به گزارش خبرنگار مهر، سازمان تأمین اجتماعی یک نهاد عمومی غیردولتی است که به صورت درآمد – هزینه‌ای اداره می‌شود و هیچ بودجه‌ای از دولت دریافت نمی‌کند و بر اساس درآمدهای حاصل از دریافت حق بیمه اعضای خود کسب درآمد می‌کند.
عملکرد سازمان مبتنی بر اصل سه جانبه گرایی دولت، بیمه شدگان و کارفرمایان است و بدیهی است یکی از خدمات سازمان بیمه گر اجتماعی ارائه خدمات درمانی به بیمه شدگان تحت پوشش خود است.
با تصویب قانون الزام در سال ۱۳۶۸ توسط مجلس شورای اسلامی، سازمان موظف است به دو شکل ۱- درمان مستقیم در مراکز ملکی خود سازمان و ۲- درمان غیرمستقیم، با خرید خدمت از مراکز تشخیصی درمانی طرف قرارداد به بیمه شد گان خود خدمات درمانی ارائه نماید.
حسن آذری پور کارشناس و مشاور کمیته صنفی انجمن اسلامی جامعه پزشکی سازمان تأمین اجتماعی، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: بخش درمان سازمان تأمین اجتماعی متکفّل تأمین سلامت و خدمات درمانی برای بیش از ۴۰ میلیون نفر بیمه شده اصلی و اعضای خانواده آنها است که به دو شکل درمان مستقیم در مراکز ملکی و درمان غیر مستقیم توسط مراکز طرف قرارداد ارائه می‌گردد.
وی که از مدیران سابق بخش درمان سازمان تأمین اجتماعی است، افزود: خدمات درمانی در مراکز ملکی بدون دریافت هزینه‌ای از بیمه شدگان ارائه می‌شود. البته این خدمات رایگان نیستند چون بیمه شدگان در قالب حق بیمه پرداختی، پیشاپیش هزینه‌های درمان خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌کنند. بنابراین درمان سازمان تأمین اجتماعی نقش بسیار مؤثری در تأمین سلامت و امنیت روانی جمعیت کشور در حوزه سلامت دارا است و هر گونه اختلال در ایفای این نقش می‌تواند موجب بروز نارضایتی‌های وسیع در کشور شود. به ویژه در شرایط حاضر با توجه به مشکلات اقتصادی موجود و افزایش هزینه‌های زندگی و بالا بودن نرخ تورّم و گران شدن قیمت داروها و اقلام غذایی؛ درمان سازمان تأمین اجتماعی نقش قابل توجهی در ایجاد امنیت روانی برای بخش عظیمی از جامعه دارد. به ویژه درمان مستقیم که محل رجوع اقشار کمتر برخوردار سازمان تأمین اجتماعی و جامعه است و در حال حاضر با توجه به افزایش هزینه‌های زندگی و درمان، حتی بخشی از طبقه متوسط رو به پایین نیز به مراکز ملکی سازمان مراجعه و درمان مستقیم به عنوان ضربه گیر این بخش جامعه در مقابل هزینه‌های کمر شکن درمان عمل می‌کند.
آذری پور در مورد درمان مستقیم و جایگاه آن در نظام سلامت، گفت: درمان مستقیم سازمان تأمین اجتماعی با ۷۲ بیمارستان، ۵ مرکز جراحی محدود و ۳۲۰ مرکز سرپایی ارائه خدمات درمانی (درمانگاه) در سراسر کشور به بیمه شد گان سازمان ارائه خدمت می‌کند. این مجموعه سالیانه بیش از ۶۰ میلیون ویزیت سرپایی و ۱۱۵ میلیون خدمات سرپایی ارائه می‌کند و سالیانه حدود ۸۰۰ هزار مورد بیمار روی تخت‌های بیمارستانی سازمان تأمین اجتماعی بستری می‌شوند که از این تعداد بیش از ۵۰۰ هزار مورد اعمال جراحی انجام می‌شود. این خدمات که بدون پرداخت وجه به بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی ارائه می‌شود نقش مهمی در حفاظت مالی از بیمه شد گان سازمان دارد. به ویژه در بخش بستری و با توجه به هزینه‌های درمان در بخش خصوصی و مشکلاتی که در ارائه خدمات در بخش دولتی وجود دارد و پرداخت از جیب بالای مردم در این دو حوزه، درمان مستقیم حفاظت مالی قابل توجهی برای بیمه شد گان خود به ویژه بیمه شد گانی که با حداقل حقوق و دستمزد بیمه می‌شوند، دارد. بسیاری از این افراد در صورت عدم وجود مراکز ملکی سازمان برای دریافت خدمات درمانی مجبور به هزینه پس اندازهای خود، استقراض یا حتی فروش دارایی‌های خود، در صورت وجود، خواهند شد تا هزینه‌های درمان خود یا عزیزانشان را تأمین کنند. بنابراین درمان مستقیم سازمان تأمین اجتماعی و مراکز ملکی آن جایگاه قابل توجهی در صیانت از توان مالی اقشار کم درآمد جامعه برای ادامه زندگی شرافتمند دارند و هر گونه اخلال در این حوزه می‌تواند امنیت روانی بخش قابل توجهی از جامعه را به خطر اندازد و به دنبال آن امنیت اجتماعی نیز خدشه دار شود.
وی به مهم‌ترین چالش‌های حوزه درمان تأمین اجتماعی اشاره کرد و افزود: مهم‌ترین چالش موجود در این بخش در حال حاضر مشکل جذب نیروی انسانی متخصص اعم از پزشک و پرستار و سایر نیروهای تخصصی است. سازمانی که روزی نیروهای متخصص در رده‌های مختلف آرزوی همکاری با آن را داشتند و در همه رده‌های تخصصی نیروها در لیست انتظار بودند تا برای همکاری فراخوان شوند به جایی رسیده است که الان در شهر تهران بیش از ۱۰۰ ردیف پزشک متخصص خالی دارد و امکان جذب نیرو حتی در رده‌های پایین‌تر را نیز ندارد.
این کارشناس حوزه درمان تأمین اجتماعی ادامه داد: مهم‌ترین معضل در جذب نیروها نظام پرداختی است که در حال حاضر جذّابیتی برای نیروهای متخصص ندارد. پرداخت به نیروهای متخصص بر اساس نرخ دولتی، در حالی که در درمان غیرمستقیم به مراکز دولتی نزدیک به نرخ آزاد پرداخت می‌شود، و فاصله این تعرفه‌ها با بخش خصوصی عملاً جذّابیتی برای پزشکان متخصص ندارد. اصلاح تعرفه‌ها به تعرفه نهاد عمومی غیردولتی راهکار مؤثری برای جبران این نقیصه و افزایش جذّابیت سازمان برای نیروهای تخصصی دارد.
وی افزود: تبدیل وضعیت استخدامی نیروها، راهکار دومی است که موجب ماندگاری و افزایش جذّابیت سازمان برای نیروهای تخصصی می‌شود. در حال حاضر جذب نیروها به صورت قراردادی موجب فقدان امنیت شغلی برای آنها شده در نتیجه در صورت پیدا شدن موقعیت‌های شغلی با ثبات بیشتر سازمان را ترک می‌نمایند. این موضوع در همه رده‌های نیروهای تخصصی در گروه‌های شغلی مختلف صادق است. فاصله دریافتی بین نیروهای استخدامی و قراردادی نیز به این احساس تبعیض و تفاوت می‌افزاید و موجب تشدید نیروی گریز از سازمان در میان این نیروها می‌شود.
آذری پور گفت: افزایش قیمت دارو و تجهیزات پزشکی سومین چالش پیش روی نظام سلامت و درمان سازمان تأمین اجتماعی است. این هزینه‌ها می‌تواند موجب به گل نشستن نظام سلامت کشور شود. بدیهی است یکی از راهکارهای مقابله با این خطر پرداخت یارانه‌های دارو به سازمان تأمین اجتماعی است و ارائه این داروها به بیماران از مجرای مراکز ملکی سازمان تأمین اجتماعی است چرا که قابلیت نظارت بر نحوه توزیع داروها و تجهیزات در این سیستم بیشتر و مکانیسم‌های کنترلی دقیق‌تری را می‌توان در توزیع درست و برای بیمار درست در حوزه دارو و تجهیزات، اجرا نمود.