خبرگزاری مهر، گروه استانها- اسرا درویشی؛ آسمان، دیده بر زمین گشوده بود و مدینه، شبِ انتظارش را به دست صبح امید میسپرد
که ناگاه در صبحدمی حیاتبخش، آفرینش، تولدی دوباره یافت و یازدهمین روشنگرش را به هستی بخشید.
با آمدنش، مدینه دامنی از عطر گل‌های محمدب پر کرد. کوچه باغ‌های مدینه به پیشواز نفس‌های بهاری‌اش آمدند تا خاطره عبور عطر پیامبر (ص) را ازدلتنگی‌هایشان مرور کنند.
امام حسن عسکری (ع) آمد تا آفتاب رویش، قبله آفتاب گردان‌ها شود.
آمد تا شب‌های بی‌ستاره را در ماه غرق کند و دست‌های تنها مانده را بگیرد و تا خدا بالا بکشد.
هشتم ربیع الثانی سالروز ولادت یازدهمین امام شیعیان، امام حسن عسکری (ع) است؛ سلام بر امامی که اگر چه بخش اعظم زندگی خود را در حبس خانگی گذراند، اما همواره به اصلاح و هدایت امت توجه داشت.
حسن بن علی بن محمد (ع) مشهور به امام حسن عسکری (ع) (۲۳۲-۲۶۰ ق) یازدهمین امام شیعیان اثناعشری است که به مدت شش سال امامت را بر عهده داشت. او فرزند امام هادی (ع) و پدر امام مهدی (عج) است.
مشهورترین لقب وی، عسکری است که به اقامت اجباری‌اش در سامرا اشاره دارد. او در سامرا تحت مراقبت حکومت عباسی قرار داشت و برای فعالیت‌هایش با محدودیت روبه‌رو بود، امام عسکری (ع) از طریق نمایندگان خود و همچنین از راه نامه‌نگاری با شیعیان ارتباط داشت؛ عثمان بن سعید، نخستین نایب خاص امام زمان (عج)، از نمایندگان خاص وی نیز به شمار می‌رفت.
او سال‌های کوتاه عمر را پشت میله‌های تنگ نظر زندان، صبوری کرد. دینش را به دنیا نفروخت و عدالت را به ظلمت نسپرد؛ هر چند دیوارهای دلتنگ زندان، زندگی را بر او سخت می‌گرفت.
القاب امام حسن عسکری (ع)
لقب‌های او را هادی، نقی، زکی، رفیق و صامت ذکر کرده‌اند. برخی از مورخان لقب «خالص» را هم گفته‌اند. ابن الرضا نیز لقبی است که امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) به آن شهرت یافته‌اند. لقب «عسکری» نیز مشترک میان امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع)، است زیرا هر دو در شهر سامرا اقامت اجباری داشتند. «عسکر» عنوان غیرمشهوری برای سامرا بوده است، همچنین به خاطر اشتراک نام «حسن» میان ایشان و امام حسن مجتبی (ع)، ایشان را «حسن اخیر» نیز گفته‌اند.
دوره‌های زندگی
مدت کوتاه عمر امام به سه دوره تقسیم می‌شود؛ تا چهار سال و چند ماهگی (و بنا به یک قول تا سیزده سالگی)، در مدینه به سر برد. تا ۲۳ سالگی به اتفاق پدر بزرگوارش در سامرا می‌زیست و تا ۲۸ سالگی (شش سال و اندی پس از شهادت امام دهم)، در سامرا ولایت بر امور و پیشوایی شیعیان را بر عهده داشت.
روایاتی از رسول اکرم (ص) و اهل بیت (ع) بر امامت دوازده امام وارد شده و در آنها، به روشنی، به نام ایشان از جمله امام حسن بن علی عسکری (ع) اشاره شده است. علاوه بر آنکه در روایات نقل شده از پدر بزرگوارش، به امامت آن حضرت تاکید شده است.
جابر بن عبدالله انصاری، با اشاره به لوحی که در دستان مبارک حضرت زهرا (س) مشاهده کرده بود، به امامت و نام امام عسکری (ع) بیان کرده است و مشهور بین شیعه آن است که امام عسکری (ع) فرزندی جز امام مهدی (عج) از خود به یادگار نگذاشت.
آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت
از آنجا که پنهان شدن پیشوا و رهبر هرجمعیت، یک حادثه غیرطبیعی و نامانوس است و باور کردن آن و نیز تحمل مشکلات ناشی از آن، برای مردم دشوار است، پیامبر اسلام (ص) و سلم و امامان پیشین (ع)، به تدریج مردم را با این موضوع آشنا ساخته، افکار را برای پذیرش آن آماده می‌کردند.
این تلاش، در عصر امام هادی و عسکری (ع)، به صورت جدی‌تری به چشم می‌خورد؛ چنان که امام هادی (ع) بعضی از کارها را به وسیلۀ نمایندگان انجام می‌داد و خود کمتر با افراد تماس می‌گرفت. این امر در زمان امام عسکری علیه السلام، جلوۀ بیشتری یافت؛ زیرا با وجود تاکید بر تولد حضرت مهدی (عج) او را فقط به شیعیان خاص و بسیار نزدیک نشان می‌داد. از سوی دیگر، تماس مستقیم شیعیان با خود آن حضرت نیز روزبه روز محدودتر و کمتر می‌شد؛ به گونه‌ای که حتی در شهر سامرا از طریق نامه یا به وسیلۀ نمایندگان خویش، به مردم پاسخ می‌داد. بدین ترتیب، آنان را برای پذیرش اوضاع و شرایط عصر غیبت و ارتباط غیرمستقیم با امام آماده می‌ساخت. این همان روشی است که امام دوازدهم (ع) در زمان غیبت صغرا در پیش گرفت و به تدریج شیعیان را برای دوران غیبت کبرا آماده ساخت.
معرفی حضرت مهدی (عج) به عنوان جانشینی
یکی از مسئولیت‌های بزرگ امام عسکری (ع) معرفی حضرت مهدی (عج) به جانشینی خود بود. این امر، زمانی سخت تر می‌شد که آن حضرت می‌بایست بنا به دلایلی، فرزند خود را در پردۀ «پنهان زیستی» نگه دارد، تا از گزند بدخواهان در امان بماند. با این حال در موارد فراوانی، به معرفی جانشین خود به افراد مورد اطمینان پرداخته است.
امام حسن عسکری (ع) در کنترل مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه نقش مهمی ایفا کرد
رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی در رابطه با امام حسن عسکری (ع) به خبرنگار مهر می‌گوید: از امام حسن عسکری (ع) روایات بسیاری نقل شده است به‌عنوان مثال فرموده‌اند هرکس در دنیا به برادران دینی خود تواضع خرج دهد، از صدیقین و شیعیان علی ابن ابی طالب (ع) خواهد بود.
حجت‌الاسلام میکائیل اسکندری ادامه می‌دهد: امام حسن عسکری (ع) در مدینه متولد شد و در ۲۸ سالگی به شهادت رسید، او ۲۸ سال زندگی کرد که در ۲۲ سالگی هم پدر خود را از دست داد و در طی شش سال امامت شیعیان را بر عهده داشت که وظیفه‌ی سنگینی بود.
او می‌افزاید: در این شش سال در رابطه با مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه زحمات بسیاری کشید چراکه امام بعد از او نیز آخرین امام بود و نباید کوتاهی می‌کرد، در این شش سال در تمامی پادگان‌ها تحت نظر بود اما اراده خداوند متعال بود که آخرین امام از او متولد شود که امیدواریم فرج ایشان به زودی محقق شود و جامعه پر از عدل و عدالت شود.
او خاطرنشان می‌کند: با وجود تمام کنترل‌های حکومت‌های عباسی این فعالیت‌های مستمر در قالب حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان، تقویت سیاسی رجال توسط امام عسکری (ع) دوام و قوام داشت.
حجت‌الاسلام اسکندری یادآور می‌شود: عمل به امر به معروف و نهی از منکر، توجه و ترویج فرهنگ صرفه جویی و پرهیز از اصراف و همچنین برنامه ریزی صحیح برای حفظ بیت المال و کنترل بازوی اقتصادی سیره عملی امام یازدهم شیعیان بود.
امام حسن عسکری (ع) تکیه‌گاه شیعیان بود
یک کارشناس مذهبی به خبرنگار مهر می‌گوید: اگر بخواهیم که به عظمت ایشان پی ببریم باید به احادیث مراجعه کنیم، به‌ویژه در حدیث لوح که در کتب اهل سنت و شیعه نقل شده است و در این حدیث خداوند اسامی تمامی امامان را بیان و به عظمت آنها اشاره کرده و فرموده است «امام حسن عسکری (ع) را از وجود امام هادی خارج می‌کنم که دعوت کننده به راه من است».
حجت‌الاسلام حسین بابایی ادامه می‌دهد: سبک زندگی ما باید مانند امام حسن عسکری (ع) باشد و از او الگو بگیریم چراکه او ما را به سمت خداوند متعال هدایت می‌کند، امروز در جامعه فرقه‌های ظالم وجود دارند که هر روز هم بر تعداد آنها افزوده می‌شود چراکه امام حسن عسکری را به حد کافی نشناخته‌ایم.
او می‌افزاید: امام حسن عسکری مخزن علم خدا است و تمامی علم‌هایی که بر ۱۲۴ هزار پیامبر و ۱۲ امام نازل شده‌است، مسلط بود.
او در رابطه با اخلاق و رفتار امام حسن عسکری (ع) خاطرنشان می‌کند: یکی از مخالفین ایشان که در نهایت مرتبه با ایشان عداوت داشت، احمد ابن عبیدالله بود که اخلاق و فصائل امام را اینچنین بیان کرده است که جای تعجب دارد؛ «هیچ‌یک از علویان را ندیدم که چون امام حسن عسکری باشند و در آرامش، وقار، پارسایی، نجابت و بزرگواری در نزد خاندانش بهتر از او نشنیدم آنان وی را مقدم می‌داشتند و بر مردم عادی و وزیران مقدم داشته می‌شد، پی بردم آن حضرت در نزد مردم در جایگاهی والا قرار دارد».
حجت‌الاسلام بابایی یادآور می‌شود: سخاوت و بخشندگی از رفتارهای ایشان بود، او بسیار خوش اخلاق و خوش رفتار بود، خدمت به خلق را ترغیب می‌کرد و خود در این عرصه پیشقدم بود و به نماز اول وقت نیز اهتمام بسیاری داشت.
او می‌گوید: از امام حسن عسکری (ع) سه مورد مطرح شده است؛ اولین مورد این روایت شریف است که امام حسن عسکری (ع) فرمودند شیعیان در عمل باید زینت اهل بیت (س) باشند و سبب ننگ و خواری آنها نشوند، طوری نباشند که مردم از آنها فرار کنند.
او تاکید می‌کند: این زینت باید در نماز خواندن، عمل به احکام دین، در خوش گفتاری، آداب و معاشرت، فضای خانواده، با همسایگان، با مردم، حلال خوردن، از حرام دوری کردن و… باشد که مایه ننگ و عاری نباشند.
این کارشناس مذهبی بیان می‌کند: مردم باید دنبال کارهایی که اهل بیت را ذلیل می‌کنند، نروند و چه بد بنده‌ای است که دو روی و دو زبان دارد.