علامه طباطبایی حیاتش حیات عقلی، شهودی و معنوی بود

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام و المسلمین رمضانی دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع) در جلسه درس اخلاق دانشگاه بین المللی اهل بیت (ع) به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: مرحوم آیت الله مطهری در خصوص جایگاه معنوی و علمی علامه طباطبایی چنین می‌گوید صد سال آینده ایشان را باید شناخت؛ ایشان شخصیتی کم نظیر بودند. همچنین شهید مطهری می‌گفت هر زمان که من خودم را با آیت الله طباطبایی مقایسه می‌کنم خود را ذره‌ای در برابر دریای بی کران مشاهده می‌کنم و همچنین وقتی خودم را با امام راحل مقایسه می‌کنم می‌بینیم هیچ هستم.

وی با بیان اینکه حکیم در نظام فلسفی همواره از عقل بهره می‌برد، گفت: عقل جایگاه رفیعی نزد حکیمان دارد به گونه‌ای که همه فیلسوفان در روش فهم از عقل بهره می‌برند. در رأس فلسفه مشاء قبل از ظهور اسلام ارسطو و بعد از اسلام جناب ابن سینا بودند، در رأس فلسفه اشراق قبل از اسلام افلاطون و بعد از اسلام جناب سهروردی هستند و در رأس حکمت متعالیه ملاصدرا قرار داشت که مؤسس آن به شمار می‌رود. در میان این سه فلسفه چیزی که مشترک است عقل است.

رمضانی به تفاوت بین فلسفه اشراق و مشاء اشاره و تصریح کرد: در فلسفه اشراق حقیقت را چیزی می‌داند که حتماً نوری در درون انسان تابیده شود. بنابراین در فلسفه مشاء هر آنچه که هست عقل است و در فلسفه اشراق بحث اشراق مطرح می‌شود همان نوری که باید به قلب بتابد تا حقایق معلوم شود.

دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع)) درباره حکمت متعالیه اظهار داشت: مرحوم آیت الله حسن زاده آملی می‌فرمودند برهان، قرآن و عرفان از یکدیگر جدایی ندارد؛ اما در حکمت متعالیه نیز از منبع عقل بهره برده می‌شود تا با آن بفهمند و بفهمانند. بنابراین چیزی که ما باید به آن توجه داشته باشیم اینکه اگر فلسفه با این هدف در جامعه ظهور و جلوه پیدا کند جامعه نیز جامعه‌ای عقلی می‌شود جامعه به سوی تفکر هدایت خواهد شد.

وی فلسفه ورزی را مهمتر از فلسفه دانی و فلسفه خوانی دانست و گفت: فلسفه به معنای تعقل و تفکر است که باید به متن زندگی انسان وارد شود تا افراد متعقل و متفکر باشند. برخی تنها به بعد حسی انسان توجه دارند و تنها این بعد را می‌بینند. بعضی نیز در مرحله تهذیب و سلوکشان به مرحله شهود دست می‌یابند این همان چیزی است که عرفا به دنبال کسب آن هستند. اگر عقل شکوفا شود جامعه بیدار و جامعه‌ای حکیم می‌شود.

علامه طباطبایی حیاتش حیات عقلی، شهودی و معنوی بود

رمضانی ادامه داد: خداوند در قرآن انسان‌های حسی را مورد خطاب قرار می‌دهد و می‌فرماید ای مؤمنان دعوت خدا و رسول خدا را اجابت کنید تا به حیات برسید؛ انبیا آمدند که بشر را از حیات محسوس به حیات معقول فرا بخوانند به همین جهت زمانی که قرآن به حوزه تفکر و تعقل می‌رسد ارزش بالایی برای آن بیان می‌کند و قریب به ۳۰۰ آیه درباره تفکر، تدبر و تعقل نازل شده است.

دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع) ادامه داد: اگر این تعقل و تفکر وارد حوزه دانشگاهی و علمی شود بستری در جامعه فراهم می‌شود که جامعه نیز به تعقل و تفکر واداده می‌شود. جامعه خردورز قطعاً جامعه‌ای پیشرو خواهد بود و این همانی است که قرآن به آن تاکید دارد.

وی با بیان اینکه عقل پیامبر خدا است اظهار داشت: خداوند از درون به انسان پیامبر داده که آن عقل است و از بیرون نیز انبیا را ارسال کرد تا بیایند این گنجینه درونی را شکوفا کنند چرا که آنان می‌دانند که از طریق عقل چگونه انسان می‌تواند به کمال برسد. انسان به واسطه عقل می‌تواند خود را بشناسد.

رمضانی با اشاره به اینکه معرفت و شناخت نخستین چیزی است که در دین مطرح می‌شود ابراز کرد: انسان باید به صفات الهی مزین و آراسته شود یعنی اگر خداوند متعال حکیم است آدمی نیز باید حکمت کسب کند. دین متکفل این امر است تا انسان به جایگاه حیات عقلی خود برسد. عقل آدمی را به بندگی خدا دعوت و انسان را به بهشت می‌رساند. فهم به انسان قدرت بالا رفتن می‌دهد و در کنار این فهم باید عمل نیز باشد. اگر از این منظر به فلسفه نگاه شود که ابزار است کمک می‌کند تا جامعه خردورز شود.

دبیر کل مجمع جهانی اهل بیت (ع) در پایان خاطرنشان کرد: انسان در جوار عاقل بودن هرگز احساس هراس به او دست نمی‌دهد. انسان مؤمن هرگز خود را بزرگ‌تر از دیگران نمی بیند و این نتیجه عقل است. انسان زمانی که عقل را رشد دهد در برابر یک بیکران قرار می‌گیرد و خود را کوچک می بیند. بنابراین نباید به فیلسوفان و عارفان بی مهری کرد علامه طباطبایی حیاتش حیات عقلی، شهودی و معنوی بود علامه به علم، تعقل و تفکر خدمت کرد و بسیاری از برجستگان حوزه فلسفه امروز از شاگردان ایشان به شمار می‌روند.