به گزارش خبرنگار مهر، میزان برخورداری هر دانش آموز از فضای آموزشی یکی از شاخص‌های مهم در بررسی میزان تحقق عدالت آموزشی در کشور است. در حالی که سرانه فضای آموزشی مطلوب در استاندارد جهانی ۸.۴ دهم متر مربع به ازای هر دانش آموز است؛ میانگین سرانه فضای آموزشی در ایران ۵.۲۲ متر مربع به ازای هر دانش آموز است.
فرسودگی مدارس قدیمی، رشد جمعیت، بلایای طبیعی و مهاجرت موجب شده است تا در برخی از مناطق و استان‌های کشور حتی سرانه برخورداری از فضای آموزشی از ۵.۲۲ متر مربع به ازای هر دانش آموز هم کمتر باشد.
میثم حاجی پور مدیر کل حوزه ریاست سازمان نوسازی مدارس کشور در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ما هشت استان داریم که زیر خط میانگین ۵.۲ دهم متر مربع هستند. استان‌های البرز با ۳.۱ دهم متر مربع، سیستان و بلوچستان با ۳.۳ دهم متر مربع، تهران با ۴.۱ دهم مترمربع و آذربایجان غربی هم با ۴.۱ دهم متر مربع چهار استانی هستند که کمترین میزان برخورداری از سرانه فضای آموزشی را در کشور دارند.
این چهار استان نیازمند توجه بیشتر برای افزایش سطح سرانه آموزشی هستند؛ طبیعی است که برای این نیاز لازم است تا ساخت و ساز بیشتری برای ساخت مدارس در آنها صورت بگیرد تا این مدارس هم بتوانند خود را به میانگین سرانه فضای آموزشی کشور نزدیک کنند.
هر سال شاهد افزایش جمعیت دانش آموز در استان سیستان و بلوچستان هستیم و طبیعی است که هر چقدر جمعیت دانش آموزان افزایش یابد فضای آموزشی بیشتری مورد نیاز است
حاجی پور در پاسخ به این سوال که چرا این دانش آموزان چهار استان باید کمتر از میانگین کشوری از فضای سرانه آموزشی برخوردار باشند گفت: در این چهار استان تعداد دانش آموز به نسبت فضا زیادتر شده است. به عنوان مثال استان البرز در چند سال اخیر یکی از استان‌هایی بوده است که بیشترین میزان پذیرش مهاجر را در کشور داشته است؛ حتی قبل از اینکه البرز به یک استان تبدیل شود انبوه جمعیت خود را داشت. امروز استان البرز یکی از استان‌های پرجمعیت کشور است.
مدیر کل حوزه ریاست سازمان نوسازی مدارس افزود: یا رشد جمعیتی بالایی که در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد طوری بوده است که ما هر سال شاهد افزایش جمعیت دانش آموز در استان سیستان و بلوچستان هستیم و طبیعی است که هر چقدر جمعیت دانش آموزان افزایش یابد فضای آموزشی بیشتری مورد نیاز است. یا حاشیه استان تهران همواره محل جذب مهاجر بوده است.
در برخی از این استان‌ها ما در سال بیش از هزار کلاس درس می‌سازیم؛ در استان سیستان و بلوچستان حدود دو هزار کلاس درس سال گذشته ساخته شده است حجم ساخت و ساز بالاست اما کاستی‌های قبل هم زیاد است. در مقابل شدت ساخت و سازی که انجام می‌شود؛ رشد جمعیت و فرسودگی برخی از فضاهای آموزشی موجب کاهش سرانه فضای آموزشی نسبت به میانگین کشوری بوده است اما با توجه به برنامه ریزی‌هایی که صورت گرفته و حضور خیرین مدرسه ساز این کمبود تا حد زیادی کاهش یافته است.
سرانه فضای آموزشی در استان آذربایجان غربی ۴.۱ دهم مترمربع است
یکی از استان‌های کمتر برخوردار در موضوع سرانه فضای آموزشی، استان آذربایجان غربی است. دانش آموزان در این استان مرزی با وجود پیشرفت در برخی از شهرستان‌ها، همچنان به دلیل جمعیت بالای دانش آموزی، کمتر از میانگین کشور از فضای آموزشی برخوردار هستند.
قهرمان رحمانی مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوال که چرا این استان کمتر از سرانه کشوری برخوردار از فضای آموزشی است، گفت: به دلیل مشکلاتی که در گذشته داشتیم متأسفانه حتی مرکز استان هم از سطح سرانه فضای آموزشی رنج می‌برد. سرانه فضای آموزشی در استان آذربایجان غربی ۴.۱ دهم مترمربع است در حالی که سرانه فضای آموزشی در کشور ۵.۲ دهم درصد است و استاندارد کشوری ۸.۲ دهم مترمربع است. در آموزش و پرورش ناحیه ۱ شهرستان ارومیه سرانه آموزشی ۲.۴۱ مترمربع و در ناحیه ۲ این شهرستان ۲.۶۹ مترمربع است.
وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای جبران این عقب‌ماندگی در برخورداری از فضاهای آموزشی گفت: ۳۵۰ پروژه فضای آموزشی در دست احداث در استان آذربایجان غربی وجود دارد که به همراه ۱۵۰ پروژه خیرین مدرسه ساز، حدود ۵۰۰ پروژه آموزشی با دو هزار کلاس درس در استان آذربایجان غربی را شامل می‌شود. یکی از همین مدارس خیرساز مدرسه بوتراب در خوی است که از بهترین مدارس کشور بوده و دانش آموزان سه مقطع تحصیلی از ابتدای مهر امسال در این مدرسه تحصیل می‌کنند.
شهرستان کشاورز حدود ۶ متر مربع سرانه فضای آموزشی برای هر دانش آموز است که از متوسط کشوری نیز بالاتر است
رحمانی با بیان اینکه اگر تمامی اعتبارات مورد نظر تخصیص یابد حدود نیمی از این پروژه‌های فضای آموزشی در مهر سال آینده تکمیل می‌شود، گفت: در مهر امسال در هفته دولت ۲۲ مدرسه با سالن‌های ورزشی و با تعداد ۱۴۴ کلاس درس با زیربنای ۲۶۱۰۰ متر مربع با اعتبار ۲۸۵ میلیارد تومان در هفته دولت تحویل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی شد. در زمان بازگشایی مدارس هم ۲۲ مدرسه با ۱۲۹ کلاس درس و زیربنای ۱۸ هزار و ۷۰۰ متر مربع با اعتبار ۱۴۴ میلیارد تومان در مهرماه تحویل داده شد.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان آذربایجان غربی افزود: نزدیک ۱۶۰۰۰ دانش آموز از مدارس جدید استفاده خواهند کرد. این پروژه‌ها هم کاملاً در تمامی استان وجود دارد و اکثر شهرستان‌های استان از طرح‌های جدید بهره مند شدند.
وی با اشاره به اینکه در برخی از شهرستان‌های این استان، حتی برخورداری دانش آموزان از فضاهای آموزشی از سرانه کشور هم بالاتر است گفت: به عنوان مثال شهرستان کشاورز حدود ۶ متر مربع سرانه فضای آموزشی برای هر دانش آموز است که از متوسط کشوری نیز بالاتر است یا شهرستان تکاب ۵.۸ دهم متر مربع به ازای هر دانش آموز است.
رحمانی با بیان اینکه یکی از پایین‌ترین سرانه‌های فضای آموزشی را در شهرستان پیرانشهر داریم؛ گفت: برخورداری دانش آموزان پیرانشهری ۱.۷ دهم مترمربع است که پایین‌ترین سطح سرانه فضای آموزشی در کل کشور است.
به نظر می‌رسد رشد فضاهای آموزشی در استان‌های هدف به موارد متعددی وابسته است. تأمین اعتبارات از سوی دولت در کنار حضور و همراهی بیشتر خیرین مدرسه ساز همیشه دو راهکار موجود برای تکمیل فضاهای آموزشی و برخورداری بیشتر دانش آموزان از فضاهای آموزشی بوده است.
به نظر می‌رسد طرح‌های دیگری همچون ایجاد مدارس غیردولتی وابسته با مشارکت سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی در امر مدرسه سازی و مدرسه داری بتواند نیاز استان‌های کمتر برخوردار را زودتر برطرف و موضوع عدالت آموزشی را سریع‌تر و با کیفیت بهتری محقق سازد.