خبرگزاری مهر -گروه استانها -رمضان نوری: کتاب و کتابخوانی یکی از مولفه های مهم حوزه فرهنگ و ادب به شمار می رود. آمار چاپ کتاب نشان می دهد که هر جامعه ای تا چه حد به حوزه کتاب اهمیت می دهد از این رو برای ارزیابی مختصات فرهنگی هرجامعه می توان آمارهای کتابخوانی و یا چاپ و نشر کتاب را در هر منطقه مورد بررسی قرار داد.
خبرگزاری مهر با درک اهمیت این حوزه، به بررسی وضعیت چاپ و نشکر کتاب در استان های منطقه غرب کشور پرداخته است.
بررسی آماری چاپ کتاب، گونه شناسی موضوعی کتاب های چاپ شده، تحلیل روندها، تحلیل وضعیت موجود در هر استان و… ازجمله محورهای مورد بررسی در این پرونده فرهنگی به شمار می رود.
اولین و بهترین راه انتقال دانش و نتایج تحقیقات و پژوهش های ناب علمی و ادبی، چاپ و انتشار کتاب است و چاپ کتاب سهم به سزایی در انتقال دانش و علم، توسعه فرهنگی و اقتصادی دارد.
سال‌هاست که پایین بودن شمارگان کتاب و سرانه مطالعه در سراسر کشور از جمله استان ایلام مشکلاتی را برای فعالین این حوزه به دنبال داشته است که تا کنون نیز اتفاق مطلوبی در این راستا صورت نگرفته است.
ایلام از جمله استان‌هایی است که به علت برخورداری از فرهنگ و تمدن غنی، خاستگاه قصه گویی، حماسه خوانی، شعر و شاعری به شمار می‌رود و همواره زادگاه شاعران بزرگی بوده است.
اما با این وجود این استان از گذشته تا کنون به دلیل مشکل و ضعف موجود در حوزه انتشار، عرضه و خرید کتاب، توسعه چندانی در این بخش نداشته است که همین امر تاثیر بسزایی در کاهش انگیزه نویسندگان و ناشران ایلامی برای تولید کتاب در استان و مهاجرات آنان به سایر استانها داشته است.
آمار چاپ کتاب در استان ایلام / چاپ ۳۵۰ عنوان از سال گذسته تاکنون
معاون امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از سال گذشته تاکنون بیش از ۳۵۰ عنوان کتاب در استان به چاپ رسیده که این میزان نسبت به جمعیت استان ایلام آمار خوبی به شمار می‌رود.
منصور محبی با اشاره به اینکه میزان انتشار کتاب در هرسال نسبت به سال گذشته افزایش پیدا می‌کند، افزود: در سال ۹۸ تعداد ۱۶۵ عنوان، در سال ۹۹ تعداد ۲۳۰ عنوان، در سال ۱۴۰۰ نیز ۲۸۱ عنوان کتاب با شمارگان ۲۹۰ هزار نسخه در استان ایلام چاپ و منتشر شده است.
وی عنوان کرد: بیشترین موضوع کتاب‌های چاپ شده در حوزه کودک و نوجوان، زبان و ادبیات کُردی (شعر و داستان)، دفاع مقدس بوده است.
معاون امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: خوشبختانه حتی پس از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی تمام مراکز، باز هم با افت میزان چاپ کتاب مواجه نشدیم و حتی این آمار نسبت به گذشته نیز افزایش پیدا کرد.
در بخش کیفیت محتوای آثار با مشکلاتی مواجه‌ایم
محبی با بیان اینکه تنها در بخش کیفیت محتوای آثار با مشکلاتی مواجه‌ایم، تصریح کرد: در تولید محتوای تخصصی بر اساس مسائل و مشکلاتی که در استان هست ضعف‌هایی وجود دارد که سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی با بهره‌گیری از نیروهای متخصص و برگزاری کلاس‌های آموزشی و همچنین حمایت و تشویق نویسندگان در تلاش است تا در آینده میزان کیفی محتوای کتاب نیز همچون میزان چاپ آن روبه افزایش باشد.
معاون امور فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام گفت: با تلاش‌های نویسندگان و دستگاه‌های مربوطه خوشبختانه در عناوین منتشر شده و تولید کتاب هیچ‌گونه مشکلی وجود ندارد و تنها در زمینه تولید محتوای تخصصی و تولید شمارگان که ناشی از گرانی سرسام آور کاغذ است، ضعف‌هایی وجود دارد که همواره در حال بررسی است.
عوامل موثر در کاهش آمار انتشار کتاب
سعید روشن زاده نویسنده ایلامی کتاب‌های «خدای هشت قبیله»، «پاییز نارنج» و «چونکه صد آمد» در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی جوامع بالا بودن نرخ سرانه دستیابی به منابع اطلاعاتی و مطالعاتی افراد آن جامعه است، اظهار داشت: یکی از دلایل اصلی کم بودن آمار چاپ کتاب در استان ناشی از پایین بودن سطح مطالعه مردم است که تاثیر بسزایی بر کاهش رغبت نویسندگان و جلوگیری از توسعه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در استان دارد.
وی افزود: از دیگر مشکلاتی که موجب کاهش علاقه نویسندگان بومی به نوشتن کتاب شده می‌توان به هزینه بالای چاپ کتاب، فرایند پیچیده صدور مجوز، کمبود کاغذ، عدم فرهنگ‌سازی و حمایت کافی از سوی مسئولان مربوطه، پایین بودن سطح انتشاراتی‌ها و هزینه بالای کتاب اشاره کرد.
لزوم توسعه صنعت نشر کتاب
این نویسنده ایلامی در ادامه با بیان اینکه باید حوزه نشر کتاب را در استان فعال کرد، گفت: در این راستا باید با کمک ارگان‌های فرهنگی به ویژه وزارت ارشاد اقداماتی از قبیل برگزاری همایش‌ها، شب شعرها، مسابقات و استعداد یابی‌ها، افزایش سالن مطالعات، آشنایی عموم جامعه با اهمیت کتاب و کتابخوانی، حمایت از نویسندگان وبالا بردن تنوع کتاب‌های موجود در کتابخانه‌ها لحاظ شود.
مراد مقصودی مدیر مسئول انتشاراتی آوای حقوق و نویسنده کتاب‌های حقوقی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: نابسامانی وضعیت توزیع کتاب، نداشتن تخصص کافی در حوزه نشر، بی‌توجهی به سازوکارهای اقتصادی در تولید، توزیع و مصرف کتاب از جمله مشکلات صنعت نشر به شمار می‌روند.
هزینه بالای تولید کتاب
وی با بیان اینکه هزینه بالای کاغذ و چاپ کتاب یکی دیگر از مشکلات موجود در بخش انتشار کتاب است، افزود: وقتی هزینه تولید بالا برود به طبع قیمت تمام شده کتاب نیز افزایش می‌یابد و همین امر موجب کاهش قدرت خرید عموم مردم و کاهش رغبت نویسندگان و ناشران جهت تهیه کتاب می‌شود.
مقصودی با اشاره به اینکه به علت هزینه‌های گزاف کتاب‌های درسی، در دانشگاه نیز کپی کتاب جایگزین خرید کتاب شده است، تصریح کرد: دولت با اعطای کاغذ چاپ به قیمت دولتی، خریداری کتاب از طرف دولت، دادن بن کتاب به دانشجویان و کمتر کردن هزینه‌های چاپ، می‌تواند قدم چشم‌گیری در راستای حمایت از تهیه و عرضه کتاب بردارد.
وی گفت: چاپ و انتشار کتاب هم به علت نقشی که در انتقال افکار، جلوگیری از سرقت ادبی، توجیه اقتصادی و اشتغال‌زایی و هم به دلیل ایجاد درآمد، تقویت رزومه و ارتقای شغلی، همواره از اهمیت بالایی برخوردار است.
امید می‌رود متولیان فرهنگ در راستای تحقق سیاست‌های کلان فرهنگی و به منظور نیل به اهداف مورد نظر، حمایت از نویسندگان و توجه به حوزه انتشار کتاب و همچنین افزایش سرانه مطالعه استان را بیش از پیش در دستور کار خود قرار دهند.