به گزارش خبرنگار مهر، نشست رسانه‌ای شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» صبح امروز پنجشنبه ۱۷ آذرماه با حضور محمد حمیدی مقدم دبیر این رویداد در محل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمد حمیدی مقدم ضمن تسلیت شهادت حضرت فاطمه (س) بیان کرد: اوایل تیرماه امسال فراخوان این دوره از جشنواره را منتشر کردیم که با توجه به درخواست هنرمندان زمان دریافت آثار تمدید شد. مجموعاً ۶۱۴ فیلم داشتیم که فرم ثبت‌نام را پر کردند. از این میان چیزی حدود ۷۶ فیلم حذف شدند، چون جشنواره قانون «اولین نمایش» را دارد و با توجه به اینکه برخی از فیلم‌ها سال‌های گذشته فرم ثبت‌نام را ارائه کرده بودند، حذف شدند.
طی سه ماه گذشته ۲۵ فیلم انصرافی داشتیم
وی افزود: در مجموع و طی سه ماهی که اتفاقات زیادی هم در کشور رخ داد، تا الان تعداد فیلم‌های انصرافی از جشنواره ۲۵ فیلم بوده است که از این تعداد پنج فیلم به دلیل مشکل حقوقی، ۸ فیلم به دلیل مشکل فنی، ۹ فیلم به دلیل عدم تمایل تهیه‌کننده و سه فیلم به دلیل شرایط موجود، انصراف دادند.
حمیدی‌مقدم توضیح داد: از میان ۵۱۱ فیلم که حائز شرایط ورود به فرآیند انتخاب بودند، ۱۰۱ فیلم در بخش بلند، ۱۰۶ فیلم نیمه بلند و باقی در بخش‌های دیگر بودند. امسال یک سخت‌گیری هم داشتیم و با توجه به حساسیت گروه مشاوران به حضور ۱۶ فیلم در بخش مسابقه بلند، ۱۵ فیلم در بخش نیمه بلند و ۱۹ فیلم در بخش کوتاه رسیدیم. در بخش شهید آوینی هم به دلیل اینکه درخواست‌ها زیاد است نگاه این بود که شاید کمی باید گزیده‌تر عمل کنیم و در نهایت ۱۲ فیلم در این بخش انتخاب شدند.
وی ادامه داد: در جشنواره امسال ۹ فیلم در بخش خارج از مسابقه داریم، در بخش بین‌الملل با توجه به اینکه دو ماه زودتر حرکت بین‌الملل شروع می‌شود، ۹۵ کشور اثر فرستاده بودند. نکته مهمی که امسال داریم و خیلی از دوستان می‌دانند این است که هدف ما تمرکز بر استان‌ها و نقاط مختلف کشور است. یعنی در عین فکر و ایجاد ریل تولید در مرکز، توجه ویژه‌ای بر کشف استعدادها داشتیم. این روند نوید خوبی برای سینمای مستند است از همین رهگذر امسال ۲۸ فیلم از سایر استان‌ها و از ۱۸ نقطه کشور داریم.
حمیدی‌مقدم مطرح کرد: امسال ۱۴۰ فیلمساز مستعد استانی را دعوت کردیم که در جشنواره سینماحقیقت حضور داشته باشند و بتوانیم تولید را در استان‌ها ارتقا بدهیم. همچنان از ۵۱۸ فیلم حاضر در این بخش، عمده مستندها به مستندهای اجتماعی و شهری مربوط می‌شود. امسال در کنار دعوت از فیلمسازان استانی معاونت‌های هنری و سینمایی را هم دعوت کرده‌ایم چون یک حلقه مفقوده وجود دارد و بیشتر مسائل بچه‌ها با معاونت‌های سینمایی است. برای همگرایی یک نشست دو روزه برای معاونت‌ها قرار دادیم تا بتوانیم مسائل استان‌ها را بررسی کنیم.
آیا بخش «شهید آوینی» باید در «حقیقت» بماند؟
دبیر این رویداد با اشاره به کارگاه‌های این دوره اظهار کرد: نشست‌ها و کارگاه‌های خوبی در بخش ملی و بین‌المللی خواهیم داشت. در نشست‌های بین‌المللی همکاران من در گروه مطالعات بین‌المللی، نشست‌ها و بحث‌های آسیب‌شناسی را در نظر گرفته‌اند که یکی به بخش شهید آوینی برمی‌گردد. باید ببینیم این بخش باید همچنان در دل جشنواره «سینما حقیقت» باشد یا خودش تبدیل به یک جشنواره مستقل شود؟
وی ادامه داد: درباره مصوبه مستندنگاری دولت هم باید بگویم ما اولین جلسه را با حضور موثرین کارفرمایان و وزارتخانه‌ها خواهیم داشت تا جریان مستندسازی وارد طرح‌های ملی شود. نشست تخصصی «روایت‌های دور و نزدیک» را هم خواهیم داشت. سهم مستندهای سیاسی ما به دلیل موانع این حوزه، ریسک‌پذیری و دیگر عوامل نیاز به نشست‌های تخصصی دارد که چنین نشستی را برگزار می‌کنیم.
حمیدی مقدم درباره انتقال جشنواره از چارسو به ملت هم توضیح داد: به دلیل اینکه شاید تعداد بیشتری مهمان را در این دوره پذیرا باشیم و به دلیل تعداد زیاد سالن‌های سینما ملت، این پردیس را انتخاب کردیم امسال شرایطی به لحاظ حمل و نقل هم فراهم شده است.
وی افزود: به دلیل تداخل با مسابقات فوتبال در زمانی بودیم که به نیمه نهایی بازی‌های جام جهانی می‌خوردیم امسال جشنواره را از هفت روز به پنج روز تقلیل دادیم ولی به دلیل تعدد سالن‌ها مشکل برنامه‌ریزی برای اکران فیلم‌ها مرتفع شده است.
دبیر جشنواره توضیح داد: ۱۱ مهمان بین‌المللی خواهیم داشت. تعداد زیادی هم فیلمساز خواهان حضور بودند ولی به دلیل بالا بودن هزینه‌ها، خیلی از جشنواره‌ها هزینه بلیت را نمی‌دهند اما هزینه‌های اسکان را می‌دهند. ما هم رایزنی‌هایی داریم در بخش نشست‌ها از مهمانان دعوت کرده‌ایم. از رئیس دانشگاه روسیه دعوت کردیم.
مستند سیاسی داریم اما نه مرتبط با حوادث اخیر
وی درباره فیلم‌های سیاسی بیان کرد: مستندهای سیاسی داریم اما زود است که فیلمی درباره حوادث اخیر ساخته شود. فراخوان ما اول مهر به پایان رسید و در حوزه مسائل اخیر فیلمی نداشتیم و فکر می‌کنم اگر فیلمی ساخته شود برای سال آینده باشد.
حمیدی‌مقدم با اشاره به بیانیه انجمن منتقدان مبنی‌بر عدم حضور در رویدادهای سینمایی، تأکید کرد: انجمن منتقدان هر اکت و فعالیتی دارد، مربوط به خودش است نه درباره همه فعالان این صنف. درباره همه صنوف درها باز است. جشنواره‌ها متصل و همگام راه انداخته می‌شوند و دیگران با آنها همراه می‌شوند و اگر این اتفاق نیفتاد کسانی دیگر انتخاب می‌شوند. وقتی عدم ارتباط رخ می‌دهد، این اتفاق مربوط به خودشان است. همه حرکت‌های صنفی قابل احترام هستند اما نویسندگان و منتقدان آزادی هم هستند که مخاطبان جشنواره هستند و از حضور و همراهی آنها استقبال می‌کنیم.
نمی‌شود سینما و فیلم را تحریم کرد
وی درباره گفتگو با مستندسازانی که بیانیه‌ای را با هدف تحریم جشنواره سینماحقیقت امضا کرده‌اند هم توضیح داد: از سال ۹۸ که به این مرکز آمدم ارتباط تنگاتنگی با صنوف مؤثر مستند داشتم. اولین ورود انجمن‌ها به شورای سیاستگذاری از همین سال آغاز شد و اعتقاد دارم باید با صنوف همکاری داشته باشیم چون صنف پایه‌ای برای مرتفع کردن مسائل معیشتی و گرفتن امکانات است. ورود صنوف هم به جشنواره منجر به اتفاقات خوبی شد. مطالباتی صورت گرفت و شاهد اتفاقات خوبی بودیم برخی از این تحریم‌کنندگان از موثرین همین چند سال اخیر بوده‌اند.
حمیدی‌مقدم افزود: ما با همفکری توانستیم کرونا را سپری کنیم. حرف‌ها شنیده شد و با هم همفکری کردیم. امسال هم به درخواست من نمایندگان دو صنف کارگردان و تهیه‌کنندگان سینمای مستند آمدند و با هم همفکری کردیم. اوایل شهریور ما اولین نشست شورای سیاستگذاری با نمایندگان دو صنف را داشتیم. متأسفانه در صنف اتفاقی رخ داد و ایجاد همگرایی جای خود را به انسداد داد. تحریم یک حرکت ضدفرهنگی است و نمی‌شود سینما و فیلم را تحریم کرد.
وی افزود: امسال سال نوزایی است. این جشنواره، جشنواره سال ۸۸ نیست و با تحریم نمی‌شود جشنواره‌ها را مسدود کرد. شاید دوستان به حرکت گدار تاکید می‌کنند اما دیدیم سرانجام آن هم چه شد. باید در همین فضا نقد کرد اما وقتی گفتگو را تعطیل می‌کنید، اتفاقی رخ نمی‌دهد. همه تحریم‌کنندگان محترم هستند اما جشنواره محل عرضه و نمایش فیلم است. فارغ از تولیدکنندگان، هیچ جشنواره‌ای خود را به فیلمسازان گره نمی‌زند، که البته باید بزند. اما توده مخاطبان مهم هستند و قرار است جشنواره حیطه مخاطبان را گسترش دهد. باید مستندهای ما به مردم عرضه شود. اگر برای خیلی از دوستان جشنواره ایدفا قبله است، اما دوستان بدانند این جشنواره پنجاه هزار بلیت می‌فروشد و باید به مخاطبان بیشتر فکر کنیم.
دبیر این رویداد ادامه داد: با احترام به آرای همه عزیزان که می‌خواهند به جشن ما نیایند، ما به کار خودمان ادامه می‌دهیم. ما گفتگو کردیم و به آنها هم گفته‌ایم به گفتگو نیاز داریم. بیست روز قبل از این ماجراها در حوزه جوایز که مورد اعتراض بود، با دوستان گفتگو کردیم. معتقد بودیم جوایز جنبی باید حذف شود. چون مثلاً چیزی به نام گفتار متن در جشنواره‌های جهانی نداریم، اما با سیل عظیمی از درخواست انجمن صنفی کارگردانان و موثرین همین تحریم مواجه شدیم و بر خلاف تصمیمی که گرفته بودیم به گفتگو قائل شدیم و دوباره جلسه گذاشتیم. از میان تحریم کنندگان امروز هم آن زمان افرادی بودند که با آنها تعامل داشتیم و موضوع را به گفتگو گذاشتیم. این نهایت تعامل را نشان می‌داد.
وی افزود: دوستان مطرح کردند که دبیر جشنواره با ما همکاری نکرده است. حتی در آخرین جلسه با نمایندگان انجمن صنف مستند، با پیشنهاد خودشان قرار شد درباره مسائل امروز جامعه فضایی را در جشنواره باز کنیم و به دو صنف گفتیم مسائل خود را بیاورید، اما هیچکدام هیچ طرحی را نیاوردند. متأسفانه دوستان ما هیچ نکته‌ای را پیشنهاد ندادند. فضای تحریم بیشتر تبلیغی است. سی چهل نفر از این افراد هیچوقت پای خود را به جشنواره نگذاشته بودند، برخی هم خارج از کشور هستند. برخی هیچ اکانت مجازی در سامانه جشنواره ندارند. طرح تحریم یک بحث هیجانی و احساسی است. ما از مستندهایی که عادلانه و منصفانه به مسائل اخیر بپردازند و شکل غش کردن نداشته باشد، حتماً حمایت می‌کنیم.
به دلیل فشار به مستندسازان، اسامی فیلم‌ها را منتشر نکرده‌ایم
حمیدی مقدم اظهار کرد: برای کنترل امور خود اسامی فیلم‌ها را تا امروز نگه داشته‌ایم چون در این فضای دیکتاتوری رسانه‌ای که یک انحصار است، خیلی از همین دوستان فشارهای عمده‌ای روی فیلمسازان می‌آورند. اسامی را منتشر نکردیم که اتفاقاً خیلی دقیق و علمی رفتار کردیم. خیلی از جشنواره‌های معتبر ابتدا شورت فیلم می‌دهند و ما هم همین کار را کردیم. ما فقط به کسانی که در انتخاب قطعی و رزرو بودند، گفتیم در فهرست اولیه هستید. جشنواره سینماحقیقت امسال به شکل دموکراتیک و آزاد عمل کرد در هر لحظه فیلمسازان مختار بودند که اگر نمی‌خواهند انصراف بدهند. چیزی حدود ۱۲ فیلم از میان ۵۸۳ فیلم گفتند نمی‌خواهند باشند برخی از موثرین به دوستان فشار می‌آورند که باید از جشنواره انصراف بدهید که این یک دیکتاتوری رسانه‌ای است. هر انجمنی باید عضو خود را آزاد بگذارد اما آنها فیلمسازان را مورد فشار و آزار قرار دادند.
وی افزود: به‌شکر خدا و با همکاری دوستان توانستیم این کار را بکنیم. البته ما بازی‌های لوس برخی را نپذیرفتیم. مثلاً برخی می‌گفتند فیلم باشد اما اسم ما را از فیلم دربیاورید، چهار پنج مورد تماس این شکلی داشتیم. چون قرار بود شجاعانه و واقعی برخورد کنیم. من به این حرکت نام تحریم نمی‌گذارم. بلکه نامش را عدم تمایل می‌گذارم، از نظر من تحریم وجود ندارد. چون به هر حال تولید بعدی هم وجود دارد اما فشار بیش از سال ۸۸ و ۹۸ هست. تیم محکمی داشتیم که با قدرت به کار خود ادامه دادند چون مرکز گسترش یک محل سیاسی نیست، بلکه یک محل فرهنگی است.
جشنواره شانزدهم بلیت‌فروشی دارد؟
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی درباره فروش بلیت برای تماشای آثار این دوره از جشنواره هم بیان کرد: ما پیش از این بحث بلیت‌فروشی را داشتیم و در جشنواره سیزدهم صد میلیون تومان بلیت فروختیم، اما به دلیل شرایطی که امسال داریم این کار را نمی‌کنیم. باید مستند ما بازار داشته باشد و دایره مخاطبان را گسترش دهیم، اما امسال با توجه به شرایط خاص دیدیم با پتانسیل خاصی مواجه هستیم و برای همه کارت با هویت صادر کردیم. برای فضای عمومی برنامه نریختیم. شاید بلیت‌های تک سانس داشته باشیم.
وی ادامه داد: از دیشب یک بخشی را اضافه کردیم که منتخب بخش سینمای مسابقه ملی در موزه سینما بلیت فروشی داشته باشد. گسترش فضاهای اکران از اهداف ماست. قرار است دو سه سالن ما به مجموعه مردمی در سال‌های آینده اضافه شود و مردم بتوانند رجوع کنند و فیلم‌ها را ببیند. مردم در سراسر کشور می‌توانند برای تماشای آنلاین آثار با خرید بلیت به سامانه هاشور مراجعه کنند. قیمت بلیت برای گروه‌های مختلف متفاوت می‌شود. بعد از اتمام جشنواره فیلم‌ها می‌توانند در گعده‌های دانشگاهی و محافل فرهنگی هر استان به نمایش دربیایند و این اتفاق به سینمای مستند کمک می‌کند.
دعوت از فیلمسازان شهرستانی برای کمبود مخاطب؟!
حمیدی مقدم درباره حضور فیلمسازان شهرستانی هم توضیح داد: ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا برای اینکه کمبود مخاطب داشتیم این کار را کرده‌ایم؟ نه. بلکه ما ازدیاد مخاطب هم داریم. من دیشب جلوی صدور کارت‌ها را گرفتم. هنوز دویست سیصد نفر هستند که دوست دارند بیایند. ما برای توجه به فیلمسازان شهرستانی این کار را کردیم، ما استعدادها را رها نمی‌کنیم. ما بعد از اتمام جشنواره، به استان‌ها سفر می‌کنیم گروه کارشناسی ما طرح‌ها را دریافت می‌کند تا از آنها حمایت کنیم.
دبیر این رویداد بیان کرد: برای جشنواره فیلم کوتاه تهران اتفاق خوبی در تلویزیون رخ داد. تبلیغات سطح شهر هم بیش از سال‌های گذشته بود. ما هم پیرو کار دوستان در انجمن سینمای جوانان ایران، رایزنی‌هایی کرده‌ایم، آقای سلیم غفوری و محسن یزدی که در شورای سیاستگذاری هستند، از دوستان صداوسیما هستند و این باعث می‌شود صدای ما بیشتر شنیده شود، ما پنج برنامه تلویزیونی خواهیم داشت. این اتفاق و رنگ‌آمیزی از اقلیم‌ها فرصت بدیعی است که باید پوشش داده شود. در فضای شهری هم با سازمان زیباسازی هماهنگی شده و کارهای آن در حال انجام است.
وی درباره جوایز فنی هم گفت: به قولی که داده بودیم عمل می‌کنیم، زیر قول‌مان نمی‌زنیم، مثل برخی از دوستان خلف وعده نمی‌کنیم. بخشی از موثرین سینمای مستند صنوف هستند. ما در جمعی به نتیجه می‌رسیم که آیا سال بعد جوایز فنی بماند یا نه.
حمیدی‌مقدم همچنین گفت: امسال نکوداشت نادر طالب‌زاده را خواهیم داشت، یک مراسم هم در حوزه بزرگداشت‌ها متناسب با هدف استانی جشنواره، به سید محسن طباطبایی‌پور از پیشکسوتان سینمای مستند در اصفهان تعلق دارد.
حمایت از آثار بعدی مستندسازان مستعد به انتخاب دبیر
حمیدی مقدم توضیح داد: به پیشنهاد رئیس شورای سیاستگذاری یعنی آقای خزاعی، امسال کاری جدید کردیم. آقای خزاعی علاقه‌مند بود فاندی خارج از جوایز داشته باشیم و مایل بودند از اثر بعدی برخی کارگردانان مستعد حمایت شود که این کار به انتخاب دبیر در همین دوره انجام می‌شود.