شب قدر به فرموده امام صادق قلب رمضان است. بهترین شب سال، شب قدر است که خداوند در قرآن کریم آن را شبی پربرکت دانسته و ارزش آن را برتر از هزار ماه بیان کرده است .
شب قدر یعنی شب بزرگ و باعظمت، زیرا در قرآن کریم "قدر" به معنای منزلت و بزرگی خدا آمده و بر اساس آیاتی از این کتاب آسمانی مقدرات یک ساله بندگان نیز در این شب رقم میخورد، بنابراین با بهره گیری مناسب از فضیلتهای این شب پربرکت می توان بهترین سرنوشت را از خالق هستی خواست .
همچنان که امام رضا فرمودند: "خداوند در شب قدر آنچه را از این سال تا سال بعد پیش خواهد آمد مقدر میفرماید از زندگی یا مرگ، از خوب یا بد یا روزی، پس آنچه خداوند در این شب مقرر فرمود، وقوع آن حتمی خواهد بود."
بی تردید این امر هیچ تضادی با آزادی اراده انسان و مسئله اختیار ندارد، چرا که تقدیر الهی به وسیله فرشتگان طبق شایستگیها و لیاقتهای افراد و میزان ایمان و تقوا و پاکی نیت و اعمال آنهاست.
حضور انسان در محافل شب قدر، عبادت و دعا جلوههایی از حضور اراده و اختیار انسان است.
شب قدر در طول سال بیش از یک شب نیست و آن شب نیز در ماه مبارک رمضان واقع شده است. این مسئله، مورد قبول همه مسلمانان است که هیچگونه شک و تردیدی در آن وجود ندارد، زیرا از سویی خداوند در قرآن میفرماید: "ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است." (بقره /185)
و از سوی دیگر در آیه اول سوره قدر میخوانیم "ما آن (قرآن) را در شب قدر فرو فرستادیم." از همراه کردن این دو آیه مبارکه به یکدیگر چنین می یابیم که شب قدر خارج از ماه مبارک رمضان نیست و حتما در این ماه قرار دارد.
پیامبر خدا در تفسیر سوره قدر فرمودند: هر کس شب قدر را احیا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده میشود.
طبق روایات موجود، مجموع قرآن در شب قدر نازل شده است. این نزول دفعی و یکباره قرآن است اما نزول تدریجی و تفصیلی قرآن طی بیست و سه سال دوران نبوت پیامبر گرامی به صورت الفاظ نازل شده است.
از دیگر فضایل این شب نامگذاری یکی از سورههای قرآن به نام"قدر" است و این خود گویای فضیلت و اهمیت این شب است. این شب، شب مبارکی است زیرا خدا میفرماید: و قرآن که بهترین خیرات و برکات است در این شب مبارک نازل شده است. (دخان /3)