به گزارش خبرنگار مهر، وقتی صحبت از قدرت صنعت دارویی کشور می‌شود، عنوان می‌کنیم که بیش از ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید و تأمین می‌شود و آن مقدار داروی وارداتی هم، مربوط به داروهای بیماران خاص و صعب العلاج است. البته ناگفته نماند که صنعت دارویی کشور در زمینه تولید داروهای با تکنولوژی بالا نیز موفق عمل کرده و داروهای ایرانی در سایر کشورها نیز مصرف می‌شود. اما، سوالی که این روزها باید برای آن پاسخ محکمه پسند داشته باشیم، این است که چرا بازار دارویی کشور دچار غافلگیری شد!
کمبودهای داروهای معمولی و حمایتی مثل شربت‌های سرماخوردگی و…، تا حدودی عجیب و غیر قابل باور است. مگر می‌شود صنعت داروسازی کشور نتواند این قبیل داروها را به اندازه کافی، تولید و عرضه کند. بنابراین، باید خودمان را با ادله مستند، قانع کنیم که چرا دچار غافلگیری در بازار دارو شده‌ایم.
کمبود دارویی در حد چند قلم در هر کشوری، طبیعی و عادی است و نمی‌توان انتظار داشت کمبودها در یک زمان صفر شود. اما، وقتی تعداد اقلام دارویی که دچار کمبود شده‌اند، بیشتر از حد معمول شد، آن وقت است که دچار بحران شده‌ایم.
بنا به گفته مسئولان سازمان غذا و دارو، کمبود ۲۵ تا ۳۰ قلم دارو، طبیعی است. با این اوصاف، به نظر می‌رسد کمبودهای دارویی کشور خیلی بیشتر از ۶۰ قلم باشد که باعث شده بحران اخیر پیش بیاید. اگر غیر از این باشد، باید به غافلگیری دارو شک کرد!
گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که بعد از اجرای طرح دارویاری در ۲۳ تیر ماه ۱۴۰۱، بازار دارویی کشور دچار غافلگیری شده است. علت آن هم، گلایه از نحوه قیمت گذاری برخی اقلام دارویی در پروسه اجرای طرح دارویاری بوده است. گفته می‌شود تولید کنندگان مواد اولیه دارویی، از اینکه کمیسیون قیمت گذاری نسبت به تعیین قیمت برخی اقلام، واقع بینانه عمل نکرده است، گلایه داشته و همین موضوع در روند تولید دارو تأثیرگذار بوده است.
واکنش نمایندگان مجلس به گزارش وزیر بهداشت
بحران کمبود دارو تا بدانجا پیش رفت که نمایندگان مجلس شورای اسلامی مجبور به احضار وزیر بهداشت به خانه ملت شدند. از همین رو، بهرام عین اللهی روز گذشته (۲۴ آبان ۱۴۰۱)، در صحن علنی مجلس حاضر شد و گزارشی را از وضعیت بازار دارویی کشور ارائه داد. اما، برخی از نمایندگان با اشاره به گزارش وزیر در صحن مجلس، نکاتی را متذکر شدند.
محمدرضا صباغیان نماینده مردم بافق و مهریز در مجلس، با خطاب قرار دادن وزیر بهداشت، گفت: دارو کمیاب شده و مردم در تأمین آن با مشکلاتی مواجه هستند و نظارت هم به درستی وجود ندارد، وضعیت به گونه‌ای است شربت با قیمت مندرج ۴۰۰۰ تومانی را ۱۱ هزار تومان می‌فروشند؛ این یعنی نظارت نیست و وضعیت نامطلوب است.
وی ادامه داد: ما از وضعیت نامناسب دارو می‌گوئیم اما وزیر بهداشت درباره کرونا صحبت می‌کند. دارو کم و نایاب است که این نشان دهنده ضعف وزیر است.
حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: متأسفانه برای اولین بار بعد از ۴۳ سال خیلی از داروهای معمولی و پیش پا افتاده با کمبود مواجه شده است.
وی با اشاره به اجرای طرح دارویاری در کشور، افزود: اجرای این طرح با چالش‌هایی همراه بود که از جمله آن می‌توان به تأمین نشدن به موقع منابع مالی توسط سازمان برنامه و بودجه و مجموعه‌های بیمه‌گر، نبود اطلاع‌رسانی و آموزش صحیح، پیش‌بینی نکردن صندوق‌های بیمه‌گر نظیر شهرداری، صدا و سیما، عدم تعیین تکلیف پزشکان و مراکز درمانی بدون قرارداد با بیمه‌های پایه و عدم تأمین نقدینگی صنعت دارو اشاره کرد.
ای کاش آقای وزیر از مردم به دلیل کمبود آنتی‌بیوتیک، سرُم و برخی اقلام سرماخوردگی عذرخواهی می‌کرد
مجتبی یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس، نیز خواستار عذرخواهی وزیر بهداشت از مردم شد و گفت: ای کاش آقای وزیر از مردم به دلیل به کمبود آنتی‌بیوتیک، سرُم و برخی اقلام سرماخوردگی عذرخواهی می‌کرد.
وی خطاب به وزیر بهداشت افزود: کادر پزشکی، پزشکان متخصص، کارخانه‌های تولید دارو و تجهیزات پزشکی، از پاندمی کرونا عبور کردند و ۳۰۰ شهید دادند، اما شرایط مدیریت شد؛ پس خیلی زشت است که برای تأمین آنتی‌بیوتیک در کشور درمانده شدید؛ پاسخ دهید و عذرخواهی کنید.
یوسفی گفت: در طول سه ماه گذشته نمایندگان نسبت به افزایش حدود ۱۵۰ درصدی قیمت داروهای تولید داخل، شیرخشک و تجهیزات پزشکی هشدار دادند اما به جای عذرخواهی از مردم، گرانی را به ارز ترجیحی ربط دادید. مگر نه اینکه ۶۰ درصد کارخانه‌های تولید دارو دولتی است پس چرا این وضعیت رخ داده است. باید از قبل تدبیر می‌کردید نه اینکه بگویید به خاطر آنفلوانزا غافلگیر شدید.
چرا غافلگیر شدیم
موضوعی که این روزها همچنان پاسخ روشنی برای آن نداریم و به رغم توضیحات وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو در مجلس، هنوز برای کارشناسان امر قابل هضم نیست، این است که چرا غافلگیر داروهای معمولی و حمایتی شدیم. شربت سرماخوردگی، آموکسی سیلین، آزیترومایسین و…، از جمله اقلام دارویی هستند که در ماه‌های اخیر با کمبود شدید در داروخانه‌ها و مراکز درمانی مواجه شدند. در حالی که این دسته از داروها، به عنوان داروهای معمولی و حمایتی شناخته می‌شوند که تولید آنها سالیان سال است در کشور صورت می‌گیرد. در واقع، این اولین بار است که می‌بینیم مردم برای تهیه شربت سرماخوردگی دچار مشکل شده‌اند.
وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو، در توضیحات کمبودهای دارویی اخیر، به غافلگیری آنفلوانزا اشاره می‌کنند و البته به تحریم‌ها هم گریز می‌زنند. اما، واقعیت فراتر از آنفلوانزا و تحریم‌ها است. به نظر می‌رسد بعد از اجرای طرح دارویاری در ۲۳ تیر ماه ۱۴۰۱، دچار غافلگیری شدیم. زیرا، تا قبل از آن اگر کمبودی هم بود که هست، بیشتر متوجه داروهای خاص بوده است که همیشه این کمبودها وجود داشته است. اما، حالا گرفتار کمبودهای دارویی از نوع شربت سرماخوردگی و آنتی بیوتیک ها شده‌ایم.
در پاسخ به چرایی غافلگیری، کارشناسان حوزه سلامت و دارو، معتقدند این اتفاق ناشی از نحوه قیمت گذاری دارو بعد از اجرای طرح دارویاری بوده است. همچنین، برخی شرکت‌های دارویی، بعد از اینکه ارز نیمایی جایگزین ارز ترجیحی شد، گرفتار بحران نقدینگی شدند.
شرایط اکنونی ناشی از حذف ارز ترجیحی هم هست. بعد از حذف ارز ترجیحی، قیمت مواد اولیه گران شده و در این شرایط تولید کننده در حال ضرر دادن است
در واقع، مشکل قیمت گذاری و نقدینگی شرکت‌های دارویی، در بروز کمبودهای اخیر تأثیرگذار بوده است. به طوری که محمدعلی محسنی بندپی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، معتقد است؛ دارو با قیمتی از شرکت‌ها خریداری می‌شود که تأمین همان هزینه‌های تولید کننده را نمی‌دهد. در این شرایط تولید کننده مجبور می‌شود برای جلوگیری از ضرر دهی، از تولید خود بکاهد.
وی افزود: این شرایطی که هم اکنون به وجود آمده ناشی از حذف ارز ترجیحی هم هست. بعد از حذف ارز ترجیحی، قیمت مواد اولیه گران شده و در این شرایط تولید کننده در حال ضرر دادن است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، ادامه داد: مشکل بعدی در بروز کمبود دارو این بوده که سازمان غذا و دارو برآورد دقیقی از میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور نداشته است. زیرا اگر برآورد دقیقی وجود داشت، مشکل کارخانه‌های تولید کننده دارو در نظر گرفته می‌شد. البته شرکت‌های دارویی اقدام به احتکار دارو هم کرده بودند که این مسئله بر حاد شدن بحران دارویی در کشور افزوده است.
به نظر می‌رسد بروز کمبود دارویی اخیر در کشور، متفاوت از علت‌های گذشته باشد. زیرا، کمبود داروهایی از نوع شربت سرماخوردگی، آموکسی سیلین، سرُم و… که جزو داروهای معمولی و حمایتی محسوب می‌شوند، جای تعجب دارد. تولید کنندگان داخلی معتقدند که در تولید سرُم، هیچ نیازی به مواد اولیه وارداتی نداریم. در مورد داروهایی همچون شربت سرماخوردگی و…، نیز به نظر نمی‌رسد که مشکل مواد اولیه داشته باشیم. بنابراین، باید پیدا کنید «دارو» فروش را!!