خبرگزاری مهر، گروه اجتماعی: همزمان با کاهش دما در پایتخت و بسیاری از کلانشهرهای کشور دوباره سر و کله آلودگی هوا پیدا شده است. این معضل دست از سر شهرهایی مانند تهران بر نمی‌دارد. هر ساله ذرات معلق ریه شهروندان را نشانه می‌گیرد و سلامت آنها را به مخاطره می‌اندازد.
بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران پایتخت‌نشینان از ابتدای سال تاکنون ۱۳۵ روز هوای قابل قبول، ۸۸ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۸ روز هوای ناسالم، ۲ روز هوای بسیار ناسالم، ۲ روز هوای خطرناک و تنها دو روز هوای پاک را تجربه کردند.
طی روزهای اخیر میزان ذرات معلق در کلانشهرهایی مانند تهران افزایش یافته و کارشناسان هشدارهایی را در این زمینه برای دستگاه‌های ذیربط و بیماران قلبی و ریوی داشته‌اند. صادق ضیائیان مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی امروز اعلام کرد: در نقاط پردد تهران و البرز شاهد تشدید آلودگی هوا خواهیم بود.
صدور هشدار زرد آلودگی هوا در استان تهران
پدرام قودجانی رئیس مرکز عملیات اضطراری سازمان مدیریت بحران شهر تهران هم با اشاره به صدور هشدار زرد آلودگی هوا در استان تهران، گفت: صدور این هشدار برای این است که مردم و دستگاه‌های ذیربط نسبت به وضعیت هوا آگاهی و آمادگی لازم را داشته باشند تا در صورت لزوم اگر احیاناً وضعیت آلودگی هوا بدتر شد، دستگاه‌های مسئول اقدامات لازم را انجام دهند.
رئیس مرکز عملیات اضطراری سازمان مدیریت بحران شهر تهران خاطرنشان کرد: وظیفه شهرداری تهران در حوزه آلودگی هوا بیشتر مبتنی بر اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی جامعه است و اگر به‌واسطه تشدید آلودگی هوا بنا بر این باشد که اقدام اضطراری صورت گیرد، مسئولیت اصلی بر عهده استانداری تهران خواهد بود.
اگر باد نوزد با کاهش دما هوا آلوده می‌شود
سازمان محیط زیست یکی از دستگاه‌هایی است که نقش مهمی جهت مقابله با آلودگی هوا در کنار سایر دستگاه‌های مربوطه دارد. برهمین اساس برای بررسی آخرین اقدامات انجام شده در جهت مقابله با این معضل به سراغ داریوش گل‌علیزاده سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم رفتیم.
وی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: هر ساله نیمه دوم سال همزمان با کاهش محسوس دما و پدیده اینورژن یا وارونگی دما، افزایش میزان ذرات معلق را شاهد هستیم و در صورتی که باد نوزد و هوا ساکن باشد انباشت آلودگی هوا ایجاد خواهد شد.
وی افزود: در صورتی که منابع انتشار آلودگی هوا را کنترل نکنیم، غلظت ذرات معلق بیشتر می‌شود و شرایط هوا ناسالم خواهد ماند.
کارگروه ویژه آلودگی هوا براساس بخشنامه‌ای تشکیل خواهد شد تا تکالیف اجرایی در شرایط اضطرار مرور شود
گل علیزاده ادامه داد: شهریور امسال به تمام ادارات کل و سازمان‌های ذیربط مربوط به آلودگی هوا، بخشنامه‌ای را ارسال کردیم که یکی از بندهای این بخشنامه تشکیل کارگروه ویژه آلودگی هوا جهت مرور تکالیف اجرایی در شرایط اضطرار است و از آنجایی که طبق تبصره سه قانون هوای پاک، وظایف دستگاه‌ها مشخص است باید اقدامات لازم در این حیطه انجام شود.
سرپرست مرکز ملی هوا با اشاره به ضرورت تشکیل به موقع کارگروه اضطرار و هشدار آلودگی هوا اظهار داشت: وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌ها باید به سازمان محیط زیست تشکیل این کارگروه را اعلام کنند تا به موقع هشدارهای لازم ارائه شود و قبل از بحران تصمیم گیری‌ها اتخاذ شود.
وی ادامه داد: منابع ساکن آلودگی هوا مانند کارخانجات و منابع متحرک مانند خودروهای فرسوده و آلاینده از منشأهای افزایش ذرات معلق در شهرها محسوب می‌شوند که با اقدامات پیشگیرانه مانند اجرای طرح‌های ترافیکی، معاینه فنی موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی، تشدید نظارت بر مراکز معاینه فنی می‌توان جهت مقابله با آلودگی هوا اقدام کرد البه این موضوعات از جمله راهکارهای کوتاه مدت محسوب می‌شود.
احصاء نیازهای مالی را برای درج در قانون بودجه ۱۴۰۲
گل علیزاده تصریح کرد: ۵ آبان جلسه‌ای در وزارت کشور جهت انجام هماهنگی‌ها در زمینه کاهش آلودگی هوا در زمینه اجرای هر چه بهتر قانون هوای پاک برگزار شد و همه دستگاه‌های اجرایی مربوطه برای انجام تکالیف قانونی خود، نیازهای مالی را برای درج در قانون بودجه ۱۴۰۲ باید احصا می‌کردند.
یکصد هزار میلیارد تومان برای حمایت از قانون هوای پاک
سرپرست مرکز ملی هوا بیان داشت: احصای این بودجه مورد نیاز انجام گرفت و بیش از یکصد هزار میلیارد تومان از سوی وزارت کشور، وزارت نیرو، وزارت نفت، سازمان محیط زیست، سازمان ملی استاندارد، هواشناسی، وزارت بهداشت، وزارت جهاد کشاورزی احصاء شد و قرار است این میزان بودجه در قانون بودجه ۱۴۰۲ لحاظ شود. سالهای قبل اعتباری جدا در بودجه برای این مسئله نبود و امسال ردیفی در قانون بودجه برای هوای پاک و اولویت‌هایی از جمله خارج کردن خودروهای فرسوده و تولید و توزیع سوخت استاندارد در نظر گرفته شده است.
ماجرای مازوت سوزی در نیروگاه‌های حرارتی
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه میزان مازوت سوزی در کشور چقدر است و این مسئله چه میزان در تشدید آلودگی هوا نقش دارد؟ گفت: رویکردها، عدم استفاده از موضوع مازوت سوزی در نیروگاه‌های بخاری است.
سرپرست مرکز ملی هوا خاطرنشان کرد: نیروگاه‌های حرارتی به طور کلی به سه بخش گازی، نفتی و گازی و بخاری تقسیم بندی می‌شوند که نیروگاه‌های حرارتی از نوع بخاری می‌توانند مازوت سوزی داشته باشند و ظرفیت ۵۴ میلیون لیتر برای مازوت سوزی دارند.
گل علیزاده تأکید کرد: ۱۶ نیروگاه بخاری در کشور داریم که یکی از آنها در تهران و دیگری در فردیس کرج است. نیروگاه بعثت در داخل تهران قابلیت مصرف مازوت را دارد که از سال ۹۰ مشعل آن پلمب شده است.
وی ادامه داد: نیروگاه فردیس کرج هم طی سالهای اخیر میزان مازوت سوزی آن اندک یا صفر بوده است. نیروگاه اسلام آباد در داخل شهر اصفهان، نیروگاه شهید منتظری در شاهین شهر و نیروگاه شازند از دیگر نیروگاه‌های حرارتی هستند که امکان مازوت سوزی در آنها وجود دارد اما از بین آنها نیروگاه شهید منتظری سال گذشته ۵۵ روز با مجوز مراجع مربوطه مازوت سوزی داشت.
مصرف خانگی لجام گسیخته گاز نیروگاه‌ها را مجبور به مازوت سوزی می‌کند
سرپرست مرکز ملی هوا اعلام کرد: اگر شرایط دمایی کشور کاهش یابد، سرما بیشتر شود و مصرف خانگی انرژی از جمله گاز لجام گسیخته باشد، مازوت سوزی از روی ناچار انجام می‌گیرد ولی همیشه سعی شده در شهرها و کلانشهرها، نیروگاه‌ها مازوت سوزی نداشته باشند و در نیروگاه‌های اطراف شهرها هم فقط در شرایط اضطرار این موضوع انجام می‌گیرد.
تعطیلی مدارس راهکار مقابله با بحران است نه مسکن
وی گفت: موضوع تعطیلی مدارس به دلیل تشدید آلودگی هوا، راهکار کوتاه مدت مقابله با آلودگی هوا نیست و فقط برای کاهش مواجهه مردم در شرایط تشدید آلودگی هوا است و اینکه نگذاریم وضعیت به سمت بحرانی پیش برود.
به گفته سرپرست مرکز ملی هوا به هر حال هرجای دنیا چنین شرایطی داشته باشد، برای اینکه وضعیت بدتر نشود، از راهکارهایی مانند تعطیلی مدارس و ادارات استفاده می‌کنند تا مواجهه مردم با ذرات معلق کمتر شود.
گل علیزاده اظهار داشت: کنترل منابع منتشر کننده آلودگی هوا مانند صنایع مختلف، نوسازی و توسعه حمل و نقل عمومی، خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی از طریق نیروگاه‌های تجدید پذیر و تولید سوخت مطابق با استاندارد ملی در کشور از راهکارهای اساسی جهت مقابله با آلودگی هوا است.
نقش ۲۳ دستگاه جهت مقابله با آلودگی هوا / بودجه اختصاصی به داد ریه تهرانی‌ها می‌رسد؟
موضوع آلودگی هوا هر سال همزمان با کاهش دما و آغاز پاییز بیشتر مورد بحث و گفت‌وگو قرار می‌گیرد. راهکارهای مختلف ارائه می‌شود ولی متأسفانه به سرانجام نمی‌رسد. طبق قانون هوای پاک؛ ۲۳ دستگاه به صورت غیرمستقیم و ۱۹ دستگاه به صورت مستقیم در مدیریت و کاهش آلودگی هوای کلانشهرها نقش دارند. سازمان محیط زیست دستگاه مهم‌ترین رکن اجرای قانون هوای پاک است. همچنین سازمان حفاظت محیط زیست وظیفه نظارت بر اجرای صحیح این قانون را برعهده دارد. اما به نظر می‌رسد که توان این سازمان به نظارت بر اجرای کامل شیوه نامه‌های قانون هوای پاک نمی‌رسد چرا که بیشتر دستگاه‌ها از انجام تکالیف قانونی خود غافل مانده‌اند.
مسؤولان می‌گوید با در نظر گرفتن بودجه یکصد هزار میلیارد تومانی برای مقابله با آلودگی هوا اقدامات مؤثر خواهد بود و برنامه‌ها در قالب اجرای قانون هوای پاک اجرایی می‌شود حالا باید منتظر ماند و دید آلودگی هوا چگونه از شهرهای آلوده رخت می‌بندد.