خبرگزاری مهر – گروه استانها – مریم یاوری: بررسی‌های میدانی خبرنگار مهر در شهرداری‌های مختلف و همچنین مشاوران املاک در استان اصفهان بیانگر حال ناخوش بازار مسکن در استان اصفهان است، شرایطی که به اعتقاد کارشناسان ماه‌ها است که بر بازار مسکن چنبره زده و هنوز دولت و بخش خصوصی راهکاری مؤثر برای برون رفت از آن ارائه نداده‌اند.
این در حالی است که هر روز شاهد افزایش پرونده‌های اختلاف بین مستأجر و موجران هستیم و از سوی دیگر مراجعات شهروندان به مراکز خیریه‌ای مسکن افزایش یافته است به گونه‌ای که به گفته مهدی رقایی، قائم مقام مؤسسه خیریه امام حسین (ع) تخصصی حوزه مسکن تعداد مراجعات برای کمک هزینه رهن و اجاره نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود چهار برابر شده است.
ادامه رکود مسکن تا ۶ ماه آینده
از سوی دیگر نیز باید توجه داشت که کارشناسان صنعت ساختمان نیز بر این باورند که رکود در بازار مسکن تا حداقل ۶ ماه آینده ادامه دارد، مهرداد رجبی در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: در حال حاضر قیمت‌ها در بازار مسکن به نقطه اوج خود رسیده و این امر به صورت سنتی منجر به کاهش معاملات خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: در صورتی که برنامه‌های دولت در بخش مسکن شتاب بیشتری بگیرد، احتمالاً شاهد ثبات قیمت در بازار مسکن خواهیم بود اما اینها به منزله ثبات شرایط فعلی بازار مسکن نیست چرا که عوامل بیرونی از جمله نوسانات اقتصادی نیز بر بازار مسکن تأثیر گذار است.
این کارشناس مسکن بر این باور است که پس از نیمه دوم سال جاری سرمایه‌ها از بازارهای موازی خارج شده و به صورت سنتی وارد بازار مسکن می‌شوند، او در این باره ابراز می‌کند: این امر به دلیل رکود در بازار بورس اتفاق خواهد افتاد و معمولاً سرمایه‌های خارج شده از بورس به سمت مسکن سرازیر می‌شود.
فروش متری مسکن در بورس به بازار مسکن کمک نمی‌کند
رجبی با اشاره به اینکه طرح فروش متری مسکن در بورس تأثیر چندانی بر بهبود شرایط بازار مسکن ندارد، اضافه می‌کند: فروش متری مسکن طرحی است که به علت رکود در بازار بورس و پیشگیری از خروج سرمایه‌های بلوکه شده در این بازار صورت گرفته که در راستای حفظ سرمایه افراد طرح خوبی است اما این طرح کمکی به ساماندهی بازار مسکن و یا خانه دار شدن افراد نخواهد کرد.
او با بیان اینکه حجم پروژه‌هایی که برای عرضه متری مسکن در بورس تعیین شده، قابل مقایسه با حجم معاملات بازار مسکن نیست، می‌افزاید: از این رو این میزان پروژه نمی‌تواند بر شرایط بازار مسکن تأثیرگذار باشد.
شیب منفی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بازار مسکن در ۶ ماه امسال
این کارشناس حوزه مسکن با بیان اینکه در ۶ ماهه نخست سالجاری رشد سرمایه گذاری در حوزه مسکن از سمت بخش خصوصی منفی بوده است، تصریح می‌کند: خروج از شرایط رکود بازار مسکن و خانه دار کردن افراد مستلزم ورود دولت به این امر و واگذاری زمین از سوی دولت به مردم است؛ در حال حاضر ساخت مسکن در طرح نهضت ملی مسکن موانع بسیاری از جمله عدم پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها دارد، در حالی که زمین‌های در مالکیت دولت، تنها یک سری چالش‌های حقوقی دارد که قابل رفع است، بنابراین اولویت واگذاری زمین بر ساخت مسکن می‌تواند تأثیر بهتری بر حوزه مسکن و خانه دار کردن افراد داشته باشد.
پس از نیمه دوم سال جاری سرمایه‌ها از بازارهای موازی خارج شده و به صورت سنتی وارد بازار مسکن می‌شوند، این امر به دلیل رکود در بازار بورس اتفاق خواهد افتاد و معمولاً سرمایه‌های خارج شده از بورس به سمت مسکن سرازیر می‌شود
تغییر لحظه‌ای قیمت مسکن
همچنین علی صالحی تبار، عضو انجمن صنفی انبوه سازان مسکن و ساختمان استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار مهر به وضعیت این روزهای بازار مسکن پرداخته و اظهار می‌کند: متأسفانه التهابات این روزهای بازار ارز همچون گذشته بر روری بازار زمین و مسکن به شدت تأثیر گذاشته است و قیمت مسکن و اجاره بها همچون نرخ ارز لحظه‌ای شده است.
او با بیان اینکه بازار این روزهای زمین و مسکن نه فروشنده‌ای در آن است و نه خریداری می‌افزاید: حجم معاملات این روزهای خرید و فروش مسکن در اصفهان به شدت کاهش یافته، بنابراین سیاست‌های مسکنی دولت دیگر جوابگو نیست و تا دیر نشده دولت باید به سمت راهکارهای اساسی و بنیادی برود.
قدرت خرید مردم به حداقل رسیده است
عضو انجمن صنفی انبوه سازان مسکن و ساختمان استان اصفهان با بیان اینکه توسعه اقتصادی بدون ثبات نرخ ارز امکان پذیر نیست، ادامه می‌دهد: طی سال‌های گذشته اگر نرخ ارز افزایش می‌یافت ما شاهد بودیم که متقاضیان برای خرید خانه مراجعه می‌کردند اما از ابتدای امسال تاکنون با توجه به افزایش شدید قیمت‌ها دیگر شاهد چنین اتفاقی نیستم و از دلایل اصلی آن می‌توان به نبود نقدینگی و کاهش قدرت خرید مردم اشاره کرد.
او با بیان اینکه متوسط قیمت آپارتمان در مناطق مختلف اصفهان از ۱۲ میلیون تومان تا بیش از ۴۰ میلیون تومان متفاوت است، می‌گوید: بررسی بازار اجاره‌بها نشان می‌دهد با وجود کاهش چشمگیر جابه‌جایی‌ها در فصل پاییز، نرخ رشد کرایه واحدهای مسکونی همچنان مثبت است.
استمرار تورم بازار مسکن ۳ ساله شد
این انبوه ساز مسکن تصریح می‌کند: گزارش اخیر بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن نیز حاکی از تورم بیش از ۴۰ درصدی اجاره‌بها در مقیاس سالانه است. این روند پرشتاب دست کم از ۳ سال قبل آغاز شده و مشخص نیست قرار است در کدام نقطه پایان یابد.
او با بیان اینکه کشور به شدت سالیانه نیازمند یک میلیون واحد مسکن جدید است، بیان می‌کند: متأسفانه در چند سال اخیر در حوزه مسکن بسیار کم کاری شده است و اگر دولت آیت الله رئیسی به وعده خود در ساخت ۴ میلیون مسکن عمل کند، آنچنان تقاضا در بازار بالاست که باز هم کم هست.
عملکرد نامناسب بانک‌ها در پرداخت تسهیلات حوزه مسکن
صالحی تبار با بیان اینکه بانک‌ها در ارائه تسهیلات به متقاضیان مسکن عملکرد خوبی نداشته‌اند، ابراز می‌کند: ساخت مسکن توسط بخش خصوصی در کنار کنترل و تعدیل بازار مسکن توسط بخش دولتی می‌تواند از آسیب‌های ناشی از سرگردانی سرمایه‌های بزرگ نیز جلوگیری و آنها را به سمت حوزه ساخت و ساز مسکن سوق دهد.
او خاطرنشان می‌کند: دولت باید نظام حمایتی خود در حوزه‌های مختلفی همچون تأمین مالی و حذف بروکراسی از طریق ارائه تسهیلات متناسب را فراهم کند و به حوزه مسکن استیجاری برای اقشار کم درآمد جامعه ورد پیدا کند تا بتواند آشفته بازار مسکن را به خوبی کنترل و در دست بگیرد.
این انبوه ساز مسکن ادامه می‌دهد: انواع وام‌های دولتی، یارانه‌های مسکن، یارانه‌های سود تسهیلات، پشتیبان درآمد اضافی، معافیت مالیاتی و مواردی از این دست می‌تواند در زمره حمایت‌های دولت از سمت تقاضا باشد.
او می‌افزاید: با توجه به مشکلاتی که دولت در حوزه بودجه، تحریم‌های شدید اقتصادی و تعدد طرح‌های عمرانی نیمه تمام دارد بعید می‌دانم بتواند به تقویت مالی عرضه و تقاضا بپردازد به همین خاطر باید از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کند.
کاهش شدید صدور پروانه‌های ساختمان
همچنین رسول جهانگیری، رئیس اتاق اصناف استان اصفهان نیز که معتقد است وضعیت مسکن هنوز رکود تورمی حاکم است، به خبرنگار مهر می‌گوید: قیمت‌ها کاهش نداشته و در بخش خرید و فروش نیز آنطور که باید بخش خصوصی و حمایت‌هایی که باید برای رونق مسکن در دستور کار قرار می‌گرفت، محقق نشد.
دولت باید نظام حمایتی خود در حوزه‌های مختلفی همچون تأمین مالی و حذف بروکراسی از طریق ارائه تسهیلات متناسب را فراهم کند و به حوزه مسکن استیجاری برای اقشار کم درآمد جامعه ورد پیدا کند تا بتواند آشفته بازار مسکن را به خوبی کنترل و در دست بگیرد
او با بیان اینکه در شهرداری‌ها نیز با کاهش شدید صدور پروانه ساختمان رو به رو هستیم، ابراز می‌کند: شرایطی خوبی را در صنعت مسکن نداریم و پیشنهاد ما این است که دولت آنطور که خود صلاح می‌داند هر چه زودتر نسبت به رونق بازار مسکن اقدام کند.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان اصفهان با بیان اینکه ما در کشور سالانه به یک میلیون واحد مسکونی جدید نیاز داریم، تصریح می‌کند: از سوی دیگر نیز یک میلیون مسکن نیز سالانه در کشور نیاز به بازسازی و تخریب دارد و از این رو ۲ برابر نیاز سالانه نیاز مسکن احصا شده و از سویی تولید مسکن ما مطابق با نیاز بازار نیست.
امروز بازار مسکن حالت سرمایه‌ای و ارزش افزوده به خود گرفته است
او با اشاره به اینکه امروز بازار مسکن حالت سرمایه‌ای و ارزش افزوده به خود گرفته است، ادامه می‌دهد: اندک جابجایی‌هایی که انجام می‌شود بیشتر در راستای نقل و انتقال سرمایه‌ها است و عملاً خریداران واقعی که نیازمند مسکن هستند توانایی خرید ندارند و از سویی نیز مسکن‌های موجود مطابق با نیاز خریداران واقعی نیست.
جهانگیری می‌افزاید: ذائقه خریداران واقعی مسکن در کشور و به ویژه استان اصفهان با توجه به کاهش ۲ الی ۳ نفره شدن خانواده‌ها و همچنین افزایش متقاضیان خانه‌های مجردی از ۱۵۰ متر به ۳۰ تا حداکثر ۱۰۰ متر رسیده است و با حرکت به این ساخت و سازها می‌تواند تا حدودی نسبت به تأمین تقاضای متقاضیان حوزه مسکن کمک کننده باشد.
لزوم ساخت مسکن با متراژ پایین
او معتقد است که دولت باید در سیاست‌های انبوه سازی خود ساخت و ساز با متراژهای پایین و ایجاد مشوق‌هایی برای اجاره داری نوین را در دستور کار قرار دهد، می‌گوید: صنعت ساختمان در بسیاری از کشورهای دنیا به سمت اجاره داری نوین رفته و نباید این‌طور باشد که همه مالک خانه باشند بلکه خانواده‌ها می‌توانند با استفاده از این ظرفیت، در حوزه‌های دیگر سرمایه گذاری کند.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان اصفهان با بیان اینکه دولت باید در این زمینه زمین رایگان را برای بخش خصوصی در نظر بگیرد، تصریح می‌کند: دولت باید در صنعت مسکن تسهیل‌گر باشد و ورود دولت به بخش اجرایی در این صنعت با مشکل مواجه می‌شود.
او می‌افزاید: اگر توجه داشته باشیم در بخش مسکن مهر نیز آن دسته از پروژه‌هایی که دست تعاونی‌ها و انبوه سازان بود به خوبی اجرایی شد و آن بخشی که توسط خود دولت اجرا شد در بدترین جانمایی‌ها و با ایرادات اساسی همراه بود.
جهانگیری می‌گوید: اگر دولت در اجرای طرح مسکن مهر از ظرفیت بافت‌های فرسوده استفاده می‌کرد موفقیت بیشتری را داشت.
عدم پاسخگویی مسئولان حوزه مسکن
لازم به ذکر است که پیگیری‌های مکرر خبرنگار مهر برای دریافت اظهار نظر مسئولان اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان و همچنین معاون مسکن وزیر راه راه به جایی نبرد و هیچیک از مسئولان در این زمینه حاضر به پاسخگویی نشدند.
گفتنی است مسکن اولی ترین نیاز جامعه بشری است و این در حالی است که امروزه بسیاری از شهروندان با مشکل تأمین مسکن مواجه هستند و شایسته است که مسئولان امر در این زمینه تصمیمات اجرایی و تأثیرگذار بگیرند.