خبرگزاری مهر، گروه استانها- اسرا درویشی: هر سال با ورود فصل سرما، پای آلودگی هوا به کلانشهرهای کشور باز می‌شود که به گفته کارشناسان امر اصلی‌ترین دلیل آن وارونگی دما است و پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی نیز از پایداری هوا در برخی کلانشهرها در روزهای آینده خبر می‌دهد.
این در حالی است که تردد خودروها در شهرها از مهم‌ترین علت آلایندگی هوای شهرها شناخته می‌شود. از سوی دیگر فرهنگ استفاده از خودروهای عمومی دیگر کمرنگ‌تر شده و اغلب مردم به دنبال خودروهای تک سرنشین هستند و حال و حوصله‌ی استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی را ندارند.
تبریز نیز یکی از کلان شهرهای آلوده کشورمان است که با ورود فصل پاییز نفس او هم می‌گیرد، پاییزی که به زیبایی و نم‌نم باران‌هایش معروف است اما امسال بر خلاف سالیان گذشته دیگر خبری از باران و بوی خوش او نیست، علاوه بر شرایط اقلیمی و کاهش بارندگی‌ها، فرسودگی ناوگان شهری و بی‌توجهی شهروندان به معاینه فنی خودروهایشان نیز بی تأثیر نبوده است؛ باوجود اینکه مدت‌ها است از خرید اتوبوس‌های نو خبر می‌دهند اما تاکنون هیچ شواهدی از آنها در سطح شهر نبوده است.
کیفیت پایین خودروها، فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، پدیده وارونگی دما و کیفیت پایین سوخت‌ها همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا هوای این شهر سالم نباشد اما در این میان زمزمه‌هایی از مصرف مازوت به گوش می‌رسد.
مازوت نوعی نفت کوره به شمار می‌آید که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می‌شود که گرمای سوختن بسیار بالایی دارد. از عوامل مهم در درجه‌بندی این سوخت باید به محتوای گوگرد آن اشاره کرد که متأثر از منبع اصلی آن است.
اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی حاوی گوگرد همچون مازوت، ترکیباتی موسوم به SOx منتشر می‌شوند که بخش بیشتر آن‌را SO۲ تشکیل می‌دهد. SO۲ گازی سمی است که برای سلامتی مضر است. این گاز، وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از ۵۰۰ ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح، کشنده است.
این گاز در غلظت‌های پایین‌تر، درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی را به همراه دارد. به طور کلی، غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از ۱۰pbb ذکر می‌شود که در این غلظت اثر مخربی بر سلامتی نخواهد داشت.
بنابراین مازوت سوختی است که سوزاندن آن اثرات ناخوشایندی بر محیط زیست دارد و همانطور که می‌دانیم سال گذشته در مجلس شورای اسلامی بحث‌های بسیاری بر سر استفاده از این سوخت شد و سرانجام به نتیجه رسیدند که این سوخت به جز مواقع ضروری نباید مصرف شود اما اکنون شاهد سوزاندن این سوخت در نیروگاه‌های کشور چون نیروگاه تبریز هستیم البته طبق گفته‌ی کارشناسان امر امسال در مصرف این سوخت محدودیت‌هایی لحاظ شده است اما در روزهای آینده بیش از پیش باید شاهد آلودگی هوا در تبریز باشیم.
مصرف مازوت در نیروگاه تبریز
معاون توسعه‌ی مدیریت، حقوقی و منابع انسانی اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی در رابطه با دلایل آلودگی هوای تبریز به خبرنگار مهر می‌گوید: آلودگی هوای تبریز دلایل مختلفی دارد که عمده‌ترین آن منابع متحرکی چون خودروها، موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌هایی است مدت بسیاری از عمر آنها گذشته است و یا خودروها مدت بسیاری است که به معاینه فنی نرفته‌اند.
داود قاسم زاده ادامه می‌دهد: این روزها تعداد خودروها افزایش یافته است و افراد اکثراً از خودروهای شخصی خود استفاده می‌کنند؛ بنابراین ترافیک افزایش یافته و منجر به آلودگی هوا می‌شود چراکه بیشترین دلیل آلودگی از خودروها است.
او می‌افزاید: با ورود به فصل سرما و کاهش دمای هوا، هوا سکون می‌یابد که در افزایش آلودگی هوا نقش مؤثری دارد البته مصرف سوخت هم منازل افزایش یافته که همه و همه دست به دست هم داده و سبب آلودگی هوا می‌شوند.
او خاطرنشان می‌کند: با ورود فصل سرما احتمال وقوع پدیده وارونگی دما هم افزایش می‌یابد و هوا ساکن بوده و ثابت است که معمولاً این پدیده تا آخر فصل سرما ادامه می‌یابد.
قاسم زاده با تاکید بر مصرف مازوت در نیروگاه تبریز می‌گوید: تقریباً یک هفته است که به نیروگاه‌ها به‌ویژه نیروگاه تبریز مجوز داده‌ایم که از مازوت استفاده کنند چراکه با توجه به مصرف سوخت در منازل، باید این مقدار سوخت را تأمین کنیم تا در منازل مشکلی پیش نیاید؛ بنابراین از ابتدای هفته‌ی گذشته از مازوت در نیروگاه‌ها استفاده می‌شود.
او اضافه می‌کند: البته محدودیت‌هایی برای مصرف آن تعیین شده است و باید حتماً مازوت سبک بوده و فیلترینگ نیروگاه‌ها هنوز تکمیل باشد که امیدواریم با به‌روزرسانی سیستم نیروگاه‌ها میزان آلودگی ناشی از مصرف مازوت کاهش یابد.
او همچنین توصیه می‌کند: تا حد امکان از خروج غیرضروری از منزل و تردد بی‌مورد در معابر شهری خودداری کنید، در صورت وجود بیماری قلبی، تنفسی، ابتلاء به آسم، در فضای باز فعالیت نکرده و تا حد امکان از حضور در سطح شهر خودداری کنید، کودکان و سالمندان نیز از حضور در سطح شهر خودداری کنند، تردد خودروهای شخصی و استفاده از خودروهای تک سرنشین را کاهش دهید، درصورت لزوم خروج از منزل یا محل کار، حتماً از ماسک مناسب جهت جلوگیری از تنفس هوای آلوده استفاده کنید، کارکنانی که به واسطه شغلی بیشتر در معرض گرد و غبار قرار دارند، حتماً از وسایل حفاظت فردی استفاده کنند و تا برگشت هوا به شرایط مطلوب، از هرگونه فعالیتی که منجر به افزایش آلودگی هوا می‌شود خودداری کنید.
رعایت کلیه مفاد قانون هوای پاک برای دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ضروری است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان نیز خاطرنشان می‌کند: به دلیل کاهش دمای هوا و وجود پدیده وارونگی دمایی در نیمه دوم سال به‌خصوص در آذربایجان شرقی رعایت کلیه‌ی مفاد قانون هوای پاک برای دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ضروری است.
شهنام اشتری می‌افزاید: در زمان اضطرار آلودگی هوا بنابه اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست، کلیه‌ی صنایع معدنی در اطراف شهر تبریز از جمله شن و ماسه، آجر پزی‌ها و نیز فعالیت‌های عمرانی شهرداری‌های کلانشهر تبریز باید تعطیل شوند.
دستگاه‌های مرتبط با قانون هوای پاک باید در اجرای تکالیف خود جدی باشند
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی نیز طی گفت‌وگویی با تشریح اهمیت پیگیری موضوعات مربوط به آلودگی هوا نیز می‌گوید: دستگاه‌های مرتبط با قانون هوای پاک باید در اجرای تکالیف خود جدی بوده و به وظایف خود عمل کنند.
جواد رحمتی ادامه می‌دهد: برخورد با خودروهای فاقد معاینه فنی و تکمیل نواقص طرح LEZ و اخذ سهمیه سوخت گاز برای نیروگاه‌ها خصوصاً نیروگاه تبریز از اقدامات مهم و تأثیر گذاری هستند که پیگیر انجام این امور هستیم.
تداوم آلودگی هوا تا اواخر هفته جاری در تبریز
رئیس گروه پیش‌بینی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به تداوم آلودگی هوا در تبریز تا اواخر هفته‌ی جاری به خبرنگار مهر می‌گوید: آخرین اطلاعات و نقشه‌های هواشناسی نشان دهنده‌ی جوی پایدار تا روز پنجشنبه در استان است.
محمد امیدفر ادامه می‌دهد: با توجه به پایداری وضعیت هوا و کم بودن وزش باد، در طول هفته‌ی جاری شاهد افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و کاهش دید و کیفیت هوا در شهرهای صنعتی استان به‌ویژه تبریز خواهیم بود.
او با بیان اینکه در این مدت از کیفیت هوا در این شهرها کاسته می‌شود، می‌افزاید: در این مدت، شاخص کیفیت هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس و در برخی ساعات ناسالم برای تمام گروه‌ها به ویژه در تبریز می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود تمامی گروه‌های سنی به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی در این مدت از تردد غیرضروری در فضای آزاد به‌ویژه مناطق آلوده خودداری کنند.
ناگفته نماند متخصصان تغذیه نیز توصیه می‌کنند در هنگام آلودگی هوا مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین E و ویتامین D می‌تواند اثرات مسموم‌کننده گازهای آلاینده را خنثی کنند. مصرف لبنیات و شیر در روزهای آلوده بسیار توصیه می‌شود و تأثیر زیادی بر ایمنی بدن در برابر آلاینده‌ها دارد البته باید توجه داشت که حتماً از شیر و لبنیات کم‌چرب استفاده شود. همچنین مصرف سبزیجات و میوه‌جات نیز در این هنگام بسیار مفید است.