خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم محبی: گلستان به سبب برخورداری از اراضی جلگه‌ای وسیع مرطوب و حاصل خیز به عنوان یکی از قطب‌های اصلی زراعت در کشور محسوب می‌شود که در برخی از محصولات مانند «پنبه» سرآمد سایر استانها و مناطق کشور بوده است.
کشت پنبه در بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی زراعی گلستان در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ و وجود ده‌ها کارخانه پنبه پاک کنی زمینه اشتغال هزاران نفر از مردم منطقه را فراهم کرده بود اما به سبب برخی بی‌توجهی‌ها و تصمیمات غلط در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ کشت این محصول سیر نزولی به خود گرفت تا جایی که مساحت اراضی پنبه در گلستان به کمتر از ۱۰ هزار هکتار در سال رسید.
واردات بی رویه منسوجات، عدم تناسب قیمت گذاری پنبه با سایر محصولات، افت کیفی بذور پنبه و کاهش تناژ در واحد سطح، آفت زدگی و کم رغبتی کارخانجات پنبه پاکنی به خرید محصول داخلی از جمله دلایلی بود که سبب شد کشت و یا به روایت دیگر «صنعت پنبه گلستان» زمین گیر شود.
پس از کاهش شدید سطح زیرکشت پنبه، متولیان جهاد کشاورزی و مؤسسه تحقیقات پنبه کشور بر آن شدند تا با اعمال مشوق‌های مختلف مانند افزایش قیمت خرید پنبه، ممانعت از ورود منسوجات خارجی و ارائه بذور جدید با عملکرد بالاتر و دوره رشد کوتاه زمینه رونق پنبه در سرزمین طلای سفید را فراهم کنند.
با گذشت حدود ۱۰ سال از ترسیم برنامه‌های حمایتی و اجرای مشوق‌های نرم و سخت افزاری از کشاورزان پنبه کار اما هنوز چشم انداز مسئولان برای بازگشت به دوره اوج این محصول به طور کامل محقق نشده است.
سود کشاورز کم شده است
رشد قیمت سایر محصولات کشاورزی مانند گندم، شالی و سویا و حمایت و تمرکز دولتمردان بر حمایت از کشت آنها سبب شده تا رغبت زارعان به کشت پنبه کاهش یابد.
صحبت با پنبه کاران نشان می‌دهد که آنها، عدم پشتیبانی دولت در تهیه کود و سم و بذر را از دلایل بی رغبتی کشاورزان اعلام می‌کنند.
حاح محمد لکزایی، کشاورز گلستان در این خصوص به مهر گفت: کاهش کیفیت سموم از دیگر مشکلات بوده که سبب شده در کنار قیمت بالای نهاده‌های زراعی، هزینه‌های کارگری، حمل و نقل و ملزومات سود کشاورزان کاهش یابد.
مکانیزاسیون پنبه لازم است
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار مهر گفت: گرگان و دشت بهترین پنبه کشور را داشت ولی به علت سیاست‌های نادرست و واردات بی رویه کشت این محصول کاهش یافت و سبب بیکاری هزاران نفر شد.
رحمت الله نوروزی افزود: هم اکنون با نگاه مثبت مجلس و دولت به احیای پنبه و توسعه صنایع تبدیلی، امیدواریم کشت این محصول دوباره رونق بگیرد.
وی بیان کرد: مسئولان در شورای قیمت گذاری باید با آنالیز هزینه‌های کاشت و داشت و برداشت، قیمت واقعی را در نظر گرفته تا کشاورزان دنبال کشت سایر محصولات نروند.
نوروزی با بیان اینکه باید کشت پنبه را با مکانیزاسیون احیا کرد، گفت: می‌توان با اعطای تسهیلات به تولیدکنندگان و یا در اختیار قراردادن ماشین آلات به کشاورزان بخشی از دغدغه آنها را برطرف کرد.
۱۴ رقم پنبه معرفی شد
رئیس مؤسسه تحقیقات پنبه کشور هم به خبرنگار مهر گفت: وظیفه اصلی این مؤسسه معرفی ارقام جدید برای مناطق مختلف کشور و استان است و هدف، افزایش تولید در واحد سطح، کاهش هزینه‌های تولید برای کشاورز بوده تا بتوانیم ابتدا سفره کشاورز را پربار کرده و نیاز کشور هم برطرف شود.
قربان قربانی نصرآباد با بیان اینکه پنبه، ۱۸ برابر محصولات دیگر قابلیت اشتغالزایی دارد، افزود: تاکنون ۱۴ رقم پنبه معرفی شده و دو «ژرم پلاست» آماده داریم که بزودی معرفی می‌شود.
وی ادامه داد: هدف اصلی ما این است که کشاورز طبق شرایط اقلیمی و در زمان معین محصول خود را کشت کرده تا بهترین بهره وری و کمترین هزینه را داشته باشد.
دوره رشد رقم‌های جدید کوتاه بوده و زمان داشت را از ۹ به ۳.۵ ماه کاهش داده است قربانی بیان کرد: رقم‌هایی معرفی شده که دوره رشد آنها کوتاه بوده و زمان داشت را از ۹ ماه به ۳.۵ الی چهار ماه کاهش داده است و این امر نیاز آبی را کمتر کرده و با توجه به کشت ۱۲۰ هزار هکتار پنبه در کشور، حجم آبی خوبی صرفه جویی خواهد شد.
رئیس مؤسسه تحقیقات پنبه کشور همچنین با اشاره به مکانیزاسیون کاشت، داشت و برداشت، گفت: ارتفاع بوته در رقم‌هایی که معرفی شده، کوتاه‌تر بوده تا کمباین قابل برداشت باشد.
قربانی عنوان کرد: در گلستان ارقام زودرس شامل لطیف، ساجدی و شایان کشت می‌شود که با کاهش دوره، سایر هزینه‌ها از جمله کارگری و مدیریت هم کاهش خواهد یافت.
وی افزود: مؤسسه پنبه، هسته‌های اولیه بذر را تولید کرده و سپس امتیاز تولید به تعاونی‌ها و مزارع مختلف واگذار می‌شود و ما بر روند کاشت و تولید آن نظارت می‌کنیم.
قربانی با اشاره به برداشت لینتر پنبه و پوشش دارکردن بذر با آفت کش و قارچ کش‌ها در سال جاری، گفت: با این روش میزان بذر مورد نیاز از ۴۰ کیلوگرم به ۱۲ کیلوگرم کاهش خواهد یافت.
پیش بینی برداشت ۴۰ هزار تن وش پنبه
رئیس اداره پنبه و دانه‌های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم به خبرنگار مهر گفت: برداشت پنبه استان از اوایل شهریور آغاز شده و کشاورزان گلستانی تاکنون دو هزار و ۲۰۰ تن وش پنبه به کارخانجات پنبه پاک کنی استان تحویل دادند.
علی موسی خانی افزود: پیش بینی می‌شود که امسال بیش از ۴۰ هزار تن وش پنبه در استان برداشت شود که سال قبل این عدد ۲۴ هزار تن بوده و ۸۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
طبق گفته وی امسال کشاورزان گلستانی حدود ۲۰ هزار و ۹۰۰ هکتار از اراضی خود را محصول پنبه کاشتند که این رقم در سال قبل ۱۷ هزار و ۸۰۰ هکتار بود که رشد ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.
موسی خانی ادامه داد: ۹ کارخانه در استان محصول پنبه را خریداری می‌کنند که میزان تولید فعلی پنبه در استان برابر ۲۰ درصد ظرفیت این مراکز است.
وی با بیان اینکه هم اکنون رتبه دوم تولید پنبه در کشور را داریم، گفت: در الگوی کشت ۴۰ هزار هکتار کشت پنبه در نظر گرفته شده و باید در چشم اندازی دو الی سه ساله به این عدد برسیم.
موسی خانی متذکر شد: پنبه قیمت تضمینی داشته اما با توجه به تقاضای بالا، پنبه به صورت توافقی خریده می‌شود و قیمت آن در بازار بیشتر از قیمت تضمینی است.
وی افزود: سال قبل کیلویی ۲۳ هزار تومان بود و امسال هنوز قیمت اعلام نشده ولی افزایشی خواهد بود.
موسی خانی گفت: کشاورزان برای جلوگیری از آسیب به الیاف پنبه حین برداتش محصول، نباید از کیسه و نخ‌های پلاستیکی استفاده نکنند و بهتر است هنگام برداشت از پیش بندهای پنبه‌ای استفاده شود.
به گزارش خبرنگار مهر، برای احیای پنبه در گلستان باید برنامه‌های فراگیری از سوی همه دستگاه‌ها مانند جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، آب منطقه‌ای و غیره ترسیم شده تا علاوه بر احیای این محصول زمینه بهبود سطح معیشتی کشاورزان فراهم شود.
توسعه صنایع تکمیلی و واحدهای فرآوری پنبه و حتی احداث واحدهای ریسندگی و بافندگی از دیگر راهکارهای است که می‌تواند بار دیگر گلستان را به سرزمین طلای سفید تبدیل کند.