به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات شیرازه کتاب ما، کتاب «درس ۲۸ مرداد از لحاظ نهضت ملی ایران و از لحاظ رهبران خائن حزب توده» از مکتوبات خلیل ملکی را با شمارگان ۳۳۰ نسخه، ۳۸۴ صفحه و بهای ۱۵۰ هزار تومان منتشر کرد. این کتاب پیشتر توسط انتشارات پردیس دانش منتشر شده بود.
کتاب شامل ۱۳ فصل به ترتیب با این عناوین است: «مقدمه»، «ادعانامه بر علیه کمیته مرکزی حزب توده (از طرف اعضاء و مسئولین حزب)»، «ایران و سیاست بزرگ جهانی»، «نهضت ملی ایران در مقابل قدرت‌های بزرگ جهان»، «ستون فقرات سیاست بعد از جنگ شوروی که تعیین کننده خط مشی حزب توده در مسئله نفت و نهضت ملی ایران بود»، «تبلیغ برای صلح بین دول بزرگ و تشکیل جبهه واحد برای خدمت به ستاد زحمتکشان جهان»، «هدف نهضت ملی متناقض یا هماهنگ با سیاست جهانی شوروی است؟»، «اعتراف سران حزب توده به اشتباه خود دروغ است، آنها مطابق اصیل‌ترین اصل استالین رفتار کرده‌اند»، «آیا دکتر مصدق مطابق ادعای توده‌ای‌ها در مقابل آمریکا و دربار سازشکار بود؟»، «لیبرالیسم دولت نهضت ملی»، «جبهه واحد ضد استعمار»، «تکامل حوادث از ۳۰ تیر تاریخی تا کودتای ۲۸ مرداد» و «آیا واقعه ۲۸ مرداد قابل اجتناب بود؟».
فروپاشی نهضت ملی شدن صنعت نفت در روزهای پایانی مرداد ۱۳۳۲، نقطه عطفی بود در تاریخ معاصر ایران؛ نقطه عطفی که بیشتر در مورد زمینه‌های شکل‌گیری و بازیگران آشکار و نهانش بحث و بررسی شده است تا جنبه‌های دیگری چون امکان اجتناب از آن پیشامد در صورت اتخاذ راه و روشی دیگر از سوی رهبری نهضت.
کتاب «درس ۲۸ مرداد از لحاظ نهضت ملی ایران و از لحاظ رهبران خائن حزب توده» به قلم خلیل ملکی سعی و تلاشی است از سوی رهبر یکی از مهمترین نیروهای هوادار نهضت ملی- حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم) در ارزیابی کودتای ۲۸ مرداد از منظری که گفته شد.
در بخشی از مقدمه کتاب آمده است: «مصدق خانه‌خراب شد برای اینکه در این مسئله مصمم بود که هرگز و به هیچ قیمتی در قطع نفوذ سیاسی و اقتصادی اجنبی سازشکاری و مماشات نکنند. آری، ما هم معتقدیم که نهضت به یک و یا چند شخص متعلق نیست، ولی شما درست به عکس این معتقدید و خیال می‌کنید با از بین بردن یک و یا چند شخص نهضت را از بین می‌برید. این فرضیه همیشگی جباران و غارتگران حقوق اجتماعی و انفرادی توده‌های بشری است. نهضت ملی ایران به آن یک یا چند نفر، به آن یک و هزار مرد دیگر برای این ارزش قائل است که آنها علی‌رغم پیچیدگی‌ها و مشکلات و نواقص راه و کار همواره نسبت به آرمان بزرگ ضداستعماری ملت ایران وفادار ماندند و از مرگ و حبس و بند و زنجیر نهراسیدند.
خلیل ملکی به رغم تمام گرفتاری‌های آن دوره، از جمله سپری کردن یک دوره کم و بیش یک‌ساله حبس بعد از ۲۸ مرداد، بر آن شد حتی برای دفاع از نهضت ملی و رد ایرادهای حزب توده هم که شده باشد، مطلبی بنویسد. بخش اعظم آن دوره حبس در قلعه فلک الافلاک و در نوعی مصاحبت تحمیلی و آزارنده با تعدادی از توده‌ای‌ها گذشت و به گونه‌ای که از یادداشت‌های خلیل ملکی از آن ایام برمی‌آید، نطفه این بحث و جدل سیاسی از دل رشته مباحثی درآمد که در این دوره میان او و توده‌ای‌ها جریان داشت.
یکی از مهمترین بخش‌های کتاب درس ۲۸ مرداد در آن قسمت است که در انتهای رساله به نقد سیاست‌های حزب توده در دمیدن به آتش کینه و رویارویی اختصاص یافته است. در حالی که حزب توده رنج و مصیبتی را که دامنگیر اعضاء و هوادارانش شده بود، نوعی سرمایه سیاسی تلقی می‌کرد ملکی تأکید داشت که با اتخاذ وسائل مسالمت‌جویانه اجازه نمی‌دهیم حتی تبسم یک طفل معصوم، اشک یک زن جوان و یا مادر پیر و یا رنج مشقت هزاران هزار خانواده کارگران بی‌سرپرست شده فدای مبارزات انقلابی نمای ضدانقلابی گردد…»