را بیرون بکشیم که دیگر چیزی از آنها قابل نمایش نباشد.
فیلمهای در معرض خطر کاخ گلستان
وی با تاکید بر اینکه فیلمهای قدیمی تاریخ کشورمان است گفت: من از کاخ گلستان، نیاوران و سعدآباد بازدید کرده ام. در کاخ گلستان یا سیستم سرمایشی مناسب راه اندازی نشده بود یا استاندارد نبود یا اینکه در حوزه تبدیل این منابع پویا نبوده اند.
عظیمی درباره اینکه زمانی فیلمهایی از کاخ گلستان به فرانسه برای ترمیم رفته بود گفت: آن زمان صداوسیما هنوز امکانات فعلی را نداشت به همین دلیل به فرانسه رفت ولی این را در نظر بگیرید که اگر فیلمی برای مرمت هم به فرانسه میرود آنها یک کپی از فیلم را برمی دارند اما اگر این کار را صدا و سیما انجام دهد باز میتوان گفت که این کپی هم داخل ایران است.
وی با بیان اینکه این موضوع یک مسئله ملی برای کشورمان است گفت: وزیر میراث فرهنگی با حوزه مدیا آشناست بنابراین در حال حاضر میتوان از این ظرفیت برای تبدیل فیلمهای موجود در انبارهای موزهها استفاده کرد و هر چه سریعتر این فیلمها را از خطر فرسودگی و تخریب نجات داد.
وی گفت: قدمت تولید فیلم و عکس در کشور زیاد است قدیمی ترین فیلمها متعلق به دوره مظفرالدین شاه است اما تاریخ عکس در ایران از فیلم هم قدیمی تر است. شاید سازمانهای مختلف در ایران نگهداری از فیلمهای قدیمی را در اولویت قرار نداده اند درحالی که این فیلمها ممکن است تاریخ کشور را تغییر دهد اما این فیلمها در انبارها یا در شرایط غیراستاندارد خاک میخورند و کم کم از بین میروند. ما حاضریم به سازمانهای دیگر یاد دهیم چطور از این فیلمها نگهداری کنند یا اینکه چطور با امکانات موجود در کشور تبدیل شوند. منتها این صحبتها در جایی مانند وزارت میراث فرهنگی مطرح شده اما نتیجهای نگرفته ایم.
آرشیو فیلمهای خانگی در بقچه!
مدیر لابراتوار فیلم صدا و سیما گفت: ما نمیخواهیم وظایف صدا و سیما را بیشتر کنیم. اما جایی مثل این سازمان کارش تبدیل فیلمها و منابع است. ما این فیلمها را هیچ گاه دور نمیریزیم حتی بعد از تبدیل نیز نگهداری میشوند. ولی باید با شرایط مناسب حفظ شوند و این زیرساختها در صدا و سیما موجود است.
عظیمی در پاسخ به این سوال که ممکن است افراد فیلمهایی را در آرشیو خانوادگی داشته باشند که قابلیت تبدیل شدن را دارد اما نمیدانند باید چگونه فرایند تبدیل را طی کنند گفت: زمانی مادر یکی از شهدا به ما مراجعه کرد و خواست تا فیلمی که سالها از پسرش داشت و در بقچه نگهداری کرده بود را تبدیل کنیم. این کار با حذف بخشهایی که تخریب شده بود انجام گرفت. شاید اگر او این فیلمها را در یخچال نگه میداشت سالمتر میماند. مردم ما به واسطه ذوق هنری که دارند؛ فیلم و عکسهای زیادی هم آرشیو کرده اند. اما نمیدانند چطور از آن نگهداری کنند. مجموعه داران هم میتوانند در صورتی که فیلمی دارند آن را تبدیل کنند اما تبدیلی که در خارج از سازمان صدا و سیما انجام میشود نیز هنوز استانداردهای مناسب را ندارد. اما اگر فیلمی خاص باشد امکان تبدیل آن وجود دارد. قطعاً صدا و سیما نمیتواند همه فیلمهای مردم را تبدیل کند چون امکانات این کار هزینه بر است ضمن اینکه وقتی فیلمی تبدیل میشود، حجم آن هم زیاد میشود. ولی میتوان فیلمهای با ارزش را تبدیل کرد.