به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره فیلم مستند «سینماحقیقت» شامگاه جمعه ۲۵ آذرماه در تالار وحدت برگزار شد.
محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، محمد حمیدی‌مقدم مدیرعامل مرکز گسترش، سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و داوران بخش‌های مختلف این دوره از جشنواره و جمعی از مدیران سینمایی و مستندسازان و اصحاب رسانه از جمله حاضران این مراسم هستند.
این مراسم با اجرای پدرام کریمی و با حضور جمعی از مستندسازان، رأس ساعت ۱۸:۳۰ با قرائت قرآن و پخش سرود ملی آغاز شد.
پایان مسیری که از ابتدا می‌دانستیم چقدر سخت است
در آغاز این مراسم و پس از پخش کلیپی محمد حمیدی‌مقدم دبیر این رویداد روی صحنه آمد و گفت: سپاس خدای را که در کنار شما سینماگران و همراهان به پایان مسیری رسیدیم که از آغاز می‌دانستیم چقدر سخت است. تماشای این تصاویر رنگارنگ از ایران زیبا خستگی را از ما به در می‌کند.
وی با اشاره به آمار آثار راه‌یافته به بخش‌های مختلف این دوره از جشنواره افزود: حضور پرشور مستندسازان استانی، برگزاری نشست‌های صمیمانه، برپایی کارگاه‌های انتقال تجربه، همراهی سینماگران و… نشان می‌دهد که پس از ۱۶ دوره، نهال تنومند سینما حقیقت واقعیتی انکارنشدنی است. در چهارمین دوره خدمتگزاری در این رویداد آنچه دیدم پویایی سینمای مستند را عیان‌تر می‌کند. این دوره رنگ و بوی ایران را داشت و این شعار نبود. خروج از پایتخت در این دوره تجلی پیدا کرد. سینمای مستند از محفل‌های کوچک می‌گذرد تا به مخاطبان بیشتری برسد و تصویرگر ایران باشد، ایرانی که نامش پیوند دهنده همه سلایق است. مادری مهربان که ما را در آغوش گرفته است.
حمیدی‌مقدم ادامه داد: قبل از جشنواره گروهی از «انکار حقیقت» گفتند اما حقیقت انکارنشدنی است. سالن‌های مملو از تماشاگر و صف‌های طولانی یکی از پرشورترین ادوار جشنواره را رقم زد شما که بدون قضاوت پا به این ضیافت گذاشتید، آن را دیدید.
دبیر شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت تأکید کرد: این دوره فضایی برای دیده شدن جوانان و استعدادهای استان‌ها هم بود. ۲۸ جوان مستندساز از ۱۶ استان آمدند دست همه آنها را می‌فشارم. خوشحالم که شرایط میزبانی از آنها فراهم شد. حضور آنها در خانه جشنواره، بخش خوش خاطرات جشنواره را رقم زد. امیدوارم سینما حقیقت فرصت دیده شدن را به آنها بدهد.
وی افزود: همراهی سینماگران داخلی و خارجی یکی دیگر از امتیازهای این دوره است. سینمای ایران پس انقلاب حرف‌های زیادی برای خارجیان داشته است. در زمینه نقد و نظر این دوره شاهد فضای تازه بودیم. شانزدهمین جشنواره با شما به پایان رسید، ما این مستندهای رنگارنگ و چهره‌های جدید را به یاد خواهیم داشت. آثاری که برخی از آنها منتقدانه بود. مستندهایی که امید را از یاد نبردند. امید نقطه عزیمت به سمت رستگاری و بخشی از باورهای ماست. ما امید را در این آثار را دیدیم.
حمیدی‌مقدم در پایان تأکید کرد: سینمای مستند با آثار جستجوگر و مطالبه گر زنده است. به نظر می‌رسد برخی از مستندسازان محافظه‌کار هستند و نمی‌خواهند از حاشیه امن بیرون بیایند امید که آنها جسارت را تقویت کنند. از وزیر ارشاد و رییس سازمان سینمایی هم ممنونم. توجه بیشتر به مطالبات این خانواده باعث پیشرفت می‌شود و از وزیر می‌خواهم نگاه مهربانانه خود را به خانواده مستند همواره داشته باشند.
اهدای جوایز بخش بین‌الملل
در ادامه مراسم نوبت به اهدای جوایز برگزیدگان بخش بین‌الملل رسید که با حضور هیأت داوران این بخش بر روی صحنه پی گرفته شد.
در این بخش جایزه بهترین مستند کوتاه مسابقه بین‌الملل به صورت مشترک به «یک قایق روی دریا» به کارگردانی آرمان قلی‌پور و «کشیم عاشق» به کارگردانی امیر آقاعبداللهی اهدا شد.
جایزه بهترین مستند نیمه بلند هم به «نردبان ایوان» به کارگردانی نیکولای بم از روسیه تعلق گرفت.
جایزه ویژه هیات داوران بخش بین‌الملل هم به مستند «مدار چهل و پنجم» به کارگردانی لارنس ابوحمدان از اردن اهدا شد.
در ادامه و پس از پخش کلیپ هیات داوران بخش مستندهای بلند مسابقه بین‌الملل، جایزه بهترین مستند بلند به «سه‌نهزارم» به کارگردانی بهروز نورانی پور از ایران رسید.
جایزه ویژه این بخش به «زندگی فولادی» به کارگردانی مانول باوئر از پرو اهدا شد.
در این بخش لئونید ساوین از اعضای هیات داوران پشت تریبون قرار گرفت و گفت: این جشنواره، جشنواره خوبی بود و فیلم‌های خوب زیادی دیدیم، ایونت‌های تخصصی زیادی هم داشت. این خیلی برای ما مهم است. چون روس‌ها در حملات غربی‌ها هستند. من فکر می‌کنم این جشنواره، جشنواره خوبی برای توسعه همکاری‌های فرهنگی است و امیدوارم ارتباطات خوبی در قالب آن شکل بگیرد.
جایزه ویژه شبکه مستند؛ مستند «برای پس از مرگم»
در ادامه محسن یزدی مدیر شبکه مستند روی صحنه آمد و گفت: هر سال شبکه مستند جایزه‌ای به یکی از فیلم‌های بخش مسابقه «سینما حقیقت» می‌دهد. ما این جایزه را امسال به فیلم خیلی خوب و جذاب «برای پس از مرگم» به کارگردانی عبدالرضا نعمت‌اللهی اهدا می‌کنیم.
اهدای جوایز بخش شهید آوینی
اهدای جوایز مسابقه شهید آوینی، بخش بعدی این مراسم بود که در این بخش تندیس برنزی به صورت مشترک به مستندهای «عملیات دماوند» به کارگردانی احسان مشکور و «در پس جنگ» به کارگردانی محمدحسین محمودیان اهدا شد.
در ادامه دو فیلم برای دریافت تندیس نقره‌ای معرفی شدند؛ «پاییز پنجاه سالگی» به کارگردانی محسن اسلامی زاده و «قرار روز شانزدهم» به کارگردانی احسان اصغرزاده.
اسلام‌زاده در این بخش گفت: با یاد حاج نادر و حاج قاسم و شهید جمالی. روزها و سال سختی را داریم می‌گذرانیم و همه نگران فرزندان خود هستیم. دیدم سخنگوی دولت گفته‌اند مستندسازان می‌توانند چراغ راه مسئولان باشند، اما مستندسازان رابط بین مردم و مسئولان هستند. می‌دانم درباره حوادث اخیر یک سری کار در حال ساخت است، اما از وزیر ارشاد انتظار بیشتری داریم. پس جایگاه خود را تعریف کنید. باید بگویم بودجه مستند کم است و خیلی از بچه‌ها در اسنپ کار می‌کنند احوال آنها را بپرسید.
تندیس طلایی این بخش به مستند «سه‌نهزارم» بهروز نورانی‌پور رسید.
هشدار صریح رئیس سازمان سینمایی درباره موضع‌گیری سیاسی سینماگران
در بخش بعدی مراسم محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی صریح به برخی حواشی روزهای اخیر سینما واکنش نشان داد و تأکید کرد، سینماگران نباید تبدیل به تریبون سیاسی شوند.
متن کامل اظهارات رئیس سازمان سینمایی را اینجا بخوانید.
اهدای جوایز بخش ملی
در ادامه مراسم نوبت به اهدای جوایز بخش ملی رسید که در این بخش با حضور هیأت داوران، جایزه بهترین نویسنده گفتار متن به محمد نصرت خوارزمی برای «پاییز پنجاه سالگی» اهدا شد.
خوارزمی در این بخش گفت: این جایزه برای من ارزشمند است. جایش بین جوایز من خالی بود. معمولاً مستندهایی که می‌ساختم نریشن نداشت و حالا برای گفتار متن جایزه گرفته‌ام. آن هم برای یک فیلم درباره یک شهید مدافع حرم. آنچه که باعث شد این گفتار متن را بنویسم، قلب رئوف شهید محمد جمالی بود.
وی افزود: از سران کشور می‌خواهم این وضعیتی را که دچارش هستیم و هر روز با یک خبر بد مواجه هستیم، بهبود ببخشند. از اینکه جشنواره سینماحقیقت شبیه جشنواره عمار شده است، ناراحت می‌شوم.
این مستندساز گفت: به قول محسن اسلام‌زاده دوربین ما اسلحه ماست. ما باید به فکر مام میهن باشیم. مادر ما از دست ما ناراحت است، این بابت شکافی است که در قلبش ایجاد کردیم. آن را دوپاره کرده و نمی‌توانیم با این فرمان‌ها به ویژه در عرصه فرهنگ به جایی برسیم. سعی کنیم با کینه به هم نگاه نکنیم. بر عکس گفته‌های آقای خزاعی که می‌گوید ما از این بحران عبور می‌کنیم. من می‌گویم تا نگاهمان را عوض نکنیم در این منجلاب فرو می‌رویم.
در ادامه جایزه بهترین موسیقی متن احسان عبدی پور برای «کوهستان بی صدا» تعلق گرفت.
جایزه بهترین صدا به محمد حسین ابراهیمی برای «خونه مامان شکوه» اهدا شد. وی حین دریافت این جایزه گفت: متاسفم که تدوین و کارگردانی این کار دیده نشد.
در بخش بعدی جایزه بهترین پژوهش به امید رحمتی نسب برای «پیله ابریشم» تعلق گرفت.
جایزه بهترین تصویربرداری هم به فرشاد افشین پور برای «دنیای وحشی زاگرس» رسید.
داوود نماینده گوینده این فیلم بیان کرد: کسانی که امشب اینجا به عنوان داور هستند از کسانی هستند که سالیان سال است در صحنه هنر ایران هستند. افشین‌پور خیلی اذیت شد تا این فیلم را ساخت.
در ادامه این بخش جایزه بهترین تدوین به آرش ضابطی اصل برای «کشیم عاشق» اهدا شد.
جایزه بهترین کارگردانی مستند کوتاه هم به امیر آقا عبداللهی برای «کشیم عاشق» تعلق گرفت.
در بخش بعدی جایزه بهترین کارگردانی مستند نیمه بلند به محمدرضا خوش فرمان برای «اسپانک» اهدا شد.
جایزه ویژه هیات داوران به مهدی بخشی مقدم و مهدی شامحمدی برای «خونه مامان شکوه» رسید.
برگزیدگان بخش جایزه «سرباز وطن»
در ادامه مراسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره «سینماحقیقت» و مجید زین‌العابدین مدیر عامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی روی صحنه حاضر شدند تا برگزیدگان بخش «سرباز وطن» را معرفی کنند.
لوح تقدیر سرباز وطن به «بنده نیکوکار» از کشور آرژانتین رسید. این جایزه به شخصیتی که به پیاده‌روی اربعین رفته بود اهدا شد. آگوستین خلیل بعد از دریافت این جایزه بیان کرد: من عاشق این وطن هستم. وقتی این اختلافات را می‌بینم دلم می‌گیرد. با هم بسازید. این کشور الگویی برای جهان است. جریان اربعین جریان ظهور است. جریان اربعین جریان وحدت بشریت است. اینجا صدها مستند درباره اربعین ساخته می‌شود اما در آن سوی آب‌ها آن را پنهان می‌کنند.
تندیس بخش «سرباز وطن» هم به محسن اسلام زاده برای «پاییز پنجاه سالگی» رسید.
اسلام‌زاده پس از دریافت جایزه خود، در واکنش به اظهارات یکی دیگر از مستندسازان بیان کرد: من آنقدر به جشنواره عمار فیلم داده‌ام که بچه‌ها به شوخی می‌گویند بخش اسلام‌زاده در آنجا هست! چرا نگاه تحقیرآمیز به عمار داریم؟ این نگاه اشتباه است. سینما حقیقت همیشه امثال ما را به بخش آوینی شوت می‌کرد و امسال هم به همین بخش راه یپدا کردیم! بعید است فیلم‌هایی که در این جشنواره است، در عمار پذیرفته شود. ما نگران آینده هستیم.
وی افزود: رک می‌گویم که وقایع سیستان و بلوچستان را مستند کرده‌ام و تندترین انتقادات را در آن داشته‌ام، اما همین نیروی انتظامی چقدر سختی کشید؟ سال ۹۸ نسبت به سهمیه‌بندی بنزین انتقاد کردیم، من لیبی و افغانستان را از نزدیک دیده‌ام، یک روز تهران را هم دیدم. اگر این مملکت ناامن شود هیچکدام از ما سالم و خوش کنار هم نخواهیم بود.
وزیر ارشاد: قائل به محدودیت برای کار هنرمندانه نیستیم
در ادامه مراسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی ضمن اشاره به حمایت دولت از مستندسازان، تأکید کرد قائل به محدودیت برای کارهای هنرمندانه حتی با سلیقه‌های مختلف نیست.
مشروح صحبت‌های وزیر ارشاد را اینجا بخوانید.
ادامه جوایز بخش ملی
در بخش بعدی برنامه جایزه بهترین کارگردانی مستند بلند به مسعود زارعیان برای «غیر مسکونی» رسید.
زارعیان بعد از دریافت جایزه خود گفت: ای کاش همه بودند ولی طبیعی است وقتی یک عده نباشند یک عده دیگر بیشتر دیده می‌شوند. ای کاش همکاران من در صنف عزیزم می‌دانستند سال پیش برای امرار معاش در خانه‌ها کارگری کردم. برای این آمدم چون باید در کنار مردم سرزمینم باشم. کسی که کار جهان بی‌حضور او لنگ است، حوری نیست، فرشته نیست، پری نیست، زن است. با تمام دلم این جایزه را به همسرم تقدیم می‌کنم.
زارعیان در این بخش برای اهدای جایزه‌اش به همسرش با بغض گفت: جایزه را به فاطمه جانم تقدیم می‌کنم و می‌گویم تو نیم دیگر من نیستی تو تمام منی.
محمد خزاعی در این بخش یک سفر کربلا به او و خانواده‌اش از سوی وزارت ارشاد و سازمان سینمایی اهدا کرد.
در ادامه جایزه بهترین فیلم مستند به مهدیه سادات محور برای «عزیز» تعلق گرفت.
سادات محور در این بخش گفت: برای هیچ جایزه‌ای در طول این عمرم به اندازه این جایزه انتظار نکشیدم. خودم را صاحب این جایزه نمی‌دانم. این جایزه متعلق به عزیز است و برای رساندن این جایزه به عزیز بی‌صبرانه انتظار می‌کشم. دلم می‌خواهد کمک کنیم زنان صبور کشور دیده شوند. اراده‌ای همچون اراده عزیز برای حل مشکل کشور می‌خواهیم. سالیان سال است در کشورهای مختلف جشنواره زنان وجود دارد و می‌خواهم چنین جشنواره‌ای در ایران باشد. جای خالی خیلی از دوستان را در اینجا می‌بینم. جشنواره خوبی بود. همه چیز به جا بود به دوستانی که نیامدند گفتم جشنواره برای ماست و ما نباید جشنواره را تنها بگذاریم. قدردان کشور و مسئولان هستم. دست پدرم را می‌بوسم که کمک کردند به اینجا رسیدم.
جوایز ویژه دبیر جشنواره
در بخش بعد جایزه ویژه دبیر جشنواره به محسن آقایی برای «پیله ابریشم» اهدا شد.
آقایی گفت: برخی به این جشنواره نیامدند. این راه درست حل کردن مسایل این نیست. انتظار داریم مستندسازان در دل بحران‌ها جا نزنند. رفتار تحریم یک رفتار عقب مانده است. بیاید با هم ایران را بسازیم.
دومین جایزه ویژه دبیر جشنواره به کتایون جهانگیری برای مستند «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» اهدا شد.
سومین جایزه ویژه دبیر جشنواره به محمد احسانی برای مستند «آب ما را خواهد برد» اهدا شد.
چهارمین جایزه ویژه دبیر جشنواره به هادی شریعتی برای مستند «آت اوغلان» اهدا شد.
در پایان مراسم محمد حمیدی‌مقدم در سخنانی کوتاه از همه همراهان جشنواره شانزدهم «سینماحقیقت» سپاسگزاری کرد.