خبرگزاری مهر- گروه استانها: اَبَر چالش‌های محیط‌زیستی در سه دهه گذشته گریبانگیر اصفهان شده و در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده است.
آلودگی هوای اصفهان چهار فصل شده و نفس شهر را به شماره انداخته و مردم از تنفس هوای پاک محروم اند. ۸۵ روز هوای آلوده و ۱۱۷ روز هوای سالم بیانگر وضعیت بحرانی هوای این کلانشهر طی امسال است. زاینده‌رود این روزها مرده رود و تالاب گاوخونی بیابان شده به طوری که این روزها در آستانه حذف از کنوانسیون رامسر قرار گرفته است. پیشروی سرطان وار فرونشست که زیر پای شهر تاریخی اصفهان را خالی کرده است این روزها به یکی از نگرانی‌های این دیار تبدیل شده که مال و جان مردم را تهدید می‌کند.
دردهای امروز اصفهان نتیجه سال‌ها سوءمدیریت است و اکنون به درمان فوری نیاز دارد. احمدرضا لاهیجان زاده که بین سال‌های ۱۳۸۵ تا خرداد ۱۳۹۱ مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان بود درحالی پس از ۱۰ سال دوباره سکان مدیریت محیط زیست این استان را بدست می‌گیرد که به اذعان او وضعیت زیست محیطی اصفهان نسبت به یک دهه قبل بسیار پیچیده‌تر و بدتر شده است.
وی در مراسم معارفه‌اش در سوم شهریورماه گفت که آلودگی هوا و پیگیری حقابه پایداری سرزمین دو برنامه اصلی او در اصفهان خواهد بود؛ در همین ارتباط با دکتر لاهیجان زاده سرپرست اداره کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید؛
آقای لاهیجان زاده، پیش‌تر شما پیگیری حقابه سرزمین و آلودگی هوای اصفهان را از اهداف اصلی خود در این استان عنوان کردید؛ اولویت کاری شما در خصوص چالش‌های محیط زیستی اصفهان چه خواهد بود؟
استان اصفهان با سه مسئله زیست محیطی مهم دست به گریبان است؛ معضل آلودگی هوا که اکنون نسبت به گذشته میزان آن بیشتر شده و موضوع حقابه‌های محیط زیست اعم از رودخانه زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی و مسئله سوم فرونشست زمین در اصفهان بوده که معلول عدم تأمین حقابه‌های زیست محیطی و برداشت بی رویه است.
همانطور که پیش‌تر گفتم درمورد دو مسئله یعنی آلودگی هوا و آب، مخصوصاً آلودگی هوا، باید کار شود که در دستور کار ما است و با جدیت دنبال می‌کنیم چون در زمینه آب یکسری برنامه‌ها از قبل تدوین شده اکنون باید اجرایی کردن آنها را دنبال کرد.
درمورد آلودگی هوا نیز طرح جامع کاهش آلودگی هوا از گذشته وجود داشته اما افراد و دستگاه‌های مسئول که نسبت به کاهش آلایندگی مکلف شدند آنچنان که باید و شاید به میدان نیامدند و البته درمورد آلودگی هوا مشابه مسئله آب نیز تدوین‌های خیلی محکمی هم وجود ندارد.
اصفهان امسال تاکنون ۸۵ روز هوای آلوده داشته و باتوجه به شروع فصل سرما و پدیده این ورژن در ماه‌های پیش رو، چه برنامه‌ای برای منابع آلاینده و کنترل آلودگی هوا خواهید داشت؟
کاری که در حال حاضر در زمینه آلودگی هوا در پیش گرفته‌ایم، ساماندهی کوره‌های آجر است که در شرق اصفهان و همچنین نزدیک به شهر در منطقه دولت آباد و برخوار وجود دارد. این کوره‌ها فوری باید ساماندهی شود هرچند که برنامه ساماندهی نیز تا حدودی جلو رفته اما باید با جدیت دنبال کرد و در این راستا هم طرح‌های تشویقی برای آنها در نظر گرفت و هم مباحث جرم انگاری را دنبال کرد که این دو را شروع کردیم.
موضوع بعدی ریخته گری‌ها است که تعداد آنها به صدها واحد می‌رسد. در حالی که این ریخته‌گری‌ها باید طبق قوانین قبلی توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت و شهرداری، به عنوان کارگاه‌های مزاحم شهری به بیرون از شهر منتقل و محلی در خارج از فضای شهر برای آنها جانمایی می‌شد اما تعدادی انگشت شمار از این واحدهای ریخته‌گری از شهر خارج شدند.
در این راستا اکنون پیش نویس خروج واحدهای ریخته گری را آماده کردیم و آن را به جریان خواهیم انداخت؛ هرچند شاید کاری یکی دو ساله باشد اما خروج این‌ها به عنوان یکی از منابع آلوده کننده هوای شهر اصفهان تأثیر شگرف و مهمی خواهد داشت.
همچنین ساماندهی واحدهای سنگبری را دنبال می‌کنیم که تعداد آنها در اصفهان خیلی زیاد بوده و به حدود ۲ هزار واحد می‌رسد. این‌ها باید در زمینه پسماند و موضوع آب هم ساماندهی شوند. این سه برنامه و سیاست را اکنون شروع کردیم اما برای ساماندهی همه دستگاه‌ها هم باید کمک کنند.
سال گذشته شاهد فک پلمب مشعل‌های نیروگاه شهید منتظری و مازوت سوزی در هشت کیلومتری شهر اصفهان بودیم، آیا امسال هم قرار است در ماه‌های سرد سال شاهد مازوت سوزی نیروگاه‌های اطراف این کلانشهر باشیم؟
خیلی تلاش می‌کنیم که امسال اجازه مازوت سوزی به ۲ نیروگاه اصفهان (نیروگاه شهید منتظری و اسلام آباد) داده نشود چون اثر آن را سال گذشته مشاهده کردند. در این راستا مکاتباتی زیادی صورت گرفته و هم از طریق رئیس محترم حفاظت محیط زیست با وزیر نیرو و نفت صحبت شده است. به شدت دنبال می‌کنیم زیرا مازوت سوزی دیگر نباید در اصفهان اتفاق بیافتد.
البته چند کار بر زمین مانده ملی هم وجود دارد که یکی از مهمترین آنها خروج خودروهای فرسوده به ویژه از داخل کلانشهرها است. همچنین در روزهایی که یکی شرایط هوا مناسب نیست باید از تردد خودروهایی که معاینه فنی ندارند جلوگیری و برای آنها جرایمی که باید در نظر گرفته شود.
همه دستگاه‌ها باید برای کاهش آلودگی هوای شهر اصفهان به میدان بیایند. بین ۱۸ تا ۲۴ دستگاه اجرایی در قانون هوای پاک در قبال آلودگی هوا وظیفه دارند، همه باید به تکالیف خود عمل کنند. در حال حاضر پیگیری می‌کنم که جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوای اصفهان فوری تشکیل و این وظایف به دستگاه‌ها گوشزد شود زیرا برای دو سه ماه آینده که این ورژن (وارونگی دما) در پیش است پیش بینی می‌کنیم که وضعیت را بحرانی کند و باید از هم اکنون تکالیف دستگاه‌ها مشخص شود.
برای پیگیری حقابه تالاب گاوخونی چه برنامه‌ای دارید؟
وضعیت کنونی تالاب گاوخونی و رودخانه زاینده‌رود بر می‌گردد به افزایش بارگذاری که تقریباً از اواخر دهه ۷۰ بر روی حوضه اتفاق افتاد و با خشکسالی‌های مستمر همزمان شد که تعادل این حوضه را برهم زد و ثمره آن، بحرانی‌ترین حالت و فرونشست زمین در اصفهان شده است. شاید اگر کشاورزی یک سال کشت نکرد می‌توان به او خسارت داد ولی خسارات فرونشست زمین قابل جبران نیست. بر همین اساس باید فوری طرح پژوهشی که مسکن و شهرسازی برای کنترل فرونشست اصفهان تهیه کرده عملیاتی شود تا جریان ۱۵ مترمکعبی آب در رودخانه جاری شود.
زمانیکه درباره حقابه تالاب گاوخونی صحبت می‌کنیم در واقع از پایداری سرزمین در اصفهان سخن می‌گوئیم و اگر می‌خواهیم اصفهان پایدار بماند باید حقابه تالاب تأمین شود چون در دل این جریان آبی که به تالاب می‌رود خود به خود فرونشست زمین اصفهان رفع می‌شود، جریان زاینده رود بر مسائل روحی روانی مردم هم خیلی مؤثر است و البته رودخانه و تالاب خدمات اکوسیستمی بسیاری برای ما دارند که ساعات‌ها می‌توان درباره آنها صحبت کرد.
قوانین و مصوبات قانونی محکمی برای حفاظت و احیای تالاب‌ها وجود دارد اما به نظر می‌رسد سازمان محیط‌زیست برای دفاع از حقابه و اجرای طرح‌های احیای تالاب گاوخونی تلاشی نمی‌کند!؟
درمورد حقابه تالاب گاوخونی، هم به معاونت حقوقی ریاست جمهوری شکایت کردیم و هم در شورای عالی امنیت ملی مطرح کردیم ضمن اینکه در جلسات کارگروه ملی سازگاری با کم آبی نیز بارها این موضوع را مطرح کردیم و مصوباتی گرفتیم. مکاتبات بسیاری هم در این خصوص با وزارت نیرو داشتیم.
نقشه راه احیای زاینده رود به کجا رسید؟
نقشه راه احیای زاینده‌رود ۲ سال پیش به تصویب شورای عالی آب رسید. در آن جلسه مقرر شد که مشابه فعالیتی که در ارومیه انجام شده در زاینده رود هم اتفاق افتد با مدیریت مستقل و اعتبارات کاملاً مشخص که البته این موضوع همچنان مبهم است و نمی‌دانیم به کجا رسید.
این ۱۷۶ میلیون مترمکعبی که به عنوان نیاز آبی محیط‌زیست مدام در جدول‌ها اعلام می‌شود فقط برای آبدار کردن ۲۴ درصد از پهنه ۴۷ هزار هکتاری تالاب است و مابقی پهنه را فقط مرطوب نگه می‌دارد. بنابراین این ۱۷۶ میلیون مترمکعب برای این است که تالاب به کانون گردوغبار تبدیل نشود.