خبرگزاری مهر، گروه جامعه؛ «من پیاده می شم. لطفاً از جای خودتون بلند شید بتونم رد بشم» همه مسافرین جلوی ون تاکسی پیاده می‌شوند. صندلی‌های راهرو این ون ها جمع می‌شود تا یک نفر از آن انتها بخواهد پیاده شود. این ماجرای هر روزه ون تاکسی‌های فرسوده پایتخت است. همان ون تاکسی‌های سبز تهران که در خطوط ویژه می‌ایستادند حالا جای خود را به خودروهای نو می‌دهند.
شاید کمتر شهروند تهرانی باشد که سوار ون‌های سبز خسته نشده باشد. صندلی‌های غیراستاندارد، مشکلات سوار و پیاده شدن مسافر و کوتاه بودن سقف تنها بخشی از چالش‌ها است. فرسودگی از تن ون تاکسی‌ها می بارد و راننده خسته‌تری که باید با همه فرسودگی در روز کیلومترها رانندگی و مسافران را به سلامت جا به جا کند.
گرچه از نظر بصری این ون ها فرسوده‌اند اما اقدامی برای نوسازی هم انجام نمی‌شود؛ چرا که گفته می‌شود قطعات این ون‌های سبز موجود نیست یا اگر بخواهند نوسازی کنند با قیمت بسیار زیاد باید این اقدام انجام شود. اما ملاک فرسودگی چیست؟
طبق آئین‌نامه جدید ابلاغی ماده ۸ قانون هوای پاک، ملاک فرسودگی خودروها از سن به ویژگی تغییر کرده است؛ زیرا ممکن است یک تاکسی به سن فرسودگی برسد اما فرسوده نباشد و بتواند همچنان خدمات‌رسانی کند؛ بنابراین شرط جدیدی که اعلام‌شده این است اگر تاکسی نتواند دو دوره متوالی از لحاظ آلایندگی و ایمنی، گواهی معاینه فنی اخذ کند فرسوده محسوب می‌شود.
در سازمان تاکسیرانی ۷۸ هزار و ۷۰۰ تاکسی فعال هستند که ۵۲ درصد بالای ۱۰ سال دارند و به سن فرسودگی رسیده‌اند که از این میان بیش از ۶۵۰۰ دستگاه ون هستند و این در حالی است که به طور کامل این ون‌ها فرسوده هستند و میانگین جابه‌جایی ۱۸ درصد است.
حال که نمی‌توان نوسازی انجام داد باید ون‌های جدید جایگزین شود اما اگر برای نوسازی ون‌ها یارانه در نظر گرفته نشود، نوسازی ون‌ها برای تاکسیران مقرون به صرفه نیست و تمایلی به جایگزینی ندارند. در صورت عدم‌حمایت دولت در ارائه تسهیلات بهتر، امکان ادامه روند نوسازی وجود ندارد.
غیبت ون تاکسی‌ها در تهران
سید علی محتشمی‌پور، معاون فنی و بهره‌برداری سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران در مصاحبه‌ای و در این رابطه معتقد است که کمبود و فرسودگی در هر یک از مدهای حمل و نقل می‌تواند بر کل ناوگان تأثیرگذار باشد. در سنوات گذشته خطوط مینی‌بوس و ون کاملاً فعال بود و در کنار اتوبوس، مترو و تاکسی شبکه حمل و نقلی تهران به درستی عمل می‌کرد، اما از زمانی که دچار بحران در فرسودگی ناوگان شدیم این نظام از هم گسیخته شد و دیگر شاهد حضور و فعالیت مستمر ون‌ها و مینی‌بوس‌ها در تهران نیستیم.
معاون فنی و بهره‌برداری سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران با بیان اینکه در پی حذف این خودروهای میانی (ون و مینی‌بوس) شاهد هستیم که در برخی مناطق فشار بیش از حد بر روی تاکسی می‌آید، می‌گوید که اتوبوس و تاکسی جور ناوگان میانی یعنی ون و مینی‌بوس را می‌کشد و این در حالی است که ما نباید از تأثیر ون در شبکه حمل و نقل عمومی غافل شویم کما اینکه در حال حاضر در شهر تهران بالغ بر هفت هزار ون داریم که بیش از ۱۰ سال از عمرشان گذشته و کاملاً فرسوده شده‌اند.
قیمت هر ون تاکسی چند؟
عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران نیز از قیمت بالای این ون ها برای نوسازی پرده برداشت و با اشاره به قیمت ون تاکسی‌ها بیان می‌کند که قیمت ون خیلی بالا است. برای اینکه تاکسی ون ها را بخواهیم نوسازی کنیم حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان باید هزینه کرد. حتی بدون گمرک ساده‌ترین ون همین قیمت و حدود ۳۵ هزار دلار قیمت دارد.
حالا اگر بخواهیم ون بهتری داشته باشیم باید ۴۵ هزار دلار یعنی با قیمت کارخانه خریداری کرد. امکانی که فردی بخواهد این هزینه را انجام دهد و در خط بایستند و با کرایه ۱۰ هزار تومان فعالیت کند وجود ندارد
مهدی اسماعیل بیگی، مدیر عامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران هم بیان می‌کند که حدود ۵۰۰ میلیون تومان این ون‌ها برای رانندگان هزینه دارد و شهرداری بخش اعظم این مبلغ را تسهیلات می‌دهد.
وی قیمت این ون ها را حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان برآورد کرده است است که بخش اعظم آن از سوی دولت پرداخت می‌شود. بخش دیگری از سوی شهرداری تهران تسهیلات می‌دهد و راننده مبلغ بسیار کمی را پرداخت خواهد کرد.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران از وام شهرداری به تاکسیرانان خبر می‌دهد؛ چرا که برای راننده تاکسی پرداخت آن آسان نیست، بنا است تا ضمانت‌هایی گرفته شود و فرد با این ون ها در خط کار کند؛ چرا که یکی از مشکلات این است فرد ماشین را بفروشد یا در خط کار نکند به همین منظور ضمانت درستی گرفته می‌شود تا برای مردم کار کنند
نوسازی نیمی از ون تاکسی‌های فرسوده تهران
محمدخانی از ورود تاکسی ون‌های جدید در تهران خبر داد که دولت بخش قابل توجهی از هزینه را را تقبل کرده و با ایران خودرو دیزل قراردادی منعقد شده تا ون‌هایی بیاورد که استانداردهای لازم را داشته باشد
وی می‌گوید که بنا است تا ون تاکسی‌های جدید با قیمت مناسب به رانندگان خطوط تاکسی داده می‌شود.
محمدخانی در خصوص اولویت نوسازی ون تاکسی‌های جدید به رانندگان می‌گوید: ما ون‌های فعال را اولویت بندی کرده‌ایم و ۱۵۰۰ تاکسی اولویت بندی شده در حال حاضر داریم.
به گفته سخنگوی شهرداری تهران، پس از بررسی تردد تاکسی‌ها روی دوربین‌ها گرفته شده و آمار تاکسی‌ها را از منظر تخلفات هم گرفته‌ایم و پس از آن هم به صورت ۱۰۰ تایی اولویت بندی کرده‌ایم. پیش بینی این است با تلاش دولت تا آخر سال بتوانیم هزار ون را به تهران بیاوریم؛ البته این بدین معناست که نیمی از ون‌های فعال تهران نو خواهد شد.
تاکسی‌های ون جدید در خیابان‌های تهران
از ۷۸ هزار دستگاه تاکسی در پایتخت، بالغ بر شش هزار دستگاه خودرو ون وجود دارد که بیش از ۱۰ سال عمر کرده‌اند. در حال حاضر تعداد ون‌های فعال پایتخت برابر با دو هزار و ۵۰۰ دستگاه است و بیش از نیمی از ناوگان ون شهر تهران متوقف شده است. بخشی از منابع مالی این ون‌های تاکسیرانی توسط شهرداری (معادل ۳۰ درصد) و بخشی دیگر توسط وزارت کشور تأمین شده است و طبق ابلاغیه، تحویل این ون‌ها منوط به اسقاط ون‌های فرسوده خواهد بود و مقرر است طی برنامه زمانبندی مشخص نسبت به تحویل ون به شهر تهران اقدام شود.
آئین رونمایی از تاکسی‌های ون جدید، شنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۱، همزمان با سیزدهمین شنبه امید و افتخار برگزار شد. این ون ها از سوی وزارت کشور و با همکاری شهرداری تهران جایگزین ون‌های قدیمی خواهند شد. این تاکسی ون با عنوان وانا ظرفیت جابجایی ۱۲ نفر را دارند.
ون‌های جدید به چه کسانی واگذار می‌شود؟
جلال بهرامی؛ معاون شهردار تهران درباره شرط مرحله واگذاری ون‌ها از شهرداری به مالکان ون‌های فرسوده در مصاحبه‌ای اظهار کرد: باید مالک دارای خودروی ون فرسوده باشد و همچنین ون فرسوده‌ای باشد که در خطوط فعال بوده است.
وی درباره فرآیند دوم نوسازی ناوگان ون تاکسیرانی گفت: به واسطه پیگیری‌های انجام شده و حمایت شهردار تهران، اعتبار و منابع مالی لازم (حدود ۱۲۰ میلیارد تومان) برای نوسازی ۲۰۰ دستگاه ون سقف بلند (High Roof) از طریق صندوق کارآفرینی امید تأمین شده است.
قدم بعدی؛ ورود ون برقی به تهران
علیرضا زاکانی، شهردار تهران در خصوص ون تاکسی‌های جدید تهران گفت: باید کم کم به سمت ون برقی برویم. در این زمینه راه اندازی ایستگاه‌های شارژ در ۵۲ ایستگاه با همکاری مپنا در حال انجام است.
شهردار پایتخت تاکید کرد: تا پایان سال ۲۵ دستگاه سواری تارا آماده می‌شود که امیدواریم بعد از آن اتوبوس، ون و سواری برقی داشته باشیم.
همه ون تاکسی‌های تهران فرسوده هستند
زاکانی با بیان اینکه ۷۲ هزار تاکسی و شش هزار ون داریم که ۹۸ درصد ون ها فرسوده است، افزود: نباید مردم از سر ناچاری سوار حمل و نقل عمومی شوند و باید با اقبال به سمت حمل و نقل عمومی بیایند، بنابراین توجه به این است که تکیه‌ای در جهت نوسازی داشته باشیم و بهترین خودروها را به بخش حمل ونقل عمومی اختصاص دهیم و در این زمینه می‌توانیم با خودروسازان داخلی مشارکت کنیم.
شهردار تهران با بیان اینکه باید مشارکت کنیم و امکانی را برای نوسازی کلی فراهم کنیم، عنوان کرد: تأمین اتوبوس، مینی بوس، ون و تاکسی از خودروسازان داخلی مدنظر است و از سایر بخش‌ها نیز بهره خواهیم گرفت. تلاش می‌کنیم از تمام ظرفیت خودروسازان داخلی استفاده کنیم و امیدواریم در توسعه ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی در شهر تهران بتوانیم مشارکت داشته باشیم. تاکید ما توجه به استفاده حداکثری از توان خودروسازان داخلی است.
تهران زرد و سفید می‌شود
وزارت کشور این دستگاه ون ها را برای کل کشور خریداری کرده و قدرالسهم شهرداری نیز واریز شده است. ابتدا ون‌های زرد و سپس ون‌های سفید وارد می‌شود. این ون‌ها داخلی است و ایران خودرو دیزل تولید می‌کند.