خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می‌کند.
آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری‌بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آنها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی که پس از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره‌بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.
در شصت و ششمین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ موسیقی تیتراژ کارتون «پلنگ صورتی» رفتیم که بی گمان یکی از فراموش نشدنی‌ترین، خاطره سازترین و شنیدنی‌ترین موسیقی تیتراژهایی است که نه تنها مخاطبان دهه شصت تلویزیون، بلکه مخاطبان فعلی کارتون‌ها و انیمیشن‌های رنگارنگ برنامه‌های تلویزیونی ایران و جهان با آن نزدیکی و حس و حال متفاوتی را تجربه کرده‌اند که قطعاً در جعبه خاطرات ذهن شنیداری آنها دربرگیرنده یادگاری‌های فراموشی نشدنی است و تا ابد آن را برای خود حفظ می‌کنند.
ملودی سرشار فانتزی و حس خوب که چه با تماشای آن پلنگ صورتی جذاب و چه بدون تماشایش می‌توانیم به دنیا رویاهای فانتزی و خیال گونه‌ای سفر کنیم که این روزها بسیار به آن محتاجیم و دلمان می‌خواهد با تماشا و شنیدن چنین آثاری از روزگار پرالتهاب و غمگین کمی فقط کمی دورتر باشیم.
موسیقی به شدت نوستالژیک با تصاویر کهنه و قدیمی که همه نسل‌های جامعه ایرانی با آن خاطره بازی می‌کنند و حتی اگر هفتاد ساله هم باشند، دوست دارند به تماشای شیرین کاری شبه پلنگی بنشینند که در جدال با آن مامور پلیس نادان اما بامزه همچنان خالق لحظات ناب و خنده داری هستند که یک ملودی جادویی با روح و فانتزی‌های یک ذهن درگیر درهر جای دنیا با آنها چه کارها که نمی‌کند.
موسیقی «پلنگ صورتی» سرشار از خاطره و رویا و همذات پنداری است که وظیفه اش در فرآیند انتقال اندیشه به مخاطب را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد و آن قدر هم مشتمل بر تکنیک‌ها و خلاقیت‌ها و تاکتیک‌هایی در حوزه طراحی و آهنگسازی است که نه تنها همچنان جزو محبوب ترین قطعات موسیقایی برای حوزه‌های آموزشی موسیقی است، بلکه سرمنشا تولید انواع و اقسام موسیقی‌هایی که با هر سازی می‌توان روی آن متمرکز شد. موسیقی که با محتوای قابل اتکایش قطعاً و حتماً یکی تاریخ سازترین و موثرترین انیمیشن‌های تاریخ می‌تواند لقب بگیرد و به عنوان یک مرجع مهم در این عرصه مورد توجه باشد.
«پلنگ صورتی-pink panther» یک شخصیت کارتونی در مجموعه فیلم‌های پلنگ صورتی که محبوبیتش باعث تولید چندین سری از فیلم‌های کوتاه و کارتون‌های تلویزیونی شد. گرچه بسیاری براین باورند محبوبیت این شخصیت کارتونی فارغ از محتوا و قصه‌هایی که برایش تعریف شد، بیشتر مرهون موسیقی و آهنگی است که هنری مانچنینی برای این اثر ساخت. البته جالب است بدانید که بر اساس آنچه در گزاره‌های رسانه‌ای و تالیفی درباره این شخصیت نوشته شده اینکه: «پلنگ صورتی در واقع پلنگی حاصل یک جهش ژنتیکی بسیار نادر است که رنگ زیبایی به این جانور می بخشد و این کارتون در واقع برای آشنایی بیشتر با این گونه بوده است.»
اوایل دهه ۱۹۶۰ فریز فرلنگ و دیوید پاتی شرکتی به نام «دپاتی – فرلنگ اینترپرایزز» را تاسیس کردند. در همان دوران بود که روزی بلیک ادواردز (کارگردان فیلم‌های پلنگ صورتی) با حضور فردی به نام پیترسلرز به دپاتی پیشنهاد کرد تا از شخصیت پلنگ صورتی در عنوان بندی یکی از فیلم‌های این مجموعه به کار گرفته شود.
دپاتی و دستیارانش نزدیک به ۱۰۰ طرح از این شخصیت را مورد آزمایش قرار دادند که در نهایت همین پلنگ لاغر اندام صورتی مورد توجه قرار گرفت که طرح اصلی شخصیت آن فردی به نام هالی پرات بود. دقیقاً در همین مجال بود که این تکه کوچک روی یکی از فیلم‌های پلنگ صورتی با حضور این شخصیت کارتونی قرار گرفت و بسیار مورد توجه بینندگان قرار گرفت.
اینجا بود که فریز و دپاتی عزم خود را جزم کردند که یک سریال کارتونی از این شخصیت به وجود آورند. البته فریز اوایل ناراضی بود و وقتی صحبتهای دپاتی با هرالد میریش و رضایت یونایتد آرتیست به نتیجه مطلوب رسید او هم در میدان بود. آنها تصمیم گرفتند ۱۵۶ قصه را از این مجموعه بسازند و البته تعهد شد ۲۵ درصد فروش به دپاتی و فریز بازگردد.
اولین قسمت این مجموعه (همان قسمت که پلنگ صورتی با شخصیتی دیگر سر رنگ خانه دعوا دارند) برنده اسکار ۱۹۶۴ شد و گروه با عزمی راسخ‌تر هر ماه یک قسمت از این مجموعه را تولید کرد که در سراسر جهان و به ویژه اروپا با استقبال خیره کننده‌ای رو به رو شد.
اما همان گونه که پیش تر نیز توضیح داده شده، یکی از عوامل مهم و کلیدی در موفقیت چشمگیر و جهانی پروژه «پلنگ صورتی» موسیقی بی‌نهایت جذاب این انیمیشن بود که توسط هنری مانچنینی برای مجموعه فیلم‌های این اثر ساخته و حتی در سال ۱۹۹۴ نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین موسیقی متن فیلم شد. این در حالی بود که بنیاد فیلم آمریکا (اِی اف آی) موسیقی متن پلنگ صورتی را به عنوان بیستمین موسیقی متن برتر یک صد سال اخیر معرفی کرد.
بسیاری بر این باورند محبوبیت این شخصیت کارتونی فارغ از محتوا و قصه‌هایی که برایش تعریف شد، بیشتر مرهون موسیقی و آهنگی است که هنری مانچنینی برای این اثر ساخت «انریکو نیکولا مانچینی» مشهور به هنری مانچینی که به سال ۱۹۹۴ در هفتاد سالگی از دنیا رفته، از آهنگسازان و رهبران ارکستر آمریکایی ایتالیایی تباری بود که در طول فعالیت‌های هنری خود توانست برنده چهار جایزه اسکار، یک جایزه گلدن گلوب و دو جایزه گرمی شود.
والدین هنری مانچینی از مهاجران ایتالیایی بودند که از منطقه ابروتزو کشور ایتالیا به آمریکا آمده بودند. پدر هنری آهنگر بود و برای هنری کوچک یک فلوت پیکولو ساخته بود. وی ۱۲ ساله بود که آموختن پیانو را شروع کرد. پس از دبیرستان به مدرسه جولیارد نیویورک رفت ولی پس از یک سال به نیروی زمینی آمریکا پیوست. وی در سال ۱۹۴۶ وارد حرفه موسیقی و به عنوان نوازنده و تنظیم‌کننده ارکستر گلن میلر مشغول به کار شد. البته پس از درخشش مانچینی در موسیقی فیلم «ابوت و کاستلو» در سال ۱۹۵۲، به عنوان آهنگساز فیلم شهرت یافت. به‌طوری‌که کمپانی فیلمسازی یونیورسال او را تمام وقت برای برنامه‌های خود به کار گرفت.
مانچینی برای فیلمی از اورسن ولز به نام «نشان شر» در سال ۱۹۵۸ موسیقی متن نوشت که به گفته خودش، موسیقی متن این فیلم یکی از بهترین کارهای او در آن دوره بوده‌است. اورسن ولز از او خواسته بود تا یک اثر واقع‌گرایانه را خلق کند و مانچینی در این فیلم با به خدمت گرفتن چند نوازنده خیابانی در سبک موسیقی جَز، به بهترین نحو ممکن واقع‌گرایی را با تمرکز بر هسته اصلی فیلم و تطبیق موسیقی بر آن ایجاد کرد.
حال دیگر همه دنیا هنری مانچینی را به عنوان یک موسیقیدان و آهنگساز مشهور می‌شناختند. از آثار دیگر موسیقی فیلم او می‌توان به «صبحانه در تیفانی»، «ویکتوریا»، «روزهای شراب و رز»، «هاتاری»، «پیاده‌روی بچه فیل»، «پلنگ صورتی»، «معما» نام برد.
اما همه می‌دانند که یکی از مشهورترین آثار وی، موسیقی متن سریال کارتونی «پلنگ صورتی» است که جزو ۲۰ موسیقی متن برتر قرن اخیر انتخاب شد. موسیقی متن فیلم و تم «پلنگ صورتی» که بر اساس سبک جز نوشته شده است. نکته جالب اینکه هنری مانچینی بخشی از نت‌ها را براساس حرکات بدن کارتون «پلنگ صورتی» بنا گذاشته بود.
مانچینی کار ساخت موسیقی متن را در نیمه نخست دهه پنجاه میلادی آغاز کرد و در طول چهل سال، شماری از بهترین آثار را در زمینه موسیقی فیلم خلق کرد. البته هر چند او آثارش را به‌طور عمده در سبک موسیقی جاز آفرید ولی موسیقی او به سبک خاصی محدود نمی‌شود، در آثار او هم کارهای pop و jazz و هم کارهای کلاسیک را می‌توان مشاهده کرد. او رهبری ارکسترهایی چون ارکستر سمفونیک لندن، ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس، پاپ بوستن و تعدادی دیگر از مجموعه‌ها را نیز بر عهده داشته‌است.
به هر ترتیب موسیقی مجموعه کارتون‌های «پلنگ صورتی» یکی از پرخاطره ترین و نوستالژیک ترین موسیقی تیتراژهایی است که نه تنها در ایران بلکه در اقصی نقاط دنیا تبدیل به پرمخاطب ترین و ماندگارترین ملودی‌هایی شده که مردم با صدای آن آشنا هستند. موسیقی که حداقل برای دهه شصتی ها جذابیت دو چندانی دارد که هیچ وقت نمی‌توان آن را فراموش کرد و هر وقت ملودی فانتزی آن را می‌شنویم می‌گوییم: «دستمریزاد آقای آهنگساز!».