خبرگزاری مهر، گروه استانها: هر چند مدت می‌آید و لرزه بر اندام شهر می‌اندازد، گاهی بی صدا می‌آید و گاه هم قدرتش آنچنان است که می‌تواند در لحظه‌ای استخوان‌های شهر را در هم کوبد و از آن همه شکوه و عظمت یک شهر، تنها تلی از خاک را باقی گذارد.
صحبت از زلزله است. همان ناخوانده‌ای که هر چند مدت سری به کویر می‌زند و گاهاً خسارت‌های غیر قابل جبرانی بر جای می‌گذارد. تاریخ خراسان جنوبی پر است از ناله و شیون زنان و مردانی که بر اثر خشم زمین عزیزان خود را از دست داده‌اند.
خراسان جنوبی از جمله استان‌های زلزله‌خیز کشور بوده که ۲۴ حادثه طبیعی را در خود ثبت کرده است. سناریوی زلزله هر چند سال یک بار در خراسان جنوبی تکرار می‌شود و بنا به گفته کارشناسان، مردم این استان به‌طور میانگین هر ۱۲ سال یک بار باید شاهد خسارت‌های زیان‌بار و مرگ صدها نفر از هم وطنان خود هستند.
از نخستین زمین‌لرزه‌هایی که عده زیادی از هم وطنان را در خرسان جنوبی به کام مرگ کشاند، در سال ۱۳۴۷ یعنی حدود ۵۵ سال می‌گذرد.
زلزله ۷.۳ ریشتر در سال ۱۳۴۷ در دشت بیاض و فردوس، زلزله ۵ ریشتری زیرکوه در ۱۵ آذرماه ۹۱ و زمین‌لرزه قاین نیز از دیگر حوادث مرگبار در این استان بوده است.
زلزله دشت بیاض و فردوس طی زمین‌لرزه‌های پیاپی بود که به مدت دو روز، دو منطقه دشت بیاض، کاخک و فردوس ویران شد و ۱۲ هزار خانه مسکونی در هم شکست و قریب به ۷۰ هزار نفر نیز بی‌خانمان شدند.
زلزله زیرکوه یکی از بزرگترین حادثه‌هایی است که در خراسان جنوبی رخ داد و خاطراتی ناخوش را در یادها گذاشته است و هنوز یادآور روزهای ناله و شیون است. این زمین‌لرزه به دلیل فعال شدن گسل اردکول در سال ۱۳۷۶ در محدوده شهرستان زیرکوه تا شهرستان درمیان رخ داده که بزرگی آن نیز ۷.۳ ریشتر بود و بیش از هزار و ۵۵۰ کشته و زخمی برجای گذاشت.
زلزله طبس به شدت ۷٫۸ ریشتر ۲۵ شهریور سال ۱۳۵۷ در عمق ۱۰ کیلومتری زمین، نه تنها بزرگترین زمین لرزه تاریخ خراسان جنوبی بوده بلکه به عنوان قدرتمندترین زلزله در ایران ثبت شده است. کشته‌های این زلزله را بین ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار نفر اعلام کرده‌اند. این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمان‌ها و شدت زیاد زمین‌لرزه بسیاری از اجساد پیدا نشدند.
پای مهمان ناخوانده در بشرویه
۲۲ آذر ماه سال جاری بود که زلزله‌ای به بزرگی ۵.۴ ریشتر در ۳۰ کیلومتری بشرویه به وقوع پیوست. چیزی نگذشت که این مهمان ناخوانده در سوم دی ماه مجدد لرزه بر اندام بشرویه انداخت و مردمانش در ۱۰ روستای متأثر از زمین لرزه، باری دیگر هراسان به کوچه‌ها شتافتند.
اگرچه خوشبختانه این زلزله‌ها خسارت جانی نداشته اما گذشته از خسارت‌های مالی و ترک خوردگی منازل روستایی، ذهن شهروندان را به هراس از وقوع زلزله‌ای بزرگ‌تر گره زده است.
ناگفته نماند حضور تیم‌های امدادی در زمان بحران خود بزرگترین بارقه‌ای برای مردم است و با اعتماد به توان نیروهای امدادی، روزهای سرد شأن را به امیدی گرم چاشنی می‌دهند.
تیم‌های امدادی میزبان زلزله
هر ساله با توجه به پیش رو بودن پنجم دی ماه، سالروز زلزله بم، اجرای مانورهای زلزله و ایمنی در دستور کار هلال احمر قرار می‌گیرد. اگرچه با توجه به اهمیت موضوع، این برنامه‌ها در طول سال به طور مستمر اجرا می‌شود اما پنج دی ماه یادآور شیون و ناله‌های هزاران هم وطن بوده که یاد و خاطره شأن به بهانه برگزاری همین مانورها، زنده می‌شود.
سوم دی ماه سال جاری بود که دو تیم هلال احمر برای اجرای مانور زلزله در روستای اصفاک بشرویه حضور بهم رسانده بودند. همه چیز از قبل مهیا شده بود. بخشی از آموزش‌های پناهگیری به مردم ارائه شده بود و بخشی هم در راستای اجرای مانور در دستور کار قرار داشت.
عقربه‌های ساعت به ۱۶:۴۵ نزدیک می‌شد. رئیس شعبه هلال احمر بشرویه و جمعی از مردم اصفاک برای اقامه نماز مغرب در حسینه روستا جمع شده بودند. از قبل برای بازدید امام جمعه و فرماندار شهرستان از تیم امدادی فعال در مانور برنامه‌ریزی شده بود تا بعد از اقامه نماز تا نظاره گر توان و سرعت عمل تیم‌های امدادی در مواقع بحران اعم از زلزله باشند.
صدای «الله اکبر» مؤذن در فضای اصفاک پیچید و مهمان ناخوانده همزمان با بانگ «الله اکبر» باری دیگر پا در روستا گذاشت. مردم پریشان به یکدیگر می‌نگریستند و برخی هم راه خروج از حسینیه را جست و جو می‌کردند.
در این بین تیم‌های امدادی با حفظ خونسردی کامل نه تنها باعث دلگرمی مردم شدند بلکه با انجام اقدامات لازم، مانوری واقعی را به صحنه نمایش کشاندند.
هنوز هم پس لرزه‌هایی گاه و بیگاه روستاهای بشرویه را می‌لرزاند اما حضور ۹ تیم امدادی و عملیاتی در مناطق تحت تأثیر نه تنها مشعل امید مردم را روشن دارد بلکه با ارائه آموزش‌های پناهگیری در آگاه سازی عموم ایفای نقش می‌کنند.
آماده‌باش نیروهای امدادی
رمضانیان، رئیس جمعیت هلال احمر بشرویه در گفت و گو با مهر با اشاره به پنجم دی ماه، سالروز زلزله بم بیان کرد: بر اساس نامه ابلاغی جمعیت هلال احمر، مقرر شده به مناسبت پنجم دی ماه، در خانه‌های هلال مانور پناهگیری و تخلیه اضطراری انجام شود.
وی با بیان اینکه دو تیم هلال احمر شامل یک تیم امدادی و پست موقت زمستانه برای برگزاری مانور در روستای اصفاک بشرویه پیش بینی شده بود، افزود: بر اساس برنامه‌ریزی ها، سوم دی ماه بازدید امام جمعه از اجرای مانور در دستور کار قرار داشت.
رئیس جمعیت هلال احمر بشرویه ادامه داد: با وقوع زلزله ۵.۱ ریشتری ساعت ۱۶:۴۵ غروب سوم دی ماه، مانور تیم‌های امدادی در صحنه‌ای حقیقی عملیاتی شد.
وی با بیان اینکه با حضور تیم‌های امدادی در نزدیکی محل حادثه ارزیابی‌های اولیه در کوتاه‌ترین زمان صورت گرفت، افزود: همچنین حضور نیروهای هلال احمر در حفظ آرامش مردم نقش بسزایی داشت و قوت قلبی برای شهروندان بود.
بنا به گفته رمضانیان، با توجه به پس لرزه‌های اخیر، تیم‌های امدادی هلال احمر برای امداد رسانی به حوادث احتمالی در آماده‌باش کامل هستند.
تکرار سناریوی ۱۲ ساله در استان
محمد علی کاوسی، مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی در گفت و گو با مهر با بیان اینکه با بیان اینکه خرسان جنوبی یکی از استان‌های حادثه‌خیز است، گفت: به‌طور متوسط هر ۱۲ سال یک بار زلزله‌ای بالای شش ریشتر در خراسان جنوبی رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه با توجه به حادثه خیز بودن خراسان جنوبی، مردم باید رفتار صحیح با زلزله و پناهگیری را بدانند، افزود: نیروهای امدادی در تمام شرایط در کنار مردم بوده و آماده خدمت رسانی به حوادث احتمالی هستند.
کاوسی با اشاره به ضرورت ارائه آموزش‌های ایمنی در موارد بحران به اقشار مختلف جامعه، بیان کرد: هلال احمر در راستای وظایف ذاتی خود، به طور مستمر آموزش‌هایی را در قالب برگزاری دوره‌های آموزشی و مانورهای ایمنی در برابر زلزله ارائه می‌کند.
وی ایجاد فرهنگ ایمنی و مقاوم‌سازی و کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله را از جمله اهداف برگزاری مانورهای زلزله و ایمنی دانست و گفت: با توجه به شرایط خراسان جنوبی به عنوان استانی حادثه خیز، برگزاری اینگونه از برنامه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده که همواره مورد توجه قرار دارد.
استقرار ۹ تیم امدادی در مناطق زلزله زده بشرویه
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی با اشاره به زلزله‌های اخیر بشرویه بیان کرد: در حال حاضر ۹ تیم امدادی و رؤسای شعب هلال احمر شهرستان‌های طبس، بشرویه، فردوس و سرایان برای خدمت رسانی به حوادث احتمالی در مناطق زلزله زده حضور دارند.
وی ادامه داد: همچنین چادرهای اسکان اضطراری و تجهیزات لازم در سالن‌های ورزشی بشارت، آزادی و شهید چمران آماده سازی شده است.
کاوسی با بیان اینکه پیش از وقوع زلزله تیم‌های امدادی برای تمرین پناهگیری و خروج ایمن در محل روستای اصفاک بشرویه حضور داشته‌اند، افزود: با حضور تیم‌ها در نزدیکی محل حادثه ارزیابی‌های اولیه در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت گرفت.
بر اساس نتایج کارشناسان و زمین شناسان، سناریوی زلزله هر ۱۲ سال یک بار در خراسان جنوبی رخ می‌دهد و این امر می‌طلبد شهروندان راهکارهای مقابله با بحران و نحوه صحیح رفتار در حوادثی اعم از زلزله را بیاموزند که این مهم بر استمرار آموزش‌های ایمنی نیز می‌افزاید.