خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ خانه مسافرها به عنوان یکی از ۱۶ تأسیسات گردشگری تعریف شده در آئین نامه ایجاد اصلاح و تکمیل و درجه بندی؛ در سال ۸۶ زمانی که تازه تشکیل شده بودند تنها در استان‌های گیلان، خراسان رضوی، مازندران، قم مجری داشتند. پس از آن رفته رفته هر استان یک مجری داشت و برخی از استان‌ها مانند مازندران ۱۲ مجری مسئولیت این خانه مسافرها را به عهده داشتند.
در سال ۹۴ شرکت مادر تخصصی ایرانگردی و جهانگردی این مجری‌ها را تحت پوشش خود قرار داد. کار این شرکت‌ها شناسایی خانه مسافرها بود و مدارکشان را برای ثبت، آماده، تکمیل و به اداره‌های کل میراث فرهنگی در استان‌ها تحویل می‌داد پس از اخذ مجوز توسط اداره‌های میراث فرهنگی، هر مجری موظف بود تا وضعیت خانه مسافرها را بررسی و نظارت کند و کارهای تبلیغات و اطلاع رسانی آنها را نیز پیش ببرد.
همچنین شرکت مادر تخصصی یک سامانه جامع برای خانه مسافرها ایجاد کرد اما چون دچار مشکلاتی بود و ۴۰ درصد از درآمد مجری را بابت هر مجوزی که برای خانه‌ها صادر می‌شد، می‌گرفت؛ مجری‌ها از آن استقبال نکردند.
درواقع درآمد شرکت‌های مجری از صاحبخانه هایی بود که تحت نظر آنها کار می‌کردند و این شرکت‌ها برای هر خانه مسافر تلاش می‌کرد؛ مجوز بگیرد.
در این میان تنها چند مجری بودند که می‌توانستند نظارت خوبی روی خانه مسافرها داشته باشند و حتی برایشان تبلیغ کنند در بسیاری از استان‌ها یا خانه مسافر آنقدر نبود که مجری داشته باشد یا مجری‌ها تنها نام شرکت را یدک می‌کشیدند. فعالیت بهتر شامل استان‌هایی می‌شد که بیشترین خانه مسافر را داشتند مثلاً شهرستان نوشهر ۳ هزار واحد یا رامسر ۵ هزار واحد دارد این تعداد آنقدر زیاد بوده و هست که نیاز به مجری برای ساماندهی به آنها حس می‌شد.
بخشنامه وزارت میراث فرهنگی برای حذف مجری‌ها
حالا بعد از گذشت چند سال و با وجود اینکه هنوز هم هیچ سامانه‌ای وجود ندارد تا مسافر بتواند به آنها رجوع کند و یا مدیران خانه مسافرها از طریق آن رزرو انجام دهند، عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی در نامه‌ای به استان‌ها نوشته است: عطف به نامه فروردین ماه سال ۱۴۰۱ مرکز ملی مطالعات پایش و بهبود محیط کسب و کار وزارت امور اقتصادی و دارایی در خصوص فرایند مربوط به صدور مجوزهای خانه مسافر و ضرورت حذف مجوز مجری و نظر به فراهم بودن زیرساخت الکترونیک لازم جهت صدور و تمدید مجوز تأسیسات گردشگری از تاریخ ابلاغ این بخشنامه دستورالعمل ساماندهی و مدیریت خانه مسافر مورخ دی سال ۹۸ ابطال می‌شود.
در همین راستا صدور و تمدید مجوز فعالیت این قبیل تأسیسات در چارچوب شرایط و ضوابطی که از سوی معاونت گردشگری ابلاغ می‌شود از طریق سامانه جامع نظارت آمار و اطلاعات تأسیسات گردشگری «جانا» مورد اقدام قرار خواهد گرفت.
اداره‌های کل میراث فرهنگی استان‌ها مجازند از ظرفیت شرکت‌هایی که سابقا تحت عنوان مجری فعالیت داشته اند، به عنوان دفتر اطلاع رسانی گردشگری استفاده کنند
پس از آن هم معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی در تاریخ ۲۳ شهریور ماه نامه‌ای به مدیران کل نوشته با این مضمون که پیرو ابلاغ مقام عالی وزارت میراث فرهنگی درباره اجرای مصوبه هیأت مقررات زدایی بهبود کسب و کار و اصلاحات بعدی آن مبنی بر حذف «مجوز مجری» و ابطال دستورالعمل اجرایی ساماندهی و مدیریت خانه مسافر به اطلاع می‌رساند با عنایت به قانونی بودن مصوبه هیأت مزبور، اجرای آن تکلیف و اجتناب ناپذیر بوده، بنابراین اداره‌های کل میراث فرهنگی استان‌ها با رویکرد مساعدت و حمایت از فعالان این حوزه، مجاز هستند در صورت دارا بودن شرایط، از ظرفیت شرکت‌هایی که سابقا تحت عنوان مجری فعالیت داشته اند، به عنوان دفتر اطلاع رسانی گردشگری در چارچوب ضوابط و مقررات دستورالعمل اجرایی مربوطه استفاده کنند.
هتلداران مخالف خانه مسافرها
این نامه به مذاق مجریان خانه مسافرها خوش نیامده و از آن نامه این برداشت را کرده اند که به زودی قرار است همه شرکت‌های مجری حذف شوند. آنها در گفتگو با خبرنگار مهر نه تنها از صدور چنین نامه‌ای اظهار نگرانی و گلایه کردند بلکه معتقدند پشت تلاش برای حذف مجری یا حتی خانه مسافرها در واقع هتلداران کشور هستند چون هتل‌ها همیشه و در هر جلسه‌ای اعلام کرده اند که مخالف فعالیت خانه مسافرها هستند درحالی که مهمان خانه مسافر با هتل فرق دارد اما هتلداران تصور می‌کنند وقتی خانه مسافر در استانی باشد گردشگران به هتل نمی‌روند.
از طرفی مجری‌های خانه مسافر تنها در چند استان حضور و فعالیت مناسب دارند و در خیلی از استان‌ها این مجری‌ها اقدام خاصی انجام نمی‌دهند ولی محرابی از مجریان خانه مسافر در استان خراسان رضوی مخالف این نظر است و به خبرنگار مهر گفت: همه شرکت‌ها مستندات لازم در حوزه فعالیت خود را دارند و نظارت به نحو عالی انجام شده مگر اینکه کارشناسان اداره‌های کل و یا کلاً اداره‌ها به دلایل مختلف مثل همسو بودن با هتلداران و غیره همکاری لازم را نداشته و یا امور را واگذار نکرده باشند و برای مجریان ایجاد چالش و آن را هزینه زا کرده باشند. چون بقای مجریان در گرو انجام امور مربوط به خانه مسافر است و برای همین امور ایجاد شده اند.
محرابی با اعلام اینکه در دستورالعمل جدید هیچ خبری از مجری‌ها نیست بیان کرد: طبق این نامه باید مسئولیت خانه مسافرها به اداره‌های کل میراثی سپرده شود که این موضوع هم خلاف اصل ۴۴ است همچنین اداره‌های میراث فرهنگی در استان‌ها هیچ وقت آنقدر نیرو ندارند که بتواند نظارتی روی خانه مسافرها هم داشته باشند.
ما مجوز نمی‌دادیم فقط تسهیل می‌کردیم
درباره اینکه وظیفه مجری در ارتباط با این نوع تأسیسات گردشگری چیست محسن کیاکجوری از مجریان شهرستان نوشهر به خبرنگار مهر توضیح داد: وجود مجری‌ها موجب می‌شد تا روند صدور مجوز برای خانه مسافرها تسهیل شود. خانه مسافرها به خودی خود هیچ وقت دنبال گرفتن مجوز نیستند چون ثبت آنها موجب مسئولیت می‌شود ولی ما آنها را تشویق به گرفتن مجوز برای قانونی شدن فعالیتشان می‌کنیم مهمتر اینکه ما اصلاً در صدور مجوز یا رد آن دخیل نیستیم. صدور مجوز توسط اداره کل‌ها انجام می‌شود نه ما.
وی در ادامه گفت: در استان مازندران یک نفر کارشناس داریم که صدور پروانه خانه مسافرها را انجام می‌دهد در استان مازندران ۱۲ شرکت مجری هر کدام ۶۰ تا ۷۰ نیروی کار دارند که با حذف شرکت‌ها بیکار خواهند شد. اگر این بخشنامه اجرایی شود هیچ مالکی دنبال مجوز نمی‌رود چون مالکان یا سن بالایی دارند یا نمی‌خواهند تحت نظارت قرار گیرند از طرفی سامانه جانا همیشه قطع است و روند بارگذاری مدارک برای صدور مجوز سخت‌تر از این است که مالکان این امور را به شرکت‌ها بسپرند.
محمد چوپانی هم از مجریان خانه مسافر گفت: خانه مسافر توسط شرکت‌های مجری گرفته شد نه وزارت میراث فرهنگی. در سالهای گذشته در روستاهای استان گیلان هیچ گردشگری حضور پیدا نمی‌کرد و ما به عنوان شرکت مجری در مساجد روستا با مالکان اقامتگاه‌ها صحبت می‌کردیم تا در اختیار مسافر بگذارند و الان همان روستاها قطب گردشگری شده اند.
امیر قاسمی نیز گفت: ما مجریان از شرکت مادر تخصصی شاکی هستیم سال ۹۸ حدود ۳۰ میلیون تومان داده ایم و حالا طلب داریم حتی بارها به دفتر بازرسی عملکرد و حراست وزارت هم نامه نوشته ایم ولی از آنها هم خبری نشد.
مجری‌ها اعلام می‌کنند که در واقع بخشنامه صادره از سوی وزارت میراث فرهنگی مخالف اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری امور به بخش خصوصی است چون اداره‌های کل میراث فرهنگی نمی‌توانند به صدها خانه مسافر تحت پوشش خود نظارت عالیه داشته باشند و این کار تنها روند فعالیت خانه مسافرها را تضعیف می‌کند بنابراین روند صدور مجوزها به راحتی با ایجاد سامانه جامع برای تسهیل در امور خانه مسافرها قابل حل بود اقدامی که چندین سال بلاتکلیف مانده است.