به گزارش خبرگزاری مهر، نشست «زن، عفاف، پوشش» سه‌شنبه ۳ آبان‌ماه از سوی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها برگزار شد.
نیره قوی سرپرست پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی بیان کرد: عفاف، یک ویژگی انسانی است با جلوه‌های درونی و بیرونی است که در رفتار، گفتار و اندیشه انسان‌ها بروز دارد و بارزترین و زیباترین جلوه و مصداق پایبندی به عفاف، پوشش مناسب داشتن یا با ادبیات دینی حجاب است. بر این اساس، ارزشمندی عفاف قابلیت تعمیم به حجاب، به عنوان بارزترین مصداق را امکان پذیر می‌کند و باید گفت بی شک عفاف به دلیل فطری بودن، ارزش و هنجار مهم در دین، اخلاق دینی، آئینهای کهن و حتی در اخلاق سکولار است و همواره به عنوان مفهومی ارزشمند و پسندیده و در شمار «بایدهای اخلاقی» در جوامع مختلف بشری بوده است. نسبت میان عفاف و حجاب اینگونه است که عفاف یک موضوع عام است و پوشش یا حجاب، یکی از نمادها و یا مصادیق آن است.
قوی در توصیف وضعیت موجود به ویژگی‌های شش گروه اشاره کرد و گفت: گروه اول عموم مردم، به دلیل مسلمان بودن، پایبند قانون الهی عفاف هستند، صرف نظر از اینکه پایبندی به عفاف در مصوبات قانونی کشور، مطرح باشد، یا نه. گروه دوم نه به جهت باور به دین، بلکه صرفاً به جهت اخلاق، خود را ملزم به رعایت عفاف می‌دانند. گروه سوم گروهی که صرفاً به دلیل الزامات قانونی خود را ملزم به رعایت می‌دانند و نه از جهت دینی و اخلاقی. گروه چهارم علی‌رغم وجود مبانی مستحکم دینی و اخلاقی و همچنین جایگاه و اهمیت آن در قوانین به جهت کمی و کیفی، متأسفانه هیچ‌گونه التزام و پایبندی به عفاف و حجاب و خصوصاً رعایت عفت عمومی را ندارند و موجبات اشاعه ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی را فراهم می‌آورند.
وی ادامه داد: گروه پنجم گروهی که با پشتیبانی از افراد و یا تشکیل گروه‌ها، با برنامه ریزی و هدفمند موجبات اشاعه فرهنگ مغایر با عفاف و حجاب و یا در صدد سیاسی کردن موضوع در جامعه هستند. گروه ششم مسئولان در دستگاه‌های اجرایی و تقنینی به عنوان امانتدار مردم در مسند مسئولیت قرار گرفته و سیاستگذاری، قانونگذاری، اجرا و نظارت بر اجرای قوانین را بر عهده دارند.
قوی گفت: در توصیف وضعیت موجود سه گروه اول، اگر چه به دلایل مختلف و بعضاً مبانی متفاوت، پایبند به عفاف و حجاب هستند و در محیط اجتماعی هم عامل ناهنجاری نیستند؛ بلکه با پایبندی به عفاف و حجاب، زمینه ساز سلامت و امنیت به شمار می‌روند. اما دسته چهارم که نه پایبند به دین و ا خلأ قند و نه خود را ملزم به رعایت ضوابط و مقررات می‌دانند، لازم است اقدامات بازدارنده را با استفاده از ظرفیت‌ها ی قانونی، برای این گروه تدبیر کرد، تا حداقل اگر پایبند به دین و اخلاق نیستند، لااقل الزام به قانون را درک کرده و پذیرا شده و همراه با عموم مردم شوند و یا حداقل در جهت مخالف قدم برندارند که موجبات مزاحمت و ناامنی را فراهم آورند.
وی ادامه داد: برای این گروه لازم است، در مرحله اول آگاهی بخشی و اقدامات فرهنگی لازم، صورت پذیرد. در مرحله دوم، با عنایت به قوانین عمومی، صنفی و خصوصاً اصل ۸ و رعایت اصل ۳۹ قانون اساسی اقدامات مقتضی، انجام گیرد. و اگر اقدامات انجام شده اثرپذیر نبود؛ الزامات کیفری با رعایت اصل حفظ حیثیت در راستای حفظ عفت عمومی و رفع موانع آن توسط مسئولان اقدام شود. اما دسته پنجم، عاملان ترویج و زمینه‌ساز ایجاد مانع برای پایبندی و حتی دور شدن افراد از این هنجار و ارزش الهی هستند و زمینه رفتارهای ناهنجار و آسیب زا را در جامعه فراهم می‌آورند. در واقع این گروه برخلاف دسته چهارم، آگاهند و عاملند و چه بسا مغرض. مواجهه با این گروه، محصور در ابزارهای قانونی است. متأسفانه، واقعیت جامعه امروز ما این است که، این گروه نقش و تأثیر مهمی در ترویج عدم‌پایبندی در ما نحن فیه را با قالب‌های مختلف با استفاده از فضای مجازی، تصویری و مطبوعاتی دارند که، لازم است آسیب‌شناسی آن در پژوهشی دیگر، انجام پذیرد.
قوی اظهار داشت: در دسته ششم که سازمان‌ها و مراکز مسئول اجرای اقدامات فرهنگی، سیاستگذاری، قانونی و مسئول نظارت بر حسن اجرای خصوصی قوانین می‌باشند. بدیهی است که، در موضوع مورد بحث، صرفاً اقدام فرهنگی و یا صرفاً اقدام سیاستگذاری و قانونی کفایت نمی‌کند، بلکه انجام توأمان و هماهنگ و هدفمند کلیه این اقدامات است که می‌تواند عامل مؤثر و حتی شتاب‌بخش برای پایبندی را قوت بخشد و عوامل بازدارنده را، تقویت کند. نکته مهم این است که، تاکنون در کشور، متأسفانه ارجاع کار از مسئولان فرهنگی به مسئولان قانونی و احاله کردن مسئولان قانونی به مسئولان فرهنگی در بوجود آمدن شرایط موجود، کاری از پیش نبرده، و نخواهد برد. بلکه لازم است، کلیه مسئولان و دستگاه‌ها، خود را در مقابل وضعیت موجود جامعه مسئول بدانند و به جای احاله وظایف و سربار زدن از ایفای مسئولیت در سبقت کردن به خیر، فرصت را غنیمت شمرند.
وی گفت: جایگاه رفیع انسان با عطایای الهی، اراده و استعداد عقلانی غرض معبود در نظام احسن خلقت را قابلیت تحقق می بخشد، بر این مبناست که، در اندیشه متکلمان و فیلسوفان نقش بی‌بدیل عقل و به دنبال آن عملکرد ارادی انسان، نقطه تمایز از دیگر موجودات بشمار می‌رود. ثمره عفت این است که موجب می‌گردد انسان با بهره‌گیری از قوه عقل بر قوه شهوت غلبه نماید و با ایجاد تعادل بین این قوا، به اوج نقطه کمال انسانی، بتواند راه یابد و در صورتی که قوه عقلانی انسان مغلوب گردد، فرد مغلوب، موجودی غیر عفیف و فردی در قالب انسان ولی، با خوی حیوانی است. به تعبیر امام خمینی (ره) عفت از فطریات … و از جنود عقل است و مقابل و متضاد آن، هتک از جنود ابلیس و جهل است. کسانی که عفت نداشته باشند، آنها شیعه حضرت صادق (ع) نیستند، گرچه خود را شیعه بدانند. کسانی که تبعیت نفس بهیمی کنند، از حومه تبعیت عقلانی خارجند، تا چه جای آنکه به تبعیت الهی متصف باشند وشیعه امام صادق (ع). است.
قوی ادامه داد: اگر عصر کنونی را ما به نوعی بتوانیم، عصر عقلانیت و عقل‌گرایی تعبیر کنیم چرا که میزان و سنجش خصوصاً برای جوانان با تبلیغات عقل محسوس آنهاست نه مبانی و باورهای دینی- نتیجه باید این باشد که، عقل که امروزه مبنای امور قرار گرفته، باید ما را به سوی خیر و رعایت و پایبندی به عفاف در تمامی ابعاد آن رهنمون نماید. اما متأسفانه، علی‌رغم ادعای کاربرد عقلانیت در زندگی عصر کنونی، حرکت در جهت عکس آن در موضوع مورد بحث را شاهدیم و با وجود مبانی محکم دینی و اخلاقی و ضوابط قانونی و حتی قوانین کیفری، گروه‌هایی و افرادی در جامعه در جهت خلاف ارزشهای دینی و اخلاقی عمل می‌کنند، که لازم است مسئولان (گروه ششم) با تدابیر و اقدامات توأمان ارشادی و فرهنگی برای گروه‌های ۴، ۱،۲،۳ و با الزام قانونی و اجرای ضوابط و مقررات برای گروه‌های ۵و۶ زمینه رفع موانع و ایجاد شرایط لازم و مقتضی را در پایبندی و ترویج و نهادینه سازی عفاف، فراهم آورند.
وی بیان کرد: وضعیت مطلوب جامعه ما در نظامی دینی اینگونه قابل توصیف خواهد بود که، افراد در آن اعم از زن و مرد پایبند به عفاف باشند و زنان آن پایبند به حجاب با باورمندی به دین یا باورمندی به ارزشهای اخلاقی و یا الزام به رعایت ضوابط قانونی باشند تا سلامت و امنیت و تعالی فرد، خانواده، اجتماع در سطوح خرد و کلان آن تضمین گردد. در این مسیر، آنچه مهمترین عامل علاوه بر توجه مردم باید مطرح باشد، اراده و عزم جدی مسئولان است که به موضوع عفاف و حجاب، به عنوان یک واجب دینی با جایگاه و الزام قانونی که نقش و تأثیر بسزایی در جامعه دارد، بنگرند نه یک موضوع صرفاً فرهنگی و حاشیه‌ای با برنامه تقویمی و فصلی جهت ارائه گزارش کار به دستگاه‌های نظارتی است.