خبرگزاری مهر - گروه استانها: سفال و سفال گری از سال‌های بسیار دور با لالجینی ها عجین شده و زندگی بدون این حرفه در شهر جهانی سفال معنا ندارد. در سال‌های اخیر سفالگران لالجینی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. این صنعتگران با مشکلاتی مانند سوخت، عدم مدیریت بازار فروش و صادرات و خاموشی چراغ کارگاه‌های تولیدی خرد و کلان و تعطیلی آنها مواجه اند و در شرایط خوبی به سر نمی‌برند.
خبری از تأمین گاز سفالگران لالجین نیست که نیست
محمدرضا عظیمی یکی از سفالگران لالجین در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه فعالیت ۸۰ درصد مردم این شهر با صنعت سفال و سرامیک اعم از تولید، تکمیل، فروش، صادرات، حمل‌و نقل مرتبط است، گفت: بخش اعظمی از جمعیت لالجین در کارگاه‌های خانگی به شیوه سنتی به ساخت انواع ظروف سفالین کاربردی و تزئینی مشغول هستند.
وی ادامه داد: کارگاه‌های سفالگری سنتی است و اغلب کسانی هستند که یک کارگاه کوچک دارند، در خانه کار می‌کنند و خرج و مخارج زندگی آنها از همین کارگاه‌ها ی کوچک است.
این سفالگر همدانی با اشاره به اینکه عمده ترین مشکلات این سفالگران بحث سوخت است و به آنها گاز نمی‌دهند، افزود: سفالگران باید بروند شهرک در حالی که شهرک زمینش را به مزایده گذاشته و پایه خرید متری ۳ میلیون تومان و یک قواره زمین ۱۲۰۰ متری است که اگر بخواهیم حساب کنیم قیمت پایه برای هر سفالگر بالای ۳ میلیارد تومان است.
عظیمی با بیان اینکه فرض بر اینکه فردی، زمین را خریداری کرده و می‌خواهد کارگاه تولید کند که در اینجا باید حدود ۲۰ میلیارد یک سفالگر آورده داشته باشد که بتواند یک کارگاه در شهرک بسازد، عنوان کرد: می‌توان با این تفاسیر، نتیجه گرفت که یک سفالگر نمی‌تواند به شهرک برود؛ چرا که موجودی و هزینه ساخت ندارد اینجاست که دلالان به شهرک می‌روند و کارگاه را می خر ند، وسیله تهیه می‌کنند و چینی می‌زنند و درآمدش را هم دارند و شهرک از آنها هم راضی است.
سفالگر از کجا می‌تواند ۱۰ میلیارد، آورده داشته باشد؟
وی در ادامه گفتگو با بیان اینکه سفال سابقه ۲۵۰۰ ساله دارد، افزود: سفالگر سنتی دستگاه ندارد و با دست کار می‌کند. سفالگر با خانواده اش کار می‌کند تا امور زندگی خود را بگذراند پس در حال حاضر سفالگر از کجا می‌تواند ۱۰ میلیارد آورده داشته باشد و برود داخل شهرک سفالگری کند.
این سفالگر لالجینی در خصوص وضعیت سفالگران در دوران کرونا نیز بیان کرد: این بیماری همه گیر بود و تمام صنایع را درگیر کرد همزمان با تعطیلی صنعت گردشگری، فروش مغازه‌ها و نمایشگاه‌های لالجین نیز تقریباً تعطیل شد و از آنجا که دیگر هیچ مسافری به پایتخت سفال ایران نمی‌آمد فعالان این حوزه ضرر زیادی دیدند.
عظیمی ادامه داد: فروشگاه‌های بزرگ و تولیدکننده‌های لالجینی در دوران شیوع کرونا خیلی متضرر نشدند اما فروشگاه‌های خرد ضرر کردند.
عظیمی با اشاره به اینکه تمام محصولات تولیدی لالجین بدون شناسنامه هستند، افزود: سفال را به هر شکلی می‌توان درآورد یک نفر یک وسیله تزئینی می‌سازد و ۲۰۰ هزار قیمت دارد و سفال گر دیگری یک گلدان درست می‌کند و هزینه کمتری دارد، به هر سلیقه‌ای می‌شود سفال را ساخت اما اینجا قیمت‌ها فرق دارد، شناسنامه دار کردن خیلی زمان بر و سخت است.
وی گفت: سفال سابقه ۲۵۰۰ ساله دارد و لعابشان را از گیاهان صحرایی درست می‌کردند و بعدها لعاب سنتی و مواد را یا ترکیب می‌کردند و یک لعاب سنتی درست می‌کردند ولی در حال حاضر با این مخارج و گرانی ساخت یک لعاب ۲۰ لیتری ۴ الی ۵ میلیون تومان هزینه دارد بنابراین مجبور می‌شود که از لعاب سنتی استفاده کند.
این تولیدکننده لالجینی با اشاره به اینکه یک مسئول دلسوز در این زمینه وجود ندارد ادامه داد: در این زمینه باید مسئولی که خود در حوزه سفال آشنایی داشته باشد و درد سفالگر را بداند حضور داشته باشد و در واقع از خود صنف سفالگران باشد. متأسفانه در حالی که خرج و مخارج بالاست از طرف جایی هیچ حمایتی نمی‌شویم.
وضع بازار سفال لالجین خوب نیست
محسن احمدپور یکی دیگر از سفالگران لالجین نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه تولیدات لالجین مختلف است و اجناسی که خلاقیت و نوآوری داشته باشند در طول سال فروش دارند، گفت: در حال حاضر، مشکل ما بازار و نبود مشتری و بحث اقتصادی است؛ علت خوب نبودن بازار سفال لالجین نیز این است که در دوره‌ای تولیدات فقط به عراق صادر می‌شد و الان دیگر این اتفاق نمی‌افتد و در خود ایران هم بازار ما کساد است و کم شده و متقاضی برای خرید و بحث فروش نیست بنابراین با تولید نشدن اجناس بازار تا حدی نامتعادل شده است.
این تولیدکننده و فروشنده سفال با بیان اینکه اغلب کارهای صادراتی از نوع معروف ترین جنس، فیروزه‌ای است، اظهار کرد: ما از لحاظ تأمین خاک رس مشکل نداریم و در حال حاضر ۱۰ الی ۱۲ کارگاه گل رس تولید می‌کنند و به سفالگران می‌فروشند، در حالی که هزینه مواد اولیه بالاست بنابراین قیمت تمام شده کار بالا در می‌آید.
احمدپور در ادامه صحبت‌های خود، بالا رفتن هزینه گاز را یکی دیگر از مشکلات کارگاه‌های لالجین دانست و گفت: متأسفانه قیمت گاز در ماه‌های اخیر صنعتی حساب می‌شود و افزایش چشمگیری داشته و به عبارتی هشت برابر شده است.
وی با بیان اینکه کارگاه‌های خرد و کلان و متوسط در لالجین قابل شمارش نیست گفت: اوضاع اقتصادی در این زمان اصلاً خوب نیست، خرج و مخارج بالاست و سه سالی هست که کاسبی نداریم الان حدود ۵۰ روزی هست که اصلاً فروش نداشتیم.
گفتنی است؛ لالجین چند سالی است که عنوان شهر جهانی را یدک می‌کشد اما این عنوان نتوانسته آنطور که باید و شاید به داد صنعتگران آن برسد و دردی از آنها دوا کند. بازار فروش، برند سازی، صادرات، شهرک سفال، سوخت و گاز کارگاه‌ها از جمله مشکلاتی است که هنرمندان لالجینی در چند سال اخیر با آن روبرو هستند و متأسفانه چاره اساسی هم برای برون رفت از این مشکلات ندارند.
این روزها این وضعیت درحالی تداوم یافته که شاهد سکوت مسئولین هستیم، مشکلات تولید، فروش، صادرات و تأمین گاز در وضعیتی نفس سفالگران لالجین را بریده است که مدیریت ارشد در این حوزه تغییر کرده و البته استان همدان نیازمند این صادرات غیرنفتی و رونق دوباره اشتغال و پایداری آن و البته رونق مجدد گردشگری است.