به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مصیب امیری رئیس پژوهشگاه امروز ۲۶ آذر ۱۴۰۱ در افتتاحییه مراسم بزرگداشت هفته پژوهش تصریح‌کرد: پژوهشگاه به عنوان یک مؤسسه پژوهشی مأموریت محور، وظیفه پاسخگویی به سوالات تخصصی جامعه در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را بر عهده دارد.
او گفت: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری برای اینکه بتواند از این جایگاه تخصصی خود دفاع کند در سالیان اخیر تلاش کرده ضمن تقویت بدنه پژوهشی خود از حیث توان علمی و کاربردی‌سازی، تعامل حرفه‌ای با مدیران و کارشناسان حوزه‌های تخصصی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برقرار کند.
به اعتقاد امیری، چنانچه پژوهشگران این حوزه نتوانند در بستر چالش‌های اجرایی این حوزه آبدیده‌تر شوند و صرفاً بر پایه آموزش‌های نظری دانشگاهی بخواهند سکان هدایت تحقیقات و پژوهش‌های گردشگری و میراث‌فرهنگی را برعهده بگیرند هرگز نمی‌توانند پژوهش‌هایی با نتایج منطبق با نیازهای اجرایی این حوزه را راهبری و به انجام رسانند.
او با بیان‌اینکه معاونت‌های اجرایی و حوزه‌ای تخصصی تابعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از مهمترین ذینفعان پژوهشگاه برای طرح پرسش‌های تخصصی و گرفتن پاسخ‌های کاربردی هستند افزود: اعتقاد داریم اگر ارتباط منطقی بین سیاست‌های اجرایی وزارت و طرح‌های پژوهشی پژوهشگاه برقرار نشود به عبارتی دیگر چنانچه تصمیمات اجرایی در معاونت‌های تخصصی وزارت بدون پشتوانه پژوهش‌های پژوهشگاه اتخاذ یا در نقطه مقابل طرح‌های پژوهشی این مرکز در راستای پاسخگویی به سوالات˓ دغدغه‌ها و مسائل مبتلابه حوزه‌های تخصصی طراحی و پیگیری نشود˓ هم حوزه‌های اجرایی وزارت و هم پژوهشگاه در دستیابی به اهداف و مأموریت‌های خود ناکام خواهند ماند.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: مؤلفه تأثیرگذار دیگری که باید در طراحی و انجام پژوهش‌های پژوهشگاه مدنظر قرار گیرد، مسائل روزمره مردم و جامعه در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است که باید به آن پرداخته شود و اگر برنامه‌ها و سیاست گذاری‌های اجرایی، علمی و پژوهشی بدون پیش‌بینی و در نظر گرفتن روندهای زندگی روزمره مردم و نیز روندهای حرفه‌ای بازار کار این حوزه تدوین و به کار گرفته نشوند یا حتی از نظر زمانی تأخیر داشته باشد نه تنها کارایی لازم را پیدا نخواهند کرد بلکه بخش عمده‌ای از توان و انرژی حوزه‌های سیاست گذاری و پژوهشی را هم مصروف نظام بخشیدن به توسعه ناهمگون و رشد غیر استاندارد و نامتوازن در این حوزه خواهد کرد.
به عبارت دیگر رویکرد پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری بنیان نهادن پلی میان گذشته و حال و عمق‌بخشی به شناخت و دانش موجود در حوزه‌های میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و کاهش شکاف نسلی است.
او با اشاره به اینکه گذشت سالیان متمادی پژوهش‌های دانشگاهی هنوز نتوانسته جایگاه و تأثیر لازم را در مدیریت این حوزه در سطح کشور داشته باشد و عوامل متعددی در این امر دخیل هستند گفت: برخی از این عوامل مربوط به نظام آموزشی و متولی انجام پژوهش و تولید علم در دانشگاه‌ها است که از ضعف در تعریف مسأله و مسأله‌یابی تا انجام پژوهش‌هایی با استانداردهای لازم مربوط می‌شود، برخی دیگر از عوامل نیز به عدم توانایی دستگاه‌های اجرایی و فعالان بخش خصوصی این حوزه در به‌کارگیری و اجرای نتایج تحقیقات و پژوهش‌ها مربوط می‌شود.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه بر اساس بررسی‌ها و آسیب‌شناسی که اخیراً در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری صورت گرفت، مسائل و چالش‌هایی شناسایی شد به تشریح برخی از این موارد پرداخت و گفت: پژوهش‌های این حوزه پراکنده˓ عموماً برخاسته از انگیزه‌های شخصی بوده˓ با رویکرد سیاستی منسجم˓ ماموریت‌گرا˓ بلند مدت و برنامه محور با هدف پاسخگویی به نیازهای بنیادین جامعه و این عرصه صورت نمی‌گیرند.
او افزود: فعالیت‌های پژوهشی موجود به لحاظ گسست تجربی و عملیاتی با فعالان حوزه‌های تخصصی˓ اجرایی و فعالان بازار و صنعت عملاً به نتایج کاربردی دقیق و منطبق با نیاز این بخش‌ها منجر نمی‌شوند.
امیری خاطرنشان‌کرد: پژوهشگران فعال در این حوزه به لحاظ نداشتن ارتباط مؤثر با ذینفعان اصلی و دور ماندن از دغدغه‌ها و مشغله‌های بازار کار عملاً از امتیازاتی که نسبت به پژوهشگران دانشگاهی دارند˓ نتوانسته‌اند برخوردار شوند و فعالیت‌های آنها مزیت آفرین نشده است، به عبارت دیگر تفاوتی میان پژوهش‌های پژوهشگاه با پژوهش‌های دانشگاهی از منظر کاربردی وجود ندارد.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه در پژوهش‌های انجام گرفته بیشتر به مسائل گذشته تمرکز شده و ارتباط منطقی بین مسائل نسل‌های گذشته با مسائل جاری جامعه ایرانی برقرار نشده یا کمتر بوده است گفت: در همین راستا و با بهره‌مندی از نگاه و رویکرد مردم محور دولت و شخص وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در تنظیم برنامه‌ها و سیاست‌های کلی پژوهشگاه در یکسال گذشته تلاش شده، با حرکت به سمت پژوهش‌های کاربردی و مورد نیاز مردم و جامعه ایرانی-اسلامی، تعامل صحیح و قاعده‌مندی با معاونت‌ها، ادارات کل استانی و سایرحوزه های تخصصی و اجرایی وزارت و نیز با مراکز علمی و پژوهشی کشور تعریف و در دستور کار همکاران و پژوهشگران پژوهشگاه قرار گیرد، با توجه به اینکه گزارش مبسوط تری بصورت مکتوب تهیه شده است.
امیری، در ادامه با بیان‌اینکه صرفاً یک نمونه از اقداماتی که در پژوهشگاه منطبق با شاخص‌های فوق الذکر در حال انجام است گفت: اغلب ما اعتقاد داریم گردشگری خیلی بزرگ و مهم است، می‌تواند جایگزین نقش نفت در اقتصاد کشور باشد و…اما وقتی از ما سوال می‌شود که این صنعت چقدر بزرگ است؟ اندازه و ابعادش چقدر هست؟ سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی چقدر است؟ چقدر اشتغال در کشور ایجاد می‌کند؟ چقدر درآمد مالیاتی برای دولت ایجاد می‌کند؟ چقدر حقوق و دستمزد برای کارکنان این صنعت اعم از دولتی و خصوصی پرداخت می‌شود؟ پاسخ دقیق و مستندی نداریم زیرا آمار و اطلاعات دقیق و مستندی نداریم.
او با بیان‌اینکه، از طریق تعداد مهرهای ورودی که نیروی انتظامی در مبادی ورودی روی گذرنامه افراد خارجی می‌زند، اعلام می‌کنیم که این تعداد گردشگر وارد کشور شده است اما اینکه اینها دقیقاً چه نوع گردشگرانی هستند و با چه اهدافی وارد کشور شده اند؟ چند روز در ایران بودند و چقدر هزینه کرده‌اند و…اطلاعات دقیقی نداریم، افزود: حتی تعداد ایرانیان خارج از کشور که سالانه وارد کشور می‌شوند با اهداف گردشگری، ما خبر نداریم.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری اظهارکرد: برای مثال تازه با این کار پژوهشی که در سال ۱۴۰۰ انجام گرفت، متوجه شدیم که اصلاً ایرانیان خارج از کشور که همه می‌دانیم تعدادشان کم هم نیست، در آمار گردشگران ورودی ما محاسبه نمی‌شوند زیرا موقع ورود با گذرنامه ایرانی وارد می‌شوند و موقع خروج با گذرنامه خارجی می‌روند و تازه به حساب گردشگران خروجی هم گذاشته می‌شوند به عبارتی نه تنها مزیتی برای گردشگری از حیث ارزآوری و… به حساب نمی‌آیند، بلکه در زمره گردشگران خروجی به حساب می‌آیند که ارز از کشور خارج می‌کنند و...
یا وقتی بانک مرکزی گزارش حساب‌های ملی منتشر می‌کند، چون حسابی به نام حساب گردشگری تعریف نشده، عملاً این صنعت دیده نمی‌شود و در خوشبینانه‌ترین شکل صنعت گردشگری در زیر بخش خدمات و صرفاً با عناوین هتل و رستوران سنجیده می‌شود که می‌دانیم خلاصه کردن گردشگری فقط در این دو واژه جفا به این صنعت است.
او با بیان‌اینکه حالا چطور می‌توانیم این دغدغه‌های اساسی را برطرف کنیم و به دولت و سیاست‌گذاران اقتصادی کشور تصویر دقیق و مؤثری از گردشگری ارائه دهیم و اثبات کنیم که گردشگری مهم است تا در مقابل امتیازاتی برای فعالان صنعت بگیریم، بی‌تردید باید این حساب اقتصادی گردشگری را ایجاد کنیم تصریح‌کرد: این کار در قالب طرح پژوهشی حساب‌های اقماری گردشگری از دوسال پیش در این پژوهشگاه در حال انجام هست، حدود ۹۰ درصد کار انجام شده و ۱۰ درصد آن نیز در حال انجام هست.
امیری در پایان افزود: با این کار نه تنها ما آمار و اطلاعات ریز و دقیق و مستندی از هزینه و درآمدهای گردشگری، میزان اشتغال، اطلاعات مخاطب‌شناسی و…برای برنامه‌ریزی، بازاریابی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری داریم، بلکه وزارتخانه را تبدیل به مرجع مستند و تخصصی اطلاعات اقتصادی و گردشگری برای دستگاه‌های مختلف نظیر بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، مجلس و…می‌کنیم.
در ادامه این مراسم، از تازه‌ترین انتشارت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری شامل سند حفاظت از باغ‌های تاریخی، فرمانروایی خدنگ‌ها، اطلس میراث‌فرهنگی جزایر ایرانی خلیج فارس، پارتیان، راهنمایی پژوهش‌های شیمیایی و غیر شیمیایی کنترل آفات در مراکز فرهنگی، سند راهبردی حفاظت آثار تاریخی، رایت منصور، معیاری ثبت میراث معماری معاصر ایران، سنگ قبرهای دوره اسلامی، فرهنگ سفالگری پیش از تاریخ دشت قزوین، تپه سگز آباد و پارینه سنگی ایران رونمایی و نمایشگاه آثار هنرهای سنتی با حضور علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث‌فرهنگی کشور افتتاح شد.