خبرگزاری مهر - گروه استانها: کتاب و کتابخوانی یکی از مؤلفه‌های مهم حوزه فرهنگ و ادب به شمار می‌رود. آمار چاپ کتاب نشان می‌دهد که هر جامعه‌ای تا چه حد به حوزه کتاب اهمیت می‌دهد از این رو برای ارزیابی مختصات فرهنگی هرجامعه می‌توان آمارهای کتابخوانی و یا چاپ و نشر کتاب را در هر منطقه مورد بررسی قرار داد.
خبرگزاری مهر با درک اهمیت این حوزه، به بررسی وضعیت چاپ و نشکر کتاب در استان‌های منطقه غرب کشور پرداخته است.
بررسی آماری چاپ کتاب، گونه شناسی موضوعی کتاب‌های چاپ شده، تحلیل روندها، تحلیل وضعیت موجود در هر استان و… ازجمله محورهای مورد بررسی در این پرونده فرهنگی به شمار می‌رود.
پیش از این گزارش ایلام در خصوص وضعیت چاپ و نشر کتاب منتشر شده بود که از (اینجا) می‌توانید مطالعه کنید.
صنعت نشر و کتاب از جمله وجوه مهم اقتصاد فرهنگ به شمار می‌روند و بر این اساس شناسایی چالش‌ها و معضلات در این حوزه کمک شایانی به حل معضلات اقتصاد فرهنگ می‌کند، به‌ویژه اگر بدانیم که مشکلات این حوزه فرهنگی به قدری میان صاحبان این عرصه پررنگ و شناخته شده است که با عناوینی همچون «بحران کتاب» و یا «رکود کتاب» از آن یاد می‌کنند.
صدور ۶۰ مجوز انتشاراتی در لرستان
سود اقتصادی اندک و درآمد پایین ناشران، ضعیف بودن صنعت چاپ و نبود تکنولوژی‌های پیشرفته، پایین بودن سرانه مطالعه و نخریدن کتاب توسط مخاطبان، نبود کتاب خوب در بازار، اعتبارات قطره چکانی وزارت ارشاد برای حمایت از چاپ کتاب و… از جمله معضلات موجود در حوزه صنعت چاپ کشور و همچنین استان لرستان محسوب می‌شود.
«خان جان» کرمی کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، در این رابطه در گفت و گو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه چاپ کتاب در لرستان از نظر تیراژ و عنوان طی سه تا چهار سال گذشته نسبت به سال‌های گذشته قابل مقایسه نیست، اظهار داشت: این امر نیز به دلیل استقبال متقاضیان صدور مجوز پروانه نشر یا تأسیس انتشارات در استان بوده است.
وی، عنوان کرد: قبلاً تعداد ناشران لرستان شاید به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسید، اما در حال حاضر حدود ۶۰ مجوز انتشاراتی در استان صادر شده است.
چاپ ۳۰۰ عنوان کتاب در لرستان
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، ادامه داد: قبلاً ۷۰ درصد از کتاب‌های نویسندگان لرستانی در قم و یا تهران چاپ می‌شدند.
کرمی با تاکید بر اینکه الان با سیاست و برنامه‌هایی که در دستور کار قرار گرفته، ۷۰ تا ۸۰ درصد کتاب‌های نویسندگان لرستانی در استان خودمان چاپ می‌شوند، افزود: این امر اتفاق مثبتی در حوزه چاپ کتاب در لرستان محسوب می‌شود.
وی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه از مجموع ۶۰ مجوز انتشار کتاب در لرستان، بیش از نیمی از آنها فعال هستند، گفت: برخی از اینها تازه تأسیس و در حال توانمندسازی، تجهیز و راه اندازی هستند.
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، بیان داشت: اینها نیز به زودی به جمع ناشران کتاب در استان خواهند پیوست.
کرمی همچنین آمار چاپ کتاب در لرستان را طی سال گذشته بالای ۳۰۰ عنوان، اعلام کرد و گفت: طی امسال نیز تقریباً آمار پارسال محقق شده است و باید منتظر بمانیم که در سه ماهه پایانی سال چه میزان افزایش چاپ کتاب نسبت به پارسال داریم.
لرستان شناسی و فرهنگی در صدر موضوعات چاپ کتاب
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به موضوعات و گونه شناسی کتاب‌های چاپ شده در لرستان، بیان داشت: خوشبختانه در چاپ کتاب‌ها در لرستان شاهد تنوع موضوعی هستیم.
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان با اشاره به چاپ کتاب‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی، پزشکی و… در لرستان، عنوان کرد: منتها عمدتاً کتاب‌های چاپ شده در استان، با موضوعات استانی، لرستان شناسی، معرفی استان، پیشینه استان و همچنین فرهنگی هستند.
کرمی در ادامه سخنان خود، تاکید کرد: هر سال آمار چاپ کتاب در لرستان نسبت به سال قبل بیشتر بوده است، سالانه ما ۱۰ درصد افزایش چاپ کتاب در استان نسبت به سال قبل داشته‌ایم.
هزینه‌های بالا مهم‌ترین دغدغه فعالان چاپ کتاب
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بالا بودن هزینه چاپ کتاب در لرستان، بیان داشت: هزینه‌های بسیار بالای چاپ، گرانی کاغذ و… از جمله معضلات موجود در حوزه چاپ کتاب لرستان محسوب می‌شوند.
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، افزود: هزینه‌های چهار سال پیش چاپ کتاب نسبت با ۱۴۰۰ قابل مقایسه نیست، الان هزینه‌های چاپ کتاب چندین برابر سال‌های گذشته شده است.
کرمی با بیان اینکه این امر یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های ناشران، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و… است گفت: علیرغم اینکه ارشاد حمایت‌هایی از ناشران برای چاپ کتاب دارد، اما این حمایت‌ها قطره چکانی است و اصلاً نام آن را نمی‌توان حمایت گذاشت.
نوشته‌هایی که «خاک می‌خورند»!
وی، تاکید کرد: بودجه و اعتباری که برای حوزه کتاب و کتابخوانی در نظر گرفته می‌شود هرگز کافی نیست و شاید ۱۰ درصد از نیازهای این حوزه را پاسخ بدهد.
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان با تاکید بر اینکه مهم‌ترین معضل در حوزه چاپ کتاب لرستان هزینه‌های بالا و اعتبارات قطره چکانی حمایتی دولت در این رابطه است، افزود: به نرخ تورم، بر حوزه کاغذ، نیروی کار، هزینه‌های دفتری، اجاره دفاتر، تجهیزات مؤثر است.
کرمی با بیان اینکه تعداد نیروی فعال در حوزه چاپ کتاب نیز نوسان دارد، عنوان کرد: این نیز به همان دلیل هزینه‌های زیاد است و نیروهای فعال در این حوزه نیز حداقلی است.
وی با تاکید بر اینکه لرستان نویسندگان صاحب قلم، صاحب نظر و توانمند زیادی دارد، گفت: چه بسا کسانی هستند که نوشته‌های آنها «خاک می خورد»، چرا که توان چاپ کتاب را ندارند.
هزینه‌هایی که باید خود نویسنده برای چاپ کتابش بدهد
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان با تاکید بر اینکه شرایط به گونه‌ای است که نویسنده خودش هزینه‌های چاپ کتاب را بر عهده دارد، گفت: بالا بودن قیمت پشت جلد کتاب‌ها نیز در فروش کتاب‌ها مؤثر است و استقبالی از خرید کتاب نمی‌شود.
کرمی، بیان داشت: ناشر نمی‌تواند با هزینه‌های خودش در این حوزه سرمایه گذاری کند، فروش کتاب در استان به خاطر هزینه‌های بالای چاپ و همچنین قیمت پشت جلد کتاب‌ها پایین است و در این راستا باید تمام هزینه‌ها برای چاپ کتاب از سوی خود مؤلف پرداخت شود.
وی، تاکید کرد: ناشر کارهایی از جمله ویراستاری، صفحه بندی، صفحه آرایی، طرح روی جلد و… را انجام می‌دهد، اما هزینه‌ها از سوی نویسنده باید پرداخت شود.
حمایت مالی وزارت ارشاد بعد از تأیید کتاب
کارشناس دفتر چاپ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان در ادامه سخنان خود با بیان اینکه حمایت‌های ارشاد نیز از چاپ کتاب‌ها بر اساس اولویت‌هایی است که از سوی کمیسیون مربوطه در این رابطه در نظر گرفته شده است، عنوان کرد: تا پیش از این سالانه اعتباری به مراکز استانها از سوی وزارتخانه تخصیص داده می‌شد و بر اساس اولویت بندی ها و بررسی و نظر کارشناسی و داوری، بخشی از هزینه‌های چاپ کتاب‌هایی که مستحق حمایت و جز اولویت‌ها بودند، جبران می‌شد.
کرمی، بیان داشت: اخیراً این فرآیند تغییر پیدا کرده است، وزارت ارشاد این روش را تغییر داده و اعتبارات به این شکل تخصیص پیدا نمی‌کند که در اختیار استانها باشد، بلکه اعتبار در اختیار خود وزارتخانه است و کتاب‌هایی که چاپ می‌شود به تهران اعلام وصول می‌شود و در صورتی که از سوی کمیسیون در مرکز تأیید شوند، نویسندگان مستقیماً مورد حمایت مالی قرار می‌گیرند.